Üçüncü Kişi Yararına Sözleşmenin Hukuki Niteliği ve Kurul- ması Örnek Maddeleri

Üçüncü Kişi Yararına Sözleşmenin Hukuki Niteliği ve Kurul- ması. Bazı borç ilişkilerinde ilişkinin tarafları alacaklı ve borçlu olsa da bu ilişkiden doğan ifayı talep yetkisi bir başka kişiye ait olabilir. TBK md. 129’da genel esaslar belirlenmiş bulunan bu tür sözleşmelerde taraflardan birinin sözleşmenin tarafı olmayan bir üçüncü kişiye edimde bulunmayı taahhüt etmesi halinde üçüncü kişi yararına sözleşmeden bahsedilir. Bu ilişkide vaadettiren alacaklı (Versprechensempfaenger), borçlusu vaade- den (Versprechender) ile kendi adına yapmış olduğu sözleşme ile bir üçüncü kişiye (Dritter), vaadedenden edimi talep hususunda bir hak sağ- lamaktadır yahut üçüncü kişiye böyle bir talep hakkı tanımaksızın sadece vaadedeni ibra edici (borçtan kurtarıcı) bir etkiyle üçüncü kişiye edimde bulunmaya yetkili kılabilir.55 Bu suretle üçüncü kişiye ifa edilecek borcun alacaklısı yani taahhüt ettiren, üçüncü kişiye olan bir borcunu ifa etmeyi veya ona karşılıksız kazandırmada bulunmayı amaçlamaktadır.56 Üçüncü kişi yararına sözleşme, satış, kira, bağış sözleşmesi gibi ba- ğımsız bir sözleşme tipi olmayıp, asıl sözleşme tarafları dışında bir kişiye edimin yerine getirilmesinin üstlenildiği durumların tümünü içeren genel bir kavram olup kendisine alacak hakkı tanıyan taahhüt (vaat) ettirenin, sözleşmenin diğer tarafı olan kişiye olan borçlarından sorumlu olmaya- caktır. Buna “üçüncü kişi aleyhine sözleşme yasağı” denilmektedir.57 6098 say. TBK, üçüncü kişi yararına sözleşmeyi 000.xx 130.maddele- rinde düzenlemektedir. TBK md.130, sorumluluk sözleşmelerindeki özel bir durumu düzenler, 129.madde ise üçüncü kişi yararına sözleşmeleri dü- zenleyen temel normdur. Üst paragrafta da belirttiğimiz gibi bu genel ni- telikli hüküm, üçüncü kişi yararına sözleşmeyi bağımsız bir sözleşme türü olarak değil, genel bir kavram olarak düzenlemiştir. Dolayısıyla üçüncü kişi yararına sözleşme, vaadeden ve vaadettiren arasındaki sözleşmesel