TÜM BELEDİYE VE YEREL YÖNETİM HİZMETLERİ EMEKÇİLERİ SENDİKASI İLE
TÜM BELEDİYE VE YEREL YÖNETİM HİZMETLERİ EMEKÇİLERİ SENDİKASI İLE
SOSYAL-İŞ SENDİKASI ARASINDA BAĞITLANAN
01.01.2022 – 31.12.2023 YÜRÜRLÜK SÜRELİ
4. DÖNEM
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİ
1. BÖLÜM GENEL HÜKÜMLER
MADDE 1 – TARAFLAR:
Bu toplu iş sözleşmesinin İşveren tarafı, (TÜM BEL-SEN) Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendikası ( Sümer 2. Sokak No:29/7 Kat:4 Kızılay-ANKARA); İşçi tarafı, üyeleri adına SOSYAL-İŞ Türkiye Sosyal Sigortalar, Eğitim, Büro, Ticaret, Kooperatif ve Güzel Sanatlar İşçileri Sendikası (Xxxx Xxxxxx Caddesi Gonca Apt. No:36/16 Kızılay- ANKARA’dır.)
MADDE 2 – TANIMLAR:
Bu toplu iş sözleşmesinde geçen;
a) İŞVEREN; (TÜM BEL-SEN) Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendikası’nı,
b) SENDİKA; (SOSYAL-İŞ) Türkiye Sosyal Sigortalar, Eğitim, Büro, Ticaret, Kooperatif ve Güzel Sanatlar İşçileri Sendikası’nı,
c) İŞLETME; (TÜM BEL-SEN) Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendikası ve bağlı işyerlerinin bütününü,
d) İŞYERİ; İşletme kapsamında olan işyerlerini ve eklentilerini,
e) İŞÇİ; İşyerinde çalışan işçilerden Sosyal-İş üyesi bulunanları,
f) TARAFLAR; İşveren ve Xxxxxxxxx,
g) SÖZLEŞME; ekleri ile birlikte bu toplu iş sözleşmesini,
h) MEVZUAT; Uluslararası Çalışma Örgütü Sözleşmeleri, Anayasa, yasa, tüzük, yönetmelik, vs.’yi ifade eder.
MADDE 3 – AMAÇ:
Sözleşmenin amacı; işçilerin ekonomik, sosyal ve kültürel düzeylerini yükseltmek, onların insan onuruna yaraşır ve çağın gereklerine uygun bir yaşam düzeyine ulaşmalarını sağlamak, işyerinde verimliliği artırmak, işçilerin kendi yaptıkları işle ilgili karar alma sürecine katılmalarını sağlamak ve yönetme yeteneklerini geliştirmek, işçi-işveren arasında doğabilecek uyuşmazlıkları karşılıklı iyi niyet ve güven ortamı içinde ve bu sözleşmede belirlenen yollarla çözümleyerek iş barışını egemen kılmaktır.
Taraflar; işçinin, üretimin temeli olduğunun bilinci içinde; uluslararası antlaşmalar ve sözleşmeler ile Uluslararası Çalışma Örgütü'nün kararlarına dayalı "Sendika Hakkı", "Toplu
Sözleşme ve Grev Hakkı"nı sahiplenerek, bu temel hak ve özgürlükleri çağdaş ve demokratik dünyadaki uygulamalarının öz ve düzeyine kavuşturmayı amaçlar.
MADDE 4 - SÖZLEŞMENİN KAPSAMI VE YARARLANMA: A - KAPSAM:
a) Yer itibariyle; Bu toplu iş sözleşmesi, (TÜM BEL-SEN) Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendikası işletmesi kapsamındaki işyerlerini kapsar.
b) Şahıs İtibariyle; Bu sözleşme, (TÜM BEL-SEN) Tüm Belediye ve Yerel Yönetim Hizmetleri Emekçileri Sendikası işletmesinde çalışan ve Sosyal-İş Sendikasına üye bulunan işçileri kapsar.
B - Sözleşmeden Yararlanma:
a) Sendika Üyelerinin Yararlanmaları:
Sözleşmenin imzası tarihinde sendika üyesi bulunanlar, yürürlük tarihinden itibaren; imza tarihinden sonra üye olanlar, üyeliklerinin sendikaca işverene bildirildiği tarihten itibaren sözleşmeden yararlanırlar.
İş bu toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden sonra işe giren işçilerin ücreti toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden önce işe giren benzer ve emsali işi yapan ya da aynı unvanı taşıyan işçilerin ücretinden fazla olamaz. Olduğu takdirde emsal ve aynı işi yapan sendika üyesi işçilerin ücreti de aynı seviyeye yükseltilir.
Toplu iş sözleşmesinin imza tarihi ile yürürlük tarihi arasında iş sözleşmesi sona eren üyeler de, iş sözleşmelerinin sona erdiği tarihe kadar toplu iş sözleşmesinden yararlanırlar.
b) Sendika Üyesi Olmayanların Yararlanmaları:
Sendika üyesi olmayan ya da sendika üyeliğinden ayrılan veya çıkarılanlar ancak dayanışma aidatı ödeyerek sözleşmeden yararlanabilirler. Bu yararlanma, imza gününden geriye gitmemek koşulu ile yazılı olarak istek tarihinden itibaren geçerlidir. Toplu iş sözleşmesinin imzasından önceki talepler imza tarihi itibariyle hüküm doğurur.
Bu sözleşmeyle belirlenen ayni ve parasal haklar, bu bendin (a ve b) fıkraları dışında kalan işçilere uygulanmaz. Uygulandığı takdirde durum sendikanın yazılı uyarısı üzerine bir ay içinde düzeltilemez ise, aynı miktar sendikalı tüm işçilere de ek olarak uygulanır.
MADDE 5 - TARAFLARIN TEMSİLİ:
Bu toplu iş sözleşmesinin uygulanmasında sendikayı, Genel Yönetim Kurulu veya görevlendireceği kimseler ile sendika şubesi; İşvereni, Yönetim Kurulu veya görevlendireceği kimseler temsil eder.
Sözleşmeye taraf olan sendikanın kendini feshi, infisahı, çalışmadan yasaklı olması v.s. gibi durumlar ile sözleşmenin uygulandığı işletme, işyerleri ve eklentilerinde işverenin değişmesi, bu sözleşmenin uygulanmasını engellemez.
MADDE 6 - SÖZLEŞMENİN HÜKMÜ:
a) Bu toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe, iş sözleşmeleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. İş sözleşmelerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini, bu toplu iş
sözleşmesindeki hükümler alır. İş sözleşmelerinde düzenlenmeyen hususlarda bu toplu iş sözleşmesindeki hükümler uygulanır.
b) Toplu iş sözleşmesinde iş sözleşmesine aykırı hükümlerin bulunması halinde iş sözleşmesinin işçi lehindeki hükümleri geçerlidir.
c) Sendikanın yetki belgesi alması koşuluyla, sona eren toplu iş sözleşmesinin taraf ilişkileri ve kolektif hakları düzenleyen hükümleri yeni sözleşme imzalanıncaya kadar uygulanmaya devam eder.
d) Sözleşmenin hükümleri, amaca aykırı yorumlanamaz. Sözleşme, gerek maddelerinin açık anlamları ve gerekse özü ile bir bütündür; bölüm ve madde başlıkları maddelerin anlamlarını tamamlar.
MADDE 7 - AYRIMCILIĞIN ÖNLENMESİ, EŞİTLİK VE DEMOKRATİK HAKLARIN DESTEKLENMESİ
a)İşveren ve işçiler, işyerinde sürdürülen faaliyetlerin ve çalışma ilişkilerinin demokratik ve katılımcı anlayışı esas alarak sürdürülmesini temel ilke olarak benimserler. Bu anlayışın işyerinden başlayarak yaygınlaşan bir kültür olarak geliştirilmesi için her türlü sosyal, siyasal ve kültürel çalışmalar işverence desteklenir.
İşveren, ekonomik ve sosyal anlamda dezavantajlı grupları desteklemeyi, kadın çalışanlara dönük pozitif ayrımcılık ilkesini gözetmeyi, her türlü taciz ve mobbing uygulamalarını önlemeyi ve bunlarla ilgili her türlü idari ve mali tedbirleri almayı kabul eder.
Uluslararası sözleşmeler ve mevzuat hükümlerinin öngördüğü toplumsal cinsiyet eşitliğine yönelik düzenlemelerin yaşama geçirilmesi için gerekli önlemleri alır ve bu konuyla ilgili çalışanların yaptığı her türlü çalışmaları (eğitim, sosyal ve kültürel etkinlikler vb.) destekler.
b) Kadın Özgürlükçü Yaşam
1-Kadına ve çocuklarına şiddet uygulayan işçinin tespiti halinde maaşının %50 sinin kadının beyanı esas alınarak 1 yıl süreyle kadına ve çocuğuna ödenmesi,
2-işçinin istifası halinde ödenecek olan sosyal alacaklar ile kıdem tazminatları her halükarda karsının nezdinde ödenmesine,
3- Kadına ve çocuklarını sosyal ve kültürel etkinliklerden mahrumeden ve engelleyen işçiye tespiti halinde 50 ağaç dikme ve 1 yıl bakımının yapılması,
4- Kız çocuğunu okutmadığı tespit edilen işçiye erkek çocuğu için ödenen öğrenim yardımı verilmez,
5- Sendika üyesi işçinin kumar oynaması, uyuşturucu kullanması veya sürekli alkol bağımlılığı tespiti halinde, işçinin aylık ücretinin %50‘si kadına ödenir.
6– Karısı doğum yapan işçinin alacağı doğum yardımı bedeli doğum yapan karısına ödenir.
7-Dünya Emekçi Kadınlar Günü ( 8 Mart günü-Yalnızca kadın işçilere)ve 25 Kasım Yönelik Şiddetle Mücadele Gününde katılımları esas alınarak etkinlik sonrası kadın işçiler ücretli
izinli sayılırlar.
8-İşyerinde transfobik ve homofobik yaklaşımlarda bulunan işçiye 150 ağaç dikimi, bakımı ve toplumsal cinsiyet eşitliği eğitimine tabi tutulacaktır.
c) İstanbul sözleşmesi bu iş sözleşmesinin eki niteliğindedir.
2. BÖLÜM TARAF İLİŞKİLERİ
MADDE 8 - TARAFLARIN SORUMLULUKLARI:
İşveren, bu sözleşme hükümlerini zamanında ve eksiksiz olarak uygulamak, işyerinde iş güvenliği ve işçi sağlığı bakımından gereken önlemleri almak, işçi hak ve alacaklarının zamanında ve noksansız olarak ellerine geçmesini sağlamak, sendika ve işçilere karşı gerek mevzuat, gerekse bu sözleşmeden doğan yükümlülüklerini yerine getirmekle görevlidir.
Sendika, işçilerin temsilcisi olarak bu sözleşme ile kendisine yüklenen görevleri en iyi şekilde yapar ve işçilerin haklı gördüğü şikâyetlerini ilgili mevzuat çerçevesinde işverenle görüşerek çözmeye çalışır.
MADDE 9 - İŞYERİNDE SENDİKAL ÇALIŞMALAR:
Sendikanın genel yönetim kurulu üyeleri ya da görevlendireceği kişiler ile şube yöneticileri, işveren veya yetkili kıldığı kişilerle önceden randevulaşarak her zaman görüşebilirler. Yine bu kişiler, işyerinde çalışan sendika üyeleri ile her zaman görüşebilirler. Bu görüşme, işveren veya yetkili kıldığı kişilerin onayı ile iş düzenini aksatmayacak şekilde işverenin göstereceği yerde toplu olarak da yapılabilir.
İşçiler, Sendika Anatüzüğü ve yönetmelikleri ile mevzuat hükümlerine uygun şekilde yapmış oldukları sendikal faaliyetlerinden ötürü hiçbir ceza ve farklı uygulamaya tabi tutulamazlar.
MADDE 10 - İŞYERİ SENDİKA TEMSİLCİLİĞİ:
a) Sendika, bu sözleşme kapsamına giren ve işletmeye bağlı işyerlerinde çalışan üyeleri arasından her işyeri için ayrı ayrı olmak üzere kendi mevzuatı ve 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu iş Sözleşmesi Kanunu uyarınca işyeri sendika temsilcisi seçer ve işverene bildirir.
b) İşyeri sendika temsilcileri, işyerinde çalışan üyelerin yasa ve bu sözleşmeden doğan haklarının tam ve eksiksiz uygulanıp uygulanmadığını takip etmek, bu konuyla ilgili üyelerden gelecek dilek ve şikâyetleri dinlemek, işveren veya vekiliyle görüşerek bir çözüme bağlamak, çözemediği sorunları sendikaya bildirmekle görevlidir. Temsilciler, işçileri ve sendikayı ilgilendiren konularda işveren veya vekilleri ile her zaman görüşebilirler.
c) İşyeri sendika temsilcileri işyerinde çalışan üyelerle işi aksatmamaya özen göstererek iş saatleri içerisinde her zaman görüşebilirler. İşyeri sendika temsilcilerinin, işyerinde iş saatleri dışında olmak üzere üyelerle yapacakları toplu görüşmelerde işveren uygun bir yer tahsisi sağlayarak gerekli kolaylığı gösterir.
d) Sendika temsilcilerinin, temsilcilik görevlerini yapmalarından dolayı herhangi bir cezai yaptırım ya da ücretlerinden herhangi bir kesinti yapılamaz.
MADDE 11 - SENDİKA TEMSİLCİLİK ODASI VE DUYURU PANOSU:
A) Sendika Temsilcilik Odası: İşveren; Tüm Bel-Sen Genel Merkezi’nde sendika temsilcilerinin temsilcilik görevlerini yapabilmeleri için çalışma ve sağlık koşullarına uygun bir oda verir. Temsilcilik için gerekli masa, sandalye, büro malzemesi, telefon vb. ihtiyaçlar işverence sağlanır.
B) Sendika Duyuru Panosu: İşveren sendikal çalışmaların duyurulması ve sendikanın üyelere iletmek gereğini duyduğu haberler ile her türlü sendikal yazıların asılmasını
sağlayacak duyuru panoları yaptırır ve işyerinde Sendikanın göstereceği yerlere asılmasını sağlar. Asılan tüm ilanların sorumluluğu sendikaya aittir.
MADDE 12 - SENDİKAL İZİNLER:
a) Temsilci İzinleri: İşyeri sendika temsilcilerine, temsilcilik görevlerinin gerektirdiği faaliyetlerde bulunabilmeleri için haftada 5 (beş) saat ücretli izin verilir. Temsilcilerin izin sürelerini işyerinde geçirmeleri asıldır. Ancak sendika yöneticilerinin işverene yapacağı yazılı veya sonradan doğrulamak koşuluyla sözlü çağrısı üzerine, bu izinleri işyeri dışında da kullanması mümkündür. Bu izinlerin kullanımında işyerindeki işin aksamamasına özen gösterilir.
b) Sendika Organlarında Görev Xxxx Xxxxxxxx İzinleri:
Sendikanın yazılı başvurusu üzerine:
1) Sendikanın yönetim kurullarında görev alan üyelerden genel yönetim kuruluna seçilenlere, her toplantı için 1 (bir) tam gün; bu toplantı işyerine göre Genel Merkeze daha uzak bir yörede yapılacaksa 2 (iki) tam gün; şube yönetim kuruluna seçilenlere, her toplantı için 1 (bir) tam gün izin verilir.
2) Sendika Disiplin Kurulları’nda görev alan üyelerden, Genel Merkez Disiplin Kurulu üyelerine her toplantı için 1 (bir) tam gün ücretli izin verilir. Şube Disiplin Kurulu üyeleri için de 1 (bir) tam gün izin verilir.
3) Sendika Denetleme Kurulları’nda görev alan üyelerden genel merkez denetleme kurulu üyelerine her toplantı için 2 (İki) tam gün ücretli izin verilir. Şube denetleme kurulu üyelerine her toplantı için 1 (bir) tam gün ücretli izin verilir.
c) Sendikal Toplantı ve Eğitim İzinleri:
Sendikanın yazılı başvurusu üzerine:
1) Sendika merkez genel kurulu delegelerine ve genel merkez üst kurul delegelerine genel kurula katılmaları için 2 (iki) tam gün izin verilir.
2) Sendika şube genel kurul delegelerine genel kurula katılmaları için 1 (bir) tam gün ücretli izin verilir.
3) Ayrıca sendikanın düzenleyeceği konferans, seminer ve eğitimlere katılmak üzere her üye için yılda toplam 15 gün ücretli eğitim izni verilir. Bu toplantılara bir seferinde işyerindeki çalışan sayısının % 20'sinden fazlası katılamaz.
MADDE 13 - SENDİKA ÜYELERİNİN VE SENDİKA ZORUNLU ORGANLARINDA GÖREV ALANLAR XXX XXXXXX SENDİKA TEMSİLCİLERİNİN GÜVENCESİ:
a) İşçinin işe alınması, sendikaya üye olması veya sendika üyeliğinden ayrılması koşuluna bağlı tutulamaz. İşveren bu sözleşme hükümleri ile bağlı kalmak kaydı ile sendikaya üye olan işçiler ile sendika üyesi olmayan işçiler arasında sırf bu nedenle, işin sevk ve dağıtımında, işçinin mesleki ilerlemesine ilişkin uygulamada herhangi bir ayrım yapamaz.
b) İşveren, yazılı rızası olmadıkça işyeri sendika temsilcisinin ve işyerinde çalışmaya devam eden sendika yöneticilerinin işyerini değiştiremez veya işinde esaslı tarzda değişiklik yapamaz. Aksi hâlde değişiklik geçersiz sayılır.
c) İşveren, işyerinde çalışan sendika zorunlu organlarında görev alanlarla işyeri sendika temsilcilerinin sendikal görevlerinin gereği yaptıkları çalışmalardan dolayı haklı bir neden
olmadıkça ve sebebi açık ve kesinlikle belirlenmeyen nedenlerle iş akitlerini bozamaz. Fesih halinde temsilci ya da yönetici işe iade davası açabilir.
Temsilcinin işe iadesine karar verilirse fesih geçersiz sayılarak temsilcilik süresini aşmamak kaydıyla fesih tarihi ile kararın kesinleşme tarihi arasındaki ücret ve diğer hakları ödenir. Kararın kesinleşmesinden itibaren altı iş günü içinde temsilcinin işe başvurması şartıyla, altı iş günü içinde işe başlatılmaması hâlinde, iş ilişkisinin devam ettiği kabul edilerek ücreti ve diğer hakları temsilcilik süresince ödenmeye devam edilir. Bu hüküm yeniden temsilciliğe atanma hâlinde de uygulanır.
d) Sendikanın yönetici veya işyeri sendika temsilcileri hakkında 6356 sayılı yasanın 23., 24. ve 25. maddeleri ile diğer mevzuat hükümleri bu sözleşmede belirtilen güvencelere ek olarak uygulanır.
MADDE 14 – SENDİKAL ÖDENTİLER, ÇALIŞAN İŞÇİLERİN LİSTESİNİN VE YAYINLARIN GÖNDERİLMESİ:
a) İşveren, sendika anatüzüğü hükümlerine uygun olarak, sendikaca bildirilecek üyelerinden talep ettiği aidatı yürürlük süresi itibariyle, dayanışma aidatını ise toplu iş sözleşmesinin imza tarihinden önce olmamak üzere talep tarihi itibariyle keserek, sendikaca gösterilen banka hesabına her ay işçi ücretlerinin ödendiği günü izleyen en geç 10 iş günü içerisinde sendika hesabına yatırır. Kesinti listesinin gönderilmemesi veya eksik kesinti yapılmasının sorumluluğu işverene aittir.
b) İşveren, işyerinde çalışan tüm işçilerin isimlerini mevcut belgelere dayanarak işveren veya vekilince onaylanmış olarak, sözleşmenin bağıtlanması tarihinden itibaren 15 gün içinde sendikaya gönderir.
c) İşveren, mevcut işçilerden ölen, emekli olan veya kendi isteği ile işten ayrılanlar ile işe yeni giren işçilerin isimlerini aidat kesinti listesinde her ay sendikaya bildirir.
d) İşveren, işçilerle ilgili yayınlayacağı sirküler ve genelgelerin bir nüshasını en geç bir hafta içinde sendikaya gönderir ve bir nüshasını sendika temsilcisine verir.
MADDE 15 - ŞİKÂYET VE UYUŞMAZLIK:
İşçiler bireysel ve bu sözleşmeden doğan şikâyetlerini işyeri sendika temsilcisine yaparlar.
İşyeri sendika temsilcisi duruma göre işçinin ilk amiri ya da işveren vekili ile görüşerek sorunu çözümlemeye çalışır. Çözülemeyen konular, temsilci tarafından sendikaya bildirilir.
MADDE 16 - İŞYERİ KURULU:
İşyerinde işçilerin disiplin uygulamaları ile iş akitlerinin sona erdirilmesini görüşmek, işin verimliliği için gerekli düzenlemeleri yapmak, iş ve işyeri değişikliklerini kararlaştırmak, Disiplin Kurulu ve İzin Kurulu olarak görev yapmak ve TİS’nin uygulama ve yorumundan kaynaklanan uyuşmazlıkları görüşüp kotarmak üzere aşağıdaki koşullarla işyerinde bir İşyeri Kurulu oluşturulur.
A) Kuruluşu:
Kurul, tarafların belirleyeceği 2 asıl 2 yedek üyeden oluşur. Asıl ve yedek üyeler, sözleşmenin imzası tarihinden itibaren en geç 15 gün içinde bildirilir. Kurul başkanlığını işveren temsilcisi yapar.
B) Görev ve Yetkileri:
Kurul;
a) İşçilerin, iş disiplini ile bağdaşmayan fiillerini Disiplin Kurulu sıfatı ile görüşerek, bu suça uygun bulacağı cezayı verir. Disiplin Kurulu kararı olmadan işçiye ceza verilemez.
b) Sözleşmenin uygulamasından doğan ve sendika ya da işverence kurula getirilen uyuşmazlık konularını karara bağlar.
c) İş akitlerinin tazminatlı ve tazminatsız sona erdirilmesini karara bağlar.
C) Çalışma Yöntemi:
a) Toplantı istemi toplantı isteyen tarafça kurul başkanına yazılı olarak yapılır. Kurul başkanı, istemden itibaren en geç 10 işgünü içerisinde gerekli çağrıyı yaparak kurulu toplar. Tarafların mazeret bildirmeleri halinde kurul toplantı tarihi mutabık kalınan başka bir günde yapılır. Kurul her durumda en az salt çoğunlukla toplanır. Kurulun sekreteryası, ilk toplantısında belirleyeceği yöntem ve kişilerce yürütülür.
b) Kurul kararlarını ilke olarak oybirliği ile alır. İlk toplantıda karar alınamadığı takdirde, ikinci toplantı en geç 7 işgünü içerisinde yapılır. Yapılan bu ikinci toplantıda da oyların eşitliği halinde başkanın oyu iki sayılır. Kararlar gerekçeli olarak yazılarak kurul üyelerince imzalanır ve ilgili işçi ile sendikaya ve işverene tebliğ edilir. Oyların eşitliği sonucu başkanın iki oyu ile alınan kararlarda tarafların görüşleri tutanak haline getirilerek tüm kurul üyelerince imzalanır ve ilgili işçi ile sendikaya ve işverene tebliğ edilir.
c) Kurulun, (B) bendinin (b) fıkrası uyarınca alacağı kararlarda tarafların mutabakatı şarttır. Mutabakat sağlanmış konularda sorun çözümlenmiş sayılır. Mutabakat sağlanamayan konularda tarafların yargı yoluna başvurma hakları saklıdır.
MADDE 17 - İŞ GÜVENCESİ:
A) Bireysel İşten Çıkarma:
a) İşveren bu toplu iş sözleşmesindeki hüküm ve kurallara uymaksızın işçi çıkardığında, işten çıkardığı her işçi bakımından aşağıda belirtilen yazılı kural ve yaptırımları kabul ve taahhüt eder. Bu kabul ve taahhüt, tazminatsız işçi çıkarmalarda da Mahkemece çıkarmanın tazminatlı yapılmasına karar verilmesi hallerini de kapsar.
b) Tazminatlı veya tazminatsız işten çıkarma kararlarının gerekçesinin kararda açık ve somut olarak gösterilmesi şarttır. İşveren, işyerinde çalışan işçi sayısına bakmaksızın işten çıkarma istemini kurula getirmeden önce 3999 sayılı yasa ile onaylanmış bulunan Uluslararası Çalışma Örgütü’nün 158 sayılı sözleşmesinde öngörülen danışma ve diğer mekanizmaları işletir.
İşveren ayrıca 3999 sayılı yasa ile onaylanmış bulunan 158 sayılı sözleşmenin öngördüğü yargı ve tazminat yollarını kabul eder. İşveren 4857 sayılı yasanın iş güvencesi ile ilgili hükümlerini, işçi sayısı ile bağlı olmaksızın ve madde hükümleri çerçevesinde uygulamayı kabul ve taahhüt eder.
c) Bu madde hükümlerine uygun olmaksızın işe son verme işlemlerine karşı üyenin işten çıkarılma işleminin kendisine tebliğinden itibaren çıkarılma işleminin bu sözleşme hükümlerine aykırı olduğunun saptanması gerekçesi ile ilgili mahkemeye başvurarak durumunun ve işten çıkartma işleminin geçersizliğinin saptanmasını isteyebilir.
Mahkemece, işten çıkartma işleminin geçersizliğinin saptanması durumunda işveren, işçiyi işten çıkartılmamış gibi tüm haklarını ödeyerek bir ay içinde eski görev ve işyerine başlatır. İşveren, işçiyi mahkeme kararına rağmen işe başlatmazsa, ayrıca 4857 sayılı İş Kanununun
21. maddesi esasları doğrultusunda mahkemece verilecek İş Güvencesi Tazminatını ödemeyi kabul eder.
B) Zorunlu Toplu Çıkarma:
İşletmenin bütününde bir defada 5 veya daha fazla sayıda işçi çıkarma toplu işçi çıkarma sayılır ve bu madde hükmüne tabi tutulur. Sendikanın zorunlu organlarında görev yapan yöneticileri ile işyeri sendika temsilcileri toplu işten çıkarılmaya tabi tutulamaz. Toplu işten çıkarmalarda ceza durumları göz önüne alınmaz. Toplu işçi çıkarma işlemi yapıldıktan sonra 3 ay geçmedikçe yeni toplu işçi çıkarma yapılamaz.
Kapasitesi daraltılan veya kapatılan işyeri veya bölümündeki asıl ve sürekli işlerde geçici işçi çalıştırılamaz. Taşeron eliyle iş gördürülemez.
İşyerinin ekonomik ya da teknolojik durumu; işin, işyerinin gerekleri bakımından zorunluluk olmadıkça toplu işçi çıkartılamaz. Kanun ve yönetmeliklere göre kurulmuş birim ve servislerin yasal değişiklikler nedeniyle kapanması durumunda da toplu işçi çıkarma hükümleri uygulanmaz.
İşçi çıkarmanın zorunlu olduğu hallerde işveren, işçi çıkarma nedenleri ve çıkarılacak işçi sayısını, İşyeri Kuruluna intikal ettirir ve taraf işçi sendikasına bildirir.
Kurul sorunu görüşür, başka çözüm olanakları bulunup bulunmadığını araştırır.
Sorunu çözmeye elverişli ve işletme gereklerine uygun bir yol bulunamaz ise, işten çıkarma esaslarını, çıkarılacak işçi sayısı, işten çıkarma tarihi ile ünitelere dağılımını karara bağlarlar.
Bu halde sırası ile aşağıdaki şekilde işleme tabi tutulurlar
1) Kendi isteği ile ayrılmak isteyenler,
2) Bir Sosyal Güvenlik Kuruluşundan emekli olanlar,
3) Emekliliğini hak kazanmış olanlar,
4) Deneme süresi içinde olanlar,
5) Sendika üyesi bulunmayanlar,
6) İşe son giren işçiler,
7) Aynı durumda olanlar arasında son giren ilk çıkar,
8) Eşlerden ikisi de aynı işyerinde çalışıyorsa yalnız birisi işten çıkarılır.
Emekliliğine 2 yıldan az kalmış olan işçiler için işten çıkarma kararı disiplin suçları hariç yukarıdaki gerekçelerle de olsa uygulanamaz. Yukarıda yazılı sırayla toplu işten çıkarılanların yeniden işe alınmalarında son işten çıkarılan önce işe alınır kuralına uyulur. Toplu çıkarmadan sonra altı ay içinde yeniden işçi alma durumu doğarsa işten çıkarılanlara taahhütlü olarak davetiye gönderilir. Bildirim gününden başlayarak 30 gün içinde başvuran işçiye vasfına uygun bir iş verilir.
MADDE 18 - YENİ İŞ ARAMA İZNİ:
Gerek işçinin gerekse işverenin bildirimli olarak hizmet akdini feshettiği durumlarda, işveren işçiye bildirim önelleri sırasında ve çalışma saatleri içinde, günde 4 saat yeni iş arama izni verir. İşçi isterse, işten ayrılacağı günden önceki günlere rastlatmak kaydıyla, iş arama iznini topluca kullanabilir.
3. BÖLÜM
ÇALIŞMA ESASLARI VE İŞ AKDİNE İLİŞKİN HÜKÜMLER MADDE 19 - İŞE ALMA:
İşveren işe alacağı işçilerin, görevin gerektirdiği niteliklere sahip olup olmadıklarını kendi mevzuatına göre tespit eder.
a) Daha önce 4857 sayılı İş Yasasının 29. maddesine göre topluca işten çıkarılanlara,
b) İşyerinde herhangi bir iş kazası sonucu ölen veya malul kalıp işten ayrılan işçinin ailesine bakmak zorunda kalanlara talepleri halinde işe almada öncelik tanınır,
c) Hastalık nedeniyle işinden ayrılmış olup da, iyileşmesini izleyen 3 ay içinde başvuranlara,
d) 4857 sayılı Yasanın 30. maddesinden doğan yükümlülüğün yerine getirilmesinde, evvelce işyerinde çalışmış olanlara,
e) Evvelce belirli süreli hizmet akdi ile çalışmış olup, belirli süresinin dolması nedeniyle işi sona erenlere,
f) Evvelce çalışmış olan işçilerden, geçerli özürleri nedeniyle işyerinden ayrılmış olanlara, öncelik tanınır.
MADDE 20 - DENEME SÜRESİ:
İşçiler, işe alındıkları tarihten itibaren iki aylık deneme süresine tabi tutulurlar.
Evvelce işyerinde çalışırken ayrılmış olanların işe alınmalarında, yeni bir deneme süresi uygulanmaz.
MADDE 21 – İŞ VE İŞYERİ DEĞİŞİKLİĞİ:
a) İşçinin kendi işinde ve asıl işyerinde çalıştırılması esastır. Yetkili sağlık kurulunca işçilere branşı ile ilgili “işini yapamaz” raporu verilmesi halinde, işçinin yeni görev yeri işyeri kurulu tarafından belirlenir.
b) İşçinin görev yeri, işinin niteliği benzer olmak koşuluyla ve ücretinde bir düşürme yapılmaksızın işverenlikçe geçici olarak değiştirilebilir. Geçici süreli iş değişiklikleri yılda toplam iki ayı geçemez. Aksi uygulama için işçinin rızası ve işyeri kurulu onayı şarttır. Daimi süreli iş değişikliklerinde işçinin yazılı rızasının olması şarttır. Şu kadar ki; işyeri sendika temsilcilerinin ve sendika yöneticilerinin işleri ve işyerleri hiçbir surette değiştirilemez.
c) İş ve işyeri değişikliği nedeniyle işçi ücretlerinde herhangi bir indirim yapılamayacağı gibi, geçici görevdeki işin niteliğine göre sağlanan ek haklarda işçiye ödenir.
MADDE 22 - HAFTALIK VE GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ:
İşyerinde normal çalışma süresi günlük 8, haftalık 40 saattir. Günlük çalışma süresinin ortalama bir zamanında 1 saat yemek molası ve yeteri kadar ara dinlenmeleri verilir. Ara dinlenmesinde çalışan işçiler, fazla çalışma yapmış sayılır.
MADDE 23 - İŞ SÜRESİNDEN SAYILAN DURUMLAR:
Aşağıda belirtilen süreler, fiilen çalışılmamış dahi olsa, çalışılmış gibi iş süresinden sayılır.
a) İşyerinde ya da dışında işverenden iş beklemekle geçen süreler,
b) İşçilerin işveren tarafından, işyerlerinden başka bir yerde çalıştırılmak üzere gönderilmeleri halinde yolda geçen süreler,
c) İşçinin, işinde ve her an iş görmeye hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmaksızın ve çıkacak işi bekleyerek boşta geçirdiği süreler,
d) Hastalanan işçinin muayene ve tedavi için gidip gelmelerinde veya vizitede geçirdikleri zamana ilişkin süreler,
e) Kadın işçilerin çocuklarını emzirmek için toplu sözleşme ile belirlenen süt izni süreleri.
MADDE 24 - ÇALIŞILMIŞ GİBİ SAYILAN DURUMLAR:
Aşağıda belirtilen süreler, yıllık ücretli izin hakkının hesabında ve işyerindeki kıdem tazminatına esas bakımından çalışılmış gibi sayılır.
a) İşçinin uğradığı kaza ya da yakalandığı hastalıktan ötürü işine gelemediği günler,
b) Kadın işçilerin bu sözleşmeye göre belirlenmiş doğumdan önce ve doğumdan sonra çalıştırılmadıkları günler (Ancak doğumdan sonraki ücretli izin süresini izleyen 6 aya kadar verilecek ücretsiz izin süresi, yıllık ücretli izin ve kıdem tazminatı hakkının hesabında dikkate alınmaz.),
c) İşçinin muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra ya da her hangi bir yasadan dolayı görevlendirilmesi sonucu yılda 90 günden fazlasını aşmayacak şekilde işine gidemediği günler,
d) Hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil günleri ve yıllık ücretli izin süreleri,
e) Xxxxxxx tarafından işçiye verilen diğer izinler,
f) 4857 sayılı yasanın 55. maddesinde yer alan durumlar.
MADDE 25 - GÖZETİM ALTINA ALINMA, TUTUKLULUK VE MAHKÛMİYET HALİNDE FESİH VE TEKRAR İŞE BAŞLAMA:
Sendika üyesi işçilerin sözleşmenin imza tarihinden itibaren gözetim altına alınma ve tutukluluk hallerinde;
1) Gözetim altına alınan işçiler gözetim süresince ücretli izinli sayılırlar.
2) İşçi, herhangi bir suçtan dolayı tutuklandığı takdirde davası kesinleşinceye kadar iş akdi feshedilemez ve bu süre içerisinde işçi ücretli izinli sayılır.
3) Tutukluluğun;
a) Kovuşturmaya yer olmadığı,
b) Son tahkikatın açılmasına gerek olmadığı,
c) Beraat kararı verilmesi,
d) Kamu davasının düşmesi veya ortadan kalkması,
e) Tutuksuz yargılanmaya karar verilmesi,
f) 1 yıldan az bir ceza ile hüküm verilmesi, nedenlerinden biri ile 1 yıl içinde son bulması halinde işçi işe başlatılır.
4) Yargılanmaları tutuklu olarak devam edenlerden, 1 yıldan fazla ceza alıp cezası ertelenen, paraya çevrilen veya af ile sonuçlanan veya iyi hali nedeni ile 1 yıldan fazla ceza aldığı halde tahliye edilenler, 2 hafta içinde başvurmaları halinde işe alınırlar.
5) İşçinin emek, demokrasi, barış, adalet ve özgürlükler mücadelesine katılmasından dolayı ortaya çıkmış gözaltı ve tutukluluk hallerinde işçinin ücreti bu süre zarfında tam olarak ödenmeye devam eder.
6) Yüz kızartıcı suçlardan hüküm giyenler, cezalarının ertelenmesi ya da affa uğraması halinde dahi bu madde hükmünden yararlanamazlar.
MADDE 26 - ENGELLİ İŞÇİ ÇALIŞTIRILMASI:
Engelli işçi çalıştırılması konusunda yasal hükümler uygulanır.
Ancak, işyerinde çalışmakta iken iş kazası sebebi ile çalışmakta olduğu işini fiilen yapamayacak durumda olan işçiyi, işveren, İşyeri Kurulu tarafından belirlenen durumuna uygun yeni bir işte çalıştırır.
İşyerinde çalışan engelli işçiler Engelliler Haftası’nın ilk günü olan 10 Mayıs ve 3 Aralık Dünya Engelliler günü tarihlerinde idari izinli sayılırlar.
Olumsuz hava şartları sebebiyle iş gelişinde ve çıkışında zorluk yaşaması muhtemel olan engelli personele gerekli kolaylık sağlanır. İşyerinde çalışan engelli işçiler, kamu çalışanı engellilere verilen tüm idari izinlerden aynı şekilde yararlanır.
MADDE 27 - ANALIK DURUMU:
a) Analık İzni Süresi
Doğum yapan kadın işçiye doğumdan önce 8 ve doğumdan sonra 16 hafta olmak üzere 24 haftalık analık izni verilir. Sağlık durumu uygun olan kadın işçi, isterse, doktor raporuyla doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışabilir; bu durumda doğumdan önce kullanılmayan izin süresi doğum sonrası 16 haftalık izin süresine ayrıca eklenir. Çoğul gebelik halinde doğum sonrası 16 haftalık izin süresine 2 hafta daha eklenir. Erken doğum halinde doğumdan önce kullanılamayan analık izni süresi, doğum sonrası 16 haftalık izin süresine ilave edilir.
Bu süreler işçinin sağlık durumuna ve işin özelliğine göre doğumdan önce ve sonra hekim raporu ile artırılabilir.
Hamilelik süresince kadın işçiye periyodik kontroller için ücretli izin verilir.
Hekim raporu ile gerekli görüldüğü takdirde, hamile kadın işçi, sağlığına uygun daha hafif işlerde çalıştırılır. Bu halde işçinin ücretinde bir indirim yapılmaz.
b) Annenin Vefatı Halinde Babaya Kullandırılacak İzinler
Doğumda veya doğum sonrasında annenin ölümü halinde, doğum sonrası kullanılamayan izin süreleri babaya kullandırılır. Babanın işyerinde çalışması halinde doğum sonrası izin süresi 12 hafta, babanın başka bir işyerinde çalışması halinde ise 8 hafta olarak esas alınır. Erken doğum, doğumdan önceki 3 haftaya kadar çalışma veya çoğul gebelik nedeniyle doğumdan sonra kullanılacak izne süre ilave edilmişse, bu ilave izin süreleri de babaya kullandırılacak izne eklenir.
c) Evlat Edinme Halinde Analık Hali İzni
Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene çocuğun aileye fiilen teslim edildiği tarihten itibaren İş Kanununun 74’üncü maddesinde yer alan sekiz haftalık analık hali izninin yanı sıra 8 hafta daha ücretli izin verilir.
d) Analık Hali İzninde Ücret
Analık durumundaki üyeye, bu nedenle izinli olduğu süre içinde aylık ücretleri hiçbir kesinti yapılmaksızın ödenir. İzin bitiminden sonra üye, SGK tarafından kendisine yatırılan ödeneği SGK’dan alarak işverene iade eder.
e) Ücretsiz İzin
Yukarıda belirtilen izin sürelerinin sonunda kadın işçiye ya da üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden birine veya evlat edinene istediği halinde 6 aya kadar ücretsiz izin verilir. Bu izin süresi yıllık ücretli izin hakkının hesabında dikkate alınmaz. Ücretsiz izin hakkını kullanan işçi, çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkını kullanamaz.
f) Çalışma Süresinin Yarısı Kadar Ücretsiz İzin Xxxxx
Xxxxx sonrası analık hali izninin bitiminin itibaren çocuğun bakımı ve yetiştirilmesi amacıyla ve çocuğun hayatta olması kaydıyla kadın işçi ile 3 yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen kadın veya erkek işçilere istekleri halinde a) birinci doğumda 60 gün, b) ikinci doğumda 120 gün, c) üçüncü doğumda 180 gün süreyle, haftalık çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin verilir. Çoğul doğum halinde bu sürelere 30’ar gün eklenir. Çocuğun engelli doğması halinde bu süreler 360 gün olarak uygulanır. Bu haktan yararlanılan süre içinde süt iznine ilişkin hükümler uygulanmaz.
Bu haktan yararlanmak isteyen işçi, analık hali izninin bitiminden en az bir hafta önce talebini işverene yazılı olarak bildirir.
g) Kısmi Süreli Çalışma Hakkı
Yukarıda belirtilen tüm izin sürelerinin bitiminden sonra çocuğun mecburi ilköğretim çağının başladığı tarihi takip eden aybaşına kadar ebeveynlerden biri kısmi süreli çalışma talebinde bulunabilir. Bu talep işveren tarafından karşılanır ve geçerli fesih nedeni sayılmaz. Üç yaşını doldurmamış çocuğu evlat edinen eşlerden biri veya evlat edinen de bu haktan yararlanır.
Kısmi süreli çalışma hakkı ile ilgili diğer hususlarda ilgili yasa ve yönetmelik hükümleri uygulanır.
h) Emzirme İzni:
Toplu iş sözleşmesinin 30. maddesindeki hükümler uygulanır. Ancak analık iznini takiben ücretsiz izin ya da çalışma süresinin yarısı kadar ücretsiz izin hakkını kullanan kadın işçiler, bu sürenin sona ermesi ile çocuğun 1,5 yaşına girdiği tarih arasında da günde 2 saat emzirme izni kullanır.
ı) Çocuğun Hastalanması:
Çocuğun hastalanması nedeniyle ebeveyn tarafından kullanılan izinler çocuğun hastalığının belgelenmesi kaydıyla ücretli izin sayılır.
MADDE 28 - ÖZÜR BİLDİRME:
a) Beklenmedik bir sebepten dolayı işe zamanında gelmesine engel, geçerli bir özrü çıkan işçi uygun yollarla (telefon veya başka bir araçla) işe başlama saatinden önce amirine özrünü bildirerek izin alır.
b) İş başında çalışırxxx acil bir özrü çıkanlar, izin almak suretiyle işyerinden ayrılabilirler.
c) Xxxxxxx bildirmeksizin işe geç gelme ayda 3 defayı ve her defasında yarım saati aşmadığı takdirde işçinin geçerli bir özrünün var olduğu kabul edilir, ayrıca bir beyan ya da ispat aranmaz.
MADDE 29 - FAZLA ÇALIŞMA VE ÜCRETİ:
a) Günlük ve haftalık iş süresinin üstünde yaptırılan her türlü çalışma fazla çalışmadır.
b) İşçiye makul bir süre öncesinden bildirmek koşuluyla günlük 3 saatte kadar fazla çalışma yaptırılabilir.
c) Hafta tatili, genel tatil ve ulusal bayram günlerinde ihtiyaç duyulan hallerde, işçinin rızası alınmak koşuluyla fazla çalışma yapılabilir.
d) Bir günde yapılan fazla çalışmanın süresi yarım saatten fazla olursa, ücreti 1 saate tamamlanarak ödenir. Yarım saatten az olan kısımlar için çalışılan süre kadar ödeme yapılır.
e) Fazla çalışmalarda saat ücreti, işçinin o günkü saat ücretinin % 75 zamlı tutarıdır.
MADDE 30 – İZİNLER:
A) Yıllık Ücretli İzin:
İşyerine girdiği günde başlayarak deneme süresi de içinde olmak üzere en az bir yıl çalışmış olan işçinin yıllık ücretli izin hakkı vardır.
İşyerinde;
Hizmet Süresi | 1–10 yıl (dâhil) olanlara, | 25 işgünü, |
Hizmet Süresi | 10-20 yıl olanlara, | 30 işgünü, |
Hizmet Süresi | 20 yıldan fazla olanlara | 35 işgünü |
yıllık ücretli izin verilir.
Yıllık ücretli izin hakkını hak etmemiş işçilere, işçinin talebi halinde yıllık izin hakkına mahsuben 10 güne kadar ücretli izin avans olarak verilir.
a) Yıllık ücretli izin günlerinin hesabında, izin sürelerine rastlayan, bu sözleşme ile belirlenmiş ücretli izinler, hafta tatili, ulusal bayram, genel tatil ve sosyal güvenlik kurumunca yetkilendirilmiş sağlık kuruluşu raporuyla belirlenmiş istirahat günleri, izin süresinden sayılmaz.
b) Sözleşme kapsamına giren işyerlerinde çalışan işçilerin yıllık ücretli izinleri İşyeri Kurulu’nca düzenlenir.
c) Herhangi bir nedenle işinden ayrılan işçinin kendisine, ölümü halinde yasal mirasçılarına, hak edipte de kullanmadığı izninin ücreti ödenir.
d) Xxxxxxx tarafından yıl içinde verilmiş bulunan başka ücretli ve ücretsiz izinler veya dinlenme, hastalık izinleri, yıllık izninden mahsup edilemez.
e) Yıllık ücretli izinleri düzenleyen kurul, işçilerin izinlerinin bir bölümü 10 günden az olmamak koşulu ile parçalı olarak kullandırabilir.
f) Yıllık izne ayrılan işçiye, izin süresinin ücreti, izne çıkmasından önce ödenir.
B) Diğer Sosyal İzinler:
1. İşçinin evlenmesi halinde 10 gün,
2. İşçinin eşinin ve işçinin veya eşinin xxx, xxxx, kardeş ve çocuğunun ölümünde 10 gün, işçinin veya eşinin ikinci derece akrabalarının ölümü halinde 2 gün,
3. İşçinin 3 yaşından küçük çocuğu evlat edinmesi ve işçinin eşinin doğum yapması halinde 10 gün, kendisinin doğum yapması halinde doğum öncesi ve sonrası toplu sözleşme ile belirlenen izin süresi,
4. İşçinin çocuğunu evlendirmesi halinde 7 gün, sünnet ettirmesi halinde 5 gün,
5. İşçilerin en az yüzde yetmiş oranında engelli veya süreğen hastalığı olan çocuğunun tedavisinde, hastalık raporuna dayalı olarak ve çalışan ebeveynden sadece biri tarafından kullanılması kaydıyla, bir yıl içinde toptan veya bölümler halinde on güne kadar ücretli izin verilir.
6. Yılda bir kez olmak üzere işçinin evini taşıması halinde 3 gün,
7. Üyenin ikamet ettiği veya kendisinin veya eşinin xxxx ve babasının mülkiyetinde olan gayrimenkullerin, yangın, sel, deprem ve diğer doğal afetlere uğraması nedeniyle 15 gün ücretli izin verilir. İhtiyaç duyulan sürenin 15 günü aşması halinde bu süre yeniden işverenin onayı ile arttırılarak, ücretli izin verilir.
Yukarıdaki izinler, izin sebebi olan olayı kapsayacak şekilde verilir. Bu izinler istendiğinde, olayın işçi tarafından belgelenmesi zorunludur. Belgelenmeyen olaylarda, işçi özürsüz olarak işe gelmemiş sayılır.
C) Emzirme İzni:
İşveren doğum yapmış işçiye ücretli doğum izninin bitiminden itibaren 1,5 yıl süreyle günde iki saat emzirme izni vermeyi kabul eder. İşçi isterse bu iznini sabah geç gelmek, akşam paydos saatinden önce çıkmak suretiyle veya günlük ya da haftalık olarak topluca da kullanabilir. Bu süre günlük çalışma süresinden sayılır.
D) Öğrenim İzni:
Çalışarak okuyan (lisans, yüksek lisans ve doktora eğitimi de dâhil olmak üzere) öğrenci üyelerin çalışma saatleri, okudukları okulların koşullarına göre ve işi aksatmayacak şekilde belirlenir. Sınav süresince, sınav saati ve yol süresi için üyelere ücretli izin verilir.
Bu izinler yıllık ücretli izne mahsup edilemez ve mazeret izni sayılmaz.
E) Mazeret İzni:
Sendika üyesi işçilere, resmi kuruluşlardaki işlerini izleyebilmeleri amacıyla, işverenin uygun görmesi halinde yılda 10 güne kadar ücretli mazeret izni verilir.
MADDE 31 - HAFTA TATİLİ:
Hafta tatili Cumartesi ve Pazar günleridir.
Hafta tatilinde çalıştırılan işçilere, (çalışmadan hak ettikleri dahil) Pazar günü için ve bu Toplu İş Sözleşmesinin (Ek-1) maddesinde düzenlenen yıllık Cumartesi günü çalışma gününü aşan Cumartesi günleri için 3 günlük yevmiyesi tutarında fazla çalışma ücreti ödenir.
MADDE 32 - ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİ:
A- Ulusal Bayram:
Ulusal Bayram 29 Ekim günüdür. 28 Ekim saat 13.00’den itibaren başlar ve 29 Ekim gününü kapsar.
B- Genel Tatil Günleri:
Aşağıda sayılan günler tatil günleridir.
1. Resmi Bayram Günleri
a) 00 Xxxxx Xxxxxx Egemenlik ve Çocuk Bayramı,
b) 19 Mayıs günü Atatürk’ü Anma Gençlik ve Spor Bayramı,
c) 30 Ağustos Xxxxx Xxxxxxx’dır.
d) 1 Mayıs Emek ve Dayanışma Günü tatilidir.
e) 15 Temmuz Demokrasi ve Milli Birlik Günü,
2. Dini Bayram Günleri:
a) Ramazan Bayramı: Arife günü saat 13.00’den itibaren 3,5 gündür.
b) Kurban Bayramı: Arife günü saat 13.00’den itibaren 4,5 gündür.
3. 1 Xxxx günü yılbaşı tatilidir. 31 Aralık günü saat 13.00’te başlar ve 1 Xxxx gününü kapsar.
4. 8 Mart Dünya Emekçi Kadınlar günüdür. 8 Mart günü işe gelmeyen kadın işçiler etkinliklere katılmak kaydıyla ücretli izinli sayılırlar.
5. 25 Kasım Kadına Yönelik Şiddetle Mücadele Günü : (25 Kasım günü yalnız kadın işçilere)
6. 21 Xxxx Xxxxxx Bayramıdır. 21 Mart günü işe gelmeyen işçiler etkinliklere katılmak kaydıyla ücretli izinli sayılırlar.
7. Bakanlar Kurulu kararı ile Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri öncesi ya da sonrasındaki günlerin akdi tatil kararı alınması durumunda, bu sürelerde işçiler de ücretli izinli sayılır.
C- Tatil Ücretleri:
Ulusal bayram ve genel tatil günleri çalıştırılan işçilere çalıştığı her gün için ayrıca iki günlük yevmiyesi tutarında ücret ödenir (Çalışmadan hak ettiği yevmiyesi de dâhil olmak üzere toplam 3 gün).
MADDE 33 - BİLDİRİM ÖNELLERİ VE İŞ AKİTLERİNİN FESHİ:
1) İş akitlerinin bildirimli feshinde karşı tarafa yazılı olarak bildirmek koşuluyla;
a) İşi 6 aydan az sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak (4) hafta sonra,
b) İşi 6 ay ile 1,5 yıl sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak (8) hafta sonra,
c) İşi 1,5 yıl ile 3 yıl sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak (12) hafta sonra,
d) İşi 3 yıl ve daha fazla sürmüş işçi için, bildirimin diğer tarafa yapılmasından başlayarak
(16) hafta sonra, feshedilmiş olur.
2) İşçi, bildirim önellerinde işveren tarafından çalıştırıldığı takdirde, bildirim önelleri içerisinde tüm haklarından yararlanır.
3) Bildirim koşuluna uymayan taraf, yukarıda yazılı önelleri ilişkin ücreti tutarında ihbar tazminatı öder.
4) İşçinin bildirim önellerine ait ücreti peşin verilmek suretiyle de hizmet akdi feshedilebilir.
MADDE 34 - KIDEM TAZMİNATI HESAPLANMASI VE ÖDENMESİ:
Kıdem tazminatı, 4857 sayılı yasanın Geçici 6. maddesi gereğince, 1475 sayılı İş Kanunu hükümleri çerçevesinde kıdem tazminatına hak kazanan üyeye her kıdem yılı için 35 günlük yevmiyesi üzerinden hesaplanarak ödenir. İşçinin ölümü halinde bu ödeme her yıl için 60 gün üzerinden hak sahiplerine yapılır. Her durumda kıdem tazminatı, kıdem tazminatı tavanını aşamaz.
4. BÖLÜM PARASAL HÜKÜMLER
MADDE 35 - ÜCRETİN TANIMI, ÖDEME ZAMANI VE BİÇİMİ:
Aylık ücret, işçinin her türlü tazminat, ikramiye, ödenek, yardım vb. ödemeler hariç fakat kıdem zammı dâhil esas işi karşılığında bir takvim ayı için almış olduğu ücrettir.
İşçilerin ücreti her ayın son işgünü, banka hesaplarına yatırılmak üzere ödenir. İşveren, aylık ödeme dönemine ilişkin hakediş ve kesintileri gösteren bir ücret pusulasını işçilere verir.
İşçilere istemleri halinde her ayın 15-20’nci günü aylık net ücretlerinin 1/2’si oranında ücret avansı verilir.
MADDE 36 – AYLIK TABAN ÜCRET:
İşe girişte taban ücret, yasal asgari ücrettir. İşçinin, deneme süresi sonunda ve sendikaya üye olması halinde taban ücreti net asgari ücretin % 10 fazlasına yükseltilir. Ücreti taban ücretten daha yüksek olan sendika üyesi işçilerin mevcut ücretleri kendi taban ücreti olarak kabul edilir. Sözleşmenin imza tarihinden sonra işe yeni giren işçilerin aylık net ücretleri, yukarıda belirlenen taban ücretten az emsal görevde ve unvanda olan işçinin ücretinden fazla olamaz.
MADDE 37 - ÜCRET ZAMMI:
Ülke ekonomisinde meydana gelebilecek olağan dışı gelişmelerde taraflardan birinin yazılı çağrısı ile maaş zammı ve sosyal ödemeleri tekrar görüşmek üzere bir araya gelinir
a) Birinci yıl ücret zammı:
Sendika üyesi işçilerin 31.12.2021 tarihinde almakta oldukları ücretlerine 01.01.2022 tarihinden itibaren geçerli olmak üzere % 42 oranında zam uygulanır.
b) İkinci yıl ücret zammı:
Sendika üyesi işçilerin 31.12.2022 tarihinde almakta oldukları ücretlerine 01.01.2023 tarihinden geçerli olmak üzere TÜİK tarafından açıklanan yıllık TÜFE oranında zam uygulanır.
MADDE 38 - KIDEM ZAMMI:
Sendika üyesi işçilerin aylık net ücretlerine deneme süresi dâhil işyerinde geçirdikleri her hizmet yılı için net 5,00 TL kıdem zammı ilave edilir.
MADDE 39 – İKRAMİYE:
Sendika üyesi işçilere, her yıl Mart, Haziran, Eylül ve Aralık aylarının son işgünü içinde 2.400,00' er TL ikramiye ödemesi yapılır.
Söz konusu bu ödemeler sözleşmenin ikinci yılında ücrete gelen zam oranında arttırılır. İkramiyeler çalışılan süre ile orantılı olarak ödenir.
MADDE 40 – SORUMLULUK TAZMİNATI:
Kadrolarına bakılmaksızın fiilen muhasebe kasa sorumlusu görevini yürüten işçilere her ay net 284,00 TL sorumluluk tazminatı verilir.
MADDE 41 - SOSYAL ÖDEMELER:
İşçilerin sosyal, kültürel, barınma ve beslenme gibi ihtiyaçlarına destek olunmak üzere aşağıda belirlenen esas ve miktarlarda sosyal ödemeler yapılır.
1) Yemek Ödemesi:
Sendika üyesi işçilere sözleşmenin birinci yılında her ay 1.000,00 TL, sözleşmenin ikinci yılında ücrete gelen zam oranında arttırılır.
İşçiler yemek ödemesi tercihlerini nakit ya da yemek çeki olarak her yıl Aralık ayında işverene bildirir.
2) Ulaşım Ödemesi:
İşçilerin işe geliş ve gidişlerini temin etmek için İstanbul ilinde çalışan işçilere her ay net 600,00 TL, Büyükşehir’lerde çalışan işçilere her ay net 450,00 TL; diğer illerde çalışanlara ise her ay net 350 TL oranında ödeme yapılır.
Sendika üyesi işçilere yapılacak bu ödemeler, sözleşmenin ikinci yılında ücrete gelen zam oranında arttırılır.
3) Aile ve Çocuk Ödemesi:
a) Sendika üyesi işçilere her ay 657 sayılı Devlet Memurları Kanunu ile öngörülen miktarda aile yardımı yapılır.
b) Sendikalı işçilere her ay çocuk başına 657 sayılı Devlet Memurları Kanununa göre belirlenen miktarda çocuk yardımı yapılır. Xxx-xxxx aynı işyerinde çalışıyorsa çocuk yardımı birisine verilir. Evlenen, 18 yaşını dolduran çocuklara yardım yapılmaz. Ancak yükseköğrenim yapmakta olan çocuklar için 25 yaşını geçmemek üzere öğrenimleri bitinceye kadar bu yardım sürdürülür.
4) 1 Mayıs ve 1 Eylül Ödemesi:
Sendika üyesi işçilere, 1 Mayıs ve 1 Eylül tarihlerinde ayrı ayrı olmak üzere 1.250,00 TL sosyal yardım ödemesi yapılır. Söz konusu bu ödemeler sözleşmenin ikinci yılında ücrete gelen zam oranında arttırılır.
5) Öğrenim Ödemesi:
Her yıl Eylül ayı başında sendika üyesi işçilerin;
- Kreşe giden çocuğu için net 570,00 TL
- Anaokuluna giden çocuğu için net 570,00 TL
- İlköğretimdeki çocuğu için net 570,00 TL
- Lisedeki çocuğu için net 640,00 TL
- Yüksek öğrenimdeki çocuğu için net 696,00 TL öğrenim ödemesi verilir.
Sendika üyesi işçilere yapılacak bu ödemeler, sözleşmenin ikinci yılında ücrete gelen zam oranında arttırılır.
6) Hastalık Yardımı:
Sendika üyesi işçileri hastalığı ve herhangi bir sağlık engeli halinde; hastalığın devamı süresince; işçinin ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz, işçinin ücreti tam olarak ödenir.
Ancak, işçinin Sosyal Güvenlik Kurumu'ndan alacağı geçici iş göremezlik ödeneği işçi tarafından işverenin kasasına yatırılır. İş kazası durumunda; Sosyal Güvenlik Kurumu tarafından verilen geçici iş göremezlik ödeneğini de işçi alır.
İşçinin hizmet akdi, Sosyal Güvenlik Kurumu'nun hastalık yardımı yapmakla yükümlü olduğu süre içinde feshedilemez.
İşçinin hayatı risk barındıran, düzenli bakım ve tedavi gerektiren bir hastalığa yakalandığı durumlarda, İşyeri Kurulu kararı ile 1 ila 4 net maaş tutarında hastalık yardımı yapılır.
7) Diğer Sosyal Ödemeler:
a) Doğum Yardımı:
Üyenin eşinin veya kendisinin doğum yapması halinde (belgelemek koşuluyla) net bir maaş tutarında doğum ödemesi yapılır. Bebeğin ölü doğması halinde doğum ve ölüm yardımlarının her ikisi de ödenir.
b) Evlilik Yardımı:
Sendika üyesi işçinin evlenmesi durumunda net bir maaş evlenme yardımı yapılır.
c) Ölüm Yardımı:
Üyenin iş kazası sonucu ölümü halinde net iki maaş, normal ölüm halinde ise net bir maaş ölüm yardımı kanuni mirasçılarına ödenir.
İşçinin ana, baba, eş ve çocuklarının ölümü halinde net bir maaş tutarında ölüm yardımı işçiye ödenir.
d) Afet Yardımı:
Yangın, sel, deprem vb. afetlerden dolayı zarara uğrayan sendika üyesi işçilere net iki maaş afet yardımı yapılır.
MADDE 42 - SOSYAL TESİSLERDEN YARARLANMA:
Mülkiyeti ve işletmeciliği TÜM BEL-SEN Genel Merkezi’ne ait olan sosyal tesislerden, TÜM BEL-SEN Genel Merkezi ve bağlı işyerlerinde SOSYAL-İŞ üyesi işçiler, eş ve çocukları ücretsiz olarak yararlanırlar.
MADDE 43 - GEÇİCİ GÖREV ÖDENEĞİ:
İşçinin geçici olarak il dışında görevlendirilmesi halinde, ulaşım, yemek ve konaklama giderleri ibraz edeceği faturalar karşılığı kendisine ödenir. İşçiye bu görevde bulunduğu her gün için ayrıca net 90,00 TL geçici görev ödeneği verilir.
BÖLÜM 5
İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ
MADDE 44 - İŞÇİ SAĞLIĞI VE İŞ GÜVENLİĞİ:
İşyerinde hizmetin yürütümü sırasında işçilerin sağlığının ve güvenliğinin korunması ve geliştirilmesi, işçilerin kendi sağlık ve güvenlikleri ile ilgili süreçlere aktif katılımı esastır. İşveren, işçi sağlığı ve güvenliği ile ilgili tüm çalışmaları sendika ile eşgüdüm içinde yürütür.
İşveren, işçi sağlığı ve güvenliği konusunda mevzuatta öngörülen tedbirleri ve gerekli önlemleri alır ve eğitimleri verir. İşyerinin niteliği gereğince, "sağlıklı çalışma mekânı, ofis ergonomisi, iş hijyeni, aydınlatma, havalandırma, ekran başında çalışma ve çalışma süreçlerinde ortaya çıkan çatışma ve psikolojik sorunlar" başta olmak üzere büro ve bilişim hizmetlerinde işçi sağlığı ve güvenliği bakımından temel konular öncelikle dikkate alınır. İş ve işyeri değişikliklerinde işçi sağlığı ve güvenliği tedbirleri göz önünde bulundurulur. İşyerinde ilkyardım araç ve gereçleri bulundurulur.
İşveren, işyerinde 6331 sayılı “İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu” çerçevesinde “İş Sağlığı ve Güvenliği Kurulu” oluşturur.
İşveren tarafından işçiler her yıl sağlık kontrolünden geçirtilir.
MADDE -45 ENGELLİ İŞÇİLERİN HAKLARI
1- İşveren, engelli işçinin çalışma koşullarını iyileştirmek, işinde ve işyerinde engellilik durumunu gözeterek gerekli her türlü tedbir ve düzenlemeyi yapmakla yükümlüdür. İşçinin raporunda yer alan çalışabileceği işlere ilişkin kısıt ve belirlemelere mutlak olarak uyulur. İşçinin çalıştığı iş ve işyerinin çalışma koşullarının uygun hale getirilememesi durumunda işçi esas işine uygun başka bir iş ve işyerinde görevlendirilir.
2- Engelli işçinin kendisine ya da engelli eşi ve çocuğu olan işçilere, sağlık raporları doğrultusunda gerekli olan her türlü protez, koltuk değneği, akülü tekerlekli sandalye ve benzeri araçların temini hususunda işverence gerekli maddi katkılar sağlanır.
3- İşçilerden en az %40 ve üzeri engelli çocuğu olanlara engellilik raporuna dayalı ve çalışan ebeveynlerden sadece biri tarafından kullanılmak üzere, toptan veya bölümler halinde 10 güne kadar ücretli izin verilir.
4- 3 Aralık Dünya Engelliler Günü ve Engelliler Haftası’nın ilk günü olan 10 Mayıs günü engelli işçiler ücretli izinlidir.
5- Olumsuz hava şartları sebebiyle iş gelişinde ve çıkışında zorluk yaşaması muhtemel olan engelli personele gerekli kolaylık sağlanır. İşyerinde çalışan engelli işçiler, kamu çalışanı engellilere verilen tüm idari izinlerden aynı şekilde yararlanır.
6- Bakanlar Kurulu kararı ya da cumhurbaşkanlığı kararnameleri ile ilan edilen idari izin günlerinde engelli işçiler çalıştırılamaz.
MADDE -46 SALGIN HASTALIK KOŞULLARINDA ÇALIŞMA ESASLARI
Yerel ya da ulusal düzeyde veya işyerinde insanların sağlığını ciddi bir biçimde tehlikeye düşürecek bir salgın hastalığın ortaya çıkması durumunda işyerindeki çalışma esaslarını ve işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin alınacak tedbirleri belirlemek üzere işyerinde “İşyeri Salgınla Mücadele Kurulu” oluşturulur.
Kurulun oluşumu ve çalışma esasları:
Kurul aşağıda belirtilen kişilerden oluşur.
1- Sendika başkanı ya da görevlendirdiği vekili, 2- Sosyal-İş Sendikası üyesi İki kişi,
Sendika başkanı ya da yetkilendirdiği vekilidir. Kurul toplantılarına ihtiyaç duyulması halinde alanında uzman kişi ya da meslek örgütü temsilcilerinden de katılım sağlanır.
Kurul, salgın hastalık riskinin ortaya çıktığı koşullarda olağanüstü olarak toplanır ve ihtiyaca göre düzenli olarak toplantılarını yapar. Kurul işyerinde alınacak tedbirler ile çalışma esaslarının belirlenmesine yetkilidir. Bu tedbirler ele alınırken işyerindeki toplu iş sözleşmesi hükümleri ve işçilerin bundan doğan mali ve sosyal hakları saklıdır.
Kurul kararları işverenlikçe ilgili birimlere yazılı olarak bildirilir ve işyerlerinde ilan edilir. Kurul üyeleri alınan kararlarının işyerlerinde uygulanıp uygulanmadığını denetlemeye ve aksaklıkların tespit edilmesi durumunda sorunu rapor etmeye yetkilidir.
Kurul her bir birim ve işyeri özelinde çalışma esaslarını ve işçi sağlığı ve iş güvenliğine ilişkin alınacak tedbirleri belirler. Bu tedbirler yazılı olarak ilan edilir. İşçilerin alınan tedbirlere ilişkin bilgilendirme ve eğitimi ilgililerce hızla yerine getirilir.
Kurul çalışmalarıyla;
İşyerinde çalışan riskli ve dezavantajlı kişilere ücretli idari izin verilmesi, (Kronik rahatsızlıkları bulunan, engelliler, hamile işçiler, emziren anneler, salgının daha çok etkide bulunduğu riskli gruplar)
İşyerinde çalışan sayısı, zorunlu iş ve hizmetlerin yürütümünü sağlayacak asgari bir düzeye indirilmesi,
İşyerlerinde çalışma saatlerinin düşürülmesi, dönüşümlü çalışma, uzaktan çalışma vb. uygulamalara geçilmesi,
İşyerlerinin temizlik, hijyen ve gerekli sağlık koşullarının sağlanması ve düzenli olarak takibinin sağlanması,
İşyeri hekimleri ve sağlık görevlilerince işyerlerinde düzenli sağlık taraması ve kontrolü yapılması,
İşverenlikçe salgın hastalık tespitine dönük gerekli tarama testlerinin yapılması,
İşyerlerinin fiziksel ve ergonomik koşulları hastalık bulaş riskini engelleyecek bir biçime dönüştürülmesi,
İşyerinde işçilerde ortaya çıkan vakalarda iş kazası kayıtlarının tutulması vb. önlemlerin alınması sağlanır.
Yeni çalışma biçimleri ve bunlara ilişkin esaslar:
Salgınla mücadele kapsamında, işçilerin sağlık ve güvenliğini sağlamak amacıyla işyerlerinde işin kısmen ya da tamamen durması, haftalık çalışma süresinin altında çalışılması, idari izin verilmesi vb. uygulamalara geçilmesi durumunda işçilerin fiilen çalışmadığı süreler fiilen çalışılmış olarak kabul edilerek işçilerin mali ve sosyal hakları (yol ve yemek ücretleri dahil) tam olarak ödenir.
Bu süreler haftalık çalışma süresinin ve yıllık ücretli izin hesabında çalışılmış gibi sayılır. İşçilerin SGK primleri tam olarak yatırılır.
Uzaktan çalışma yapılması durumunda işveren işçilerin işlerini yapabilmesi için gerekli araç ve gereçleri sağlamaya, işçi sağlığı ve güvenliği tedbirlerini almaya, işçi de görevini ifa edeceği yeri bildirmeye yükümlüdür. Uzaktan çalışma uygulamasında işçilerin günlük çalışma ve ara dinlenmeleri sürelerine bağlı kalınır.
MADDE -47 KİŞİSEL VERİLERİN KORUNMASI
1- İşveren, sendika üyesi işçiler hakkında edindiği bilgileri sadece sosyal güvenlik, vergi yükümlülüğü işçi sağlığı ve güvenliği gibi mevzuattan kaynaklanan durumlar gibi yasal zorunluluk hallerinde toplanabilir, kullanabilir. İşveren, gizli kalmasında işçinin haklı çıkarı bulunan bütün bilgileri gizli tutmakla yükümlüdür.
2- 6356 sayılı Sendikalar ve Toplu İş Sözleşmesi Kanunu’nun ile işbu toplu iş sözleşmesinin ilgili hükümlerine dayalı olarak sendikanın talebi doğrultusunda işverenin bildirmekle yükümlü olduğu liste ve çizelgeler (aidat kesinti listesi, işe giriş-çıkış listesi, emekli vb.) işverence sendikaya gönderilir. Yine toplu iş sözleşmesinin uygulanmasına dönük ücret, mesai, vardiya, kadro, pozisyon vb. çizelgeler de sendikanın talep etmesi durumunda işverence sendikaya gönderilir. Bu işlemler yasak kapsamında değerlendirilemez.
3- İşveren sendika üyesi işçilerin elektronik ortamda kayıt altında tuttuğu kişisel verilerini korumak, işlenmesini ve erişilmesini önlemek üzere en üst düzeyde önlem alarak uygun koruma yazılımlarını edinip, kullanmak meydana gelecek siber saldırılara karşı bütün koruma önlemlerini almakla yükümlüdür. İşveren gerektiğinde bu önlemleri sendikaya izah edecektir.
4-İşten ayrılan işçilerin bilgileri, en son yasal takip süresi için gereken zamanaşımı süresinden sonra silinir.
BÖLÜM 6
YÜRÜRLÜK VE GEÇİCİ HÜKÜMLER MADDE 48 - YÜRÜRLÜK VE SÜRE:
48 esas ve 2 Geçici maddeden oluşan ve taraflarca 24.02.2022 tarihinde imzalanan bu toplu iş sözleşmesi 01.01.2022 tarihinde yürürlüğe girer; 31.12.2023 tarihinde sona erer.
Her ne suretle olursa olsun sona eren bu sözleşmenin hükümleri yenisi yürürlüğe girinceye kadar devam eder.
EK MADDE 1 – CUMARTESİ GÜNÜ ÇALIŞMASI:
Sendika üyesi işçiler, işverenin istemi halinde ve bir yılda en fazla 15 günü ve bir günde 5 saati geçmemek üzere Cumartesi günü çalışmayı kabul eder. Cumartesi günleri bu çalışmaya hangi çalışanların katılacağı ve yapılacak saatler işverenin önerisi doğrultusunda İşyeri Sendika Temsilcisi ile karşılıklı görüşme sonucu belirlenir.
Cumartesi günleri gerçekleştirilen bu çalışmaların 5 saati aşan süreleri için bu toplu iş sözleşmesinin 22. Maddesine; bir yılda 15 günü aşan Cumartesi çalışmaları için ise yine bu toplu iş sözleşmesinin 32. Maddesine göre ödeme yapılır.
GEÇİCİ MADDE – 1:
Bu sözleşmenin yürürlük tarihinden itibaren meydana gelen tüm artış farkları ve birikmiş alacaklar sözleşmenin imza tarihinden itibaren en geç bir ay içinde işçilere ödenir.
GEÇİCİ MADDE – 2:
Sendika üyelerinin aidatları yürürlük süresi itibari ile kesilerek sendika hesabına yatırılır. İşveren, imza tarihi ile yürürlük süresi arasındaki aylara ilişkin sendika aidat farklarını, birikmiş toplu sözleşme farklarının toptan ödenmesi sırasında farklardan keserek kesinti listesi ile birlikte sendikaya gönderir.
TÜM-BEL-SEN YETKİLİLERİ | SOSYAL-İŞ SENDİKASI YETKİLİLERİ |
Xxxxx XXXXXXX Xxxxx XXXX
Genel Başkan Genel Başkan
Xxxxxx Xxxxxxxx ALTUN A.Xxxxxx XXXXXXX
Genel Mali Sekreter TİS Daire Başkanı
Xxxxx XXXXXX Şube Başkanı