TARIM-İŞ
TARIM-İŞ
TÜRKİYE ORMAN-TOPRAKSU-TARIM ve
TARIM SANAYİİ İŞÇİLERİ SENDİKASI İLE
T.C.
TARIM ve KÖYİŞLERİ BAKANLIĞI TAŞRA TEŞKİLATI İŞYERLERİ İÇİN İŞVERENİN ÜYESİ BULUNDUĞU
TÜRK AĞIR SANAYİİ VE HİZMET SEKTÖRÜ KAMU İŞVERENLERİ SENDİKASI
TÜHİS ARASINDA
İŞLETME DÜZEYİNDE AKDEDİLEN
10. DÖNEM
TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİDİR Y Ü R Ü R L Ü K
( 01.01.2005 - 31.12.2006 )
G E N E L H Ü K Ü M L E R MADDE 1- SÖZLEŞMENİN AMACI:
Bu işletme toplu iş sözleşmesinin amacı, işyerinde düzenli ve verimli çalışmayı sağlamak, üretimi arttırmak, işverenin ve işçilerin hak ve menfaatlerini dengelemek, karşılıklı iyiniyet ve güvenle iş barışını sağlamak, taraflar arasında doğabilecek farklılıkları uzlaştırıcı yollarla kotarmaktır.
MADDE 2- TARAFLAR :
Bu toplu iş sözleşmesinde taraflar, bir yandan Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın üyesi bulunduğu “Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası (TÜHİS), diğer yandan “Türkiye Orman-Topraksu-Tarım ve Tarım Sanayii İşçileri Sendikası “TARIM İŞ”dir.
MADDE 3- TANIMLAR :
Bu toplu iş sözleşmesinde adı geçen;
a- Tarım ve Köyişleri Bakanlığı (İŞVEREN), işyeri yöneticileri (İŞVEREN VEKİLİ),
b- Türk Ağır Sanayi ve Hizmet Sektörü Kamu İşverenleri Sendikası TÜHİS (İŞVEREN SENDİKASI)
c- Türkiye Orman-Topraksu-Tarım ve Tarım Sanayii İşçileri Sendikası (SENDİKA),
d- 4.maddede isimleri belirtilen işyerleri (İŞYERİ),
e- İşyerinde işçi statüsünde çalışanlar (İŞÇİ),
f- İşyerinde işçi statüsünde çalışıp da taraf sendika üyesi olan işçiler (ÜYE),
g- Bu toplu iş sözleşmesi (SÖZLEŞME) ve bu sözleşmede taraf olan işçi ve işveren sendikası da (TARAFLAR) olarak tanımlanmıştır.
MADDE 4- SÖZLEŞMENİN KAPSAMI :
Bu işletme toplu iş sözleşmesi;
Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’na doğrudan bağlı kuruluşlar ile İl Müdürlükleri, İlçe Müdürlükleri ve İl Müdürlüklerine bağlı Genel Bütçeli ve Döner Sermayeli tüm kuruluşları kapsar.
MADDE 5- SÖZLEŞMENİN UYGULANMASI VE YARARLANMA :
Bu toplu iş sözleşmesi taraf sendika üyesi olanlara uygulanır.
Üye olmayanların toplu iş sözleşmesinden yararlanmaları hakkında Yasa hükümleri uygulanır.
MADDE 6- SÖZLEŞMENİN YÜRÜRLÜK TARİHİ VE SÜRESİ :
Bu toplu iş sözleşmesi, 01.01.2005 tarihinde yürürlüğe girmek ve 31.12.2006 tarihinde sona ermek üzere 2 yıl sürelidir.
MADDE 7- İŞVERENİN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ :
İşin ve işçilerin yönetimi işverene aittir. İşveren ve işveren vekilleri; sözleşmeyi bütün hükümleri ile uygular. Sözleşmenin uygulanması veya işçilerin diğer konuları ile ilgili şikayetlerini tetkik ederek cevaplandırır, uygulama yanlışlığı varsa düzeltir.
MADDE 8- İŞYERLERİNDE SENDİKA İÇİN ODA TAHSİSİ :
İşveren en az, 10 işçi çalıştırıldığı işyerinde, sendika, işyeri temsilcilerinin temsilcilik görevlerini yapabilecekleri, evraklarını muhafaza edebilecekleri bir odayı sendikaya temsilcilik odası olarak ücretsiz olarak tahsis eder.
Ancak, oda tahsis edilmesi mümkün olmayan işyerlerinde Sendika Temsilci odası verilmez. Sendika temsilcilik odalarının düzenlenmesi konusunda mer’i uygulamaya devam edilir.
MADDE 9- SENDİKA AİDATLARI:
İşveren yasalar gereğince kesmeye mecbur olduğu aidatları her ay keserek işçi ücretlerinin ödendiği günü takip eden 10 gün içinde sendikanın bildireceği banka hesabına yatırmakla yükümlüdür. İşveren bu işlemler için sendikadan herhangi bir masraf isteyemez. Bu madde uyarınca yapılan kesintileri gösterir bir listeyi işveren sendikaya gönderir.
MADDE 10- İŞYERİ İLAN TAHTASI :
Sendikanın işyerindeki üyeleri ile her konuda bağlantı kurabilmelerini, sendika haber ve duyurularının üyelerine iletilmesini temin maksadı ile işveren, işyeri sendika temsilcilik odasında, temsilcilik odası bulunmadığı takdirde işyerinde 70X100 cm. ebadında camlı ve kilitli bir ilan tahtası bulundurur.
İlan tahtasında sendikanın suç sayılmayan duyuruları sendika yetkililerinin imzaları ve mühürlerini taşır şekilde asılır.
İlan tahtasının iki kilidi bulunur. Anahtarlardan birisi işveren veya işveren vekilinde, diğeri sendika temsilcisinde bulunur. İlan tahtasında işverenin işçilerle ilgili duyuruları da işverence asılır. Xxxxx sendika dışında başka bir sendika ilan tahtasını kullanamaz.
MADDE 11- SENDİKANIN HAK VE YÜKÜMLÜLÜKLERİ :
Sendika çalışma barışını koruma ve sürdürmeyi, çıkan anlaşmazlıkları barışçı yollardan çözümlemeyi kabul ve taahhüt eder.
Sendika yetkilileri çalışma saatleri içinde işveren vekilinin izni ile işleri aksatmamak şartıyla ve “Sendikal İzinler” başlıklı maddedeki sürelerle sınırlı olarak işyerlerine girebilirler ve işçilerle görüşebilirler.
MADDE 12- SENDİKA TEMSİLCİLİĞİ :
Sendika, sözleşme kapsamındaki işyerlerinde, Sendikalar yasası uyarınca işyeri sendika temsil-cilerini ve baş temsilcisini belirleyerek, sözleşmenin imzasını takiben 15 gün içinde yazılı olarak işveren veya işveren vekiline bildirir.
Değişikliklerde de aynı işlem yapılır.
A-SENDİKA TEMSİLCİLİĞİNDE ARANAN NİTELİKLER :
Sendika Temsilcisi Olacakların;
a- 18 yaşını ikmal etmiş,
b- Türkçe okur-yazar,
c- Dolandırıcılık, emniyeti suistimal, hırsızlık, yalan yere yemin ve şahadet, cürüm tasnii, iftira suçlarından biri ile veya ağır hapis veya 6 aydan fazla hapis cezaları ile mahkum olmamış olması gerekir.
B- SENDİKA TEMSİLCİLERİNİN GÖREVİ :
Sendika temsilcileri, yürürlükteki yasalar ve sözleşmenin öteki maddelerinde belirlenen görevlerden başka;
a- Sözleşmenin uygulanmasından doğan anlaşmazlık ve yakınmaları işçiler ve işveren vekili ile görüşerek çözümlemeye çalışır.
b- İşçilerin işveren vekiline ve işveren vekilinin işçilere yapacağı önerileri görüşerek bu önerilerden uyuşmazlık doğmasını önler.
c- İşçilerin iş güvenliğinin ve sağlığının korunması bakımından işveren vekili ile görüşür ve gerekli önlemlerin alınması yolunda girişimlerde bulunur.
C- SENDİKA TEMSİLCİLERİNİN İŞVEREN VEKİLİ İLE GÖRÜŞMELERİ :
Sendika işyeri baş temsilci ve temsilcileri, temsilcilik görevleri ile ilgili konularda işveren vekilinden randevu almak sureti ile görüşme yapabilir.
D- TEMSİLCİLERE YASAK OLAN FAALİYETLER:
a- Temsilcilerin, temsilcilik görevlerini bahane ederek işyerlerindeki asli işlerini savsaklamaları ve sırf kendilerine şahsi menfaatler sağlamak maksadıyla işçileri işveren, işveren vekili aleyhine harekete teşvik ve aynı maksatla sendika veya alakalı makamlara hakikate uymayan şikayet ve ihbarda bulunmaları, işyerinin düzen ve disiplinini bozacak şekilde hareket etmeleri yasaktır.
b- İşyeri temsilcileri, sendikal konularda ve toplu iş sözleşmesinin uygulanması konusundaki şikayetlerini işveren vekili, Sendika Genel Merkezi ve Şubesi dışında hiçbir makam ve mercie doğrudan intikal ettiremezler. Ancak, kanundan xxxxx xxxxxx saklıdır.
MADDE 13- SENDİKA TEMSİLCİ VE YÖNETİCİLERİNİN TEMİNATI :
İşyerinde çalışan sendika Yönetim, denetim Kurulları, Başkan ve Üyeleri ile işyeri sendika temsilcileri sırf sendikal faaliyetler nedeniyle cezalandırılamaz ve hizmet akitleri bu nedenle bozulamaz.
Bu yönetici ve temsilciler rızaları dışında meslekleri ile ilgili olmayan bir işe nakledilemez veya başka bir işyerine daimi olarak bir aydan fazla gönderilemezler. Yönetici ve temsilcilerin teminatı ile iş akitlerinin feshi konusunda kanun hükümleri uygulanır.
B Ö L Ü M : II
HİZMET AKİTLERİ, İŞE İŞÇİ ALMA VE ÇIKARMA İŞİN TANZİMİ VE ÇALIŞMA SÜRELERİ
MADDE 14- TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNİN HÜKMÜ VE HİZMET AKİTLERİNİN HUKUKİ NİTELİKLERİ :
Toplu iş sözleşmesinde aksi belirtilmedikçe hizmet akitleri toplu iş sözleşmesine aykırı olamaz. Hizmet akitlerinin toplu iş sözleşmesine aykırı hükümlerinin yerini toplu iş
sözleşmesindeki hükümler alır. Hizmet akdinde düzenlenmeyen hususlarda toplu iş sözleşmesindeki hükümler uygulanır.
Toplu iş sözleşmesinde hizmet akitlerine aykırı hükümlerin bulunması halinde hizmet akdinin işçi lehindeki hükümleri geçerlidir.
Her ne sebeple olursa olsun sona eren toplu iş sözleşmesinin hizmet akdine ilişkin hükümleri yenisi yürürlüğe girinceye kadar, hizmet akdi hükmü olarak devam eder.
İşe yeni alınan işçilere, toplu iş sözleşmesiyle aynı pozisyon veya vasıftaki ve aynı kıdemdeki işçilere verilmiş bulunan haklardan fazlası Tarım ve Köyişleri Bakanlığı’nın onayı olmadan verilemez.
MADDE 15- İŞÇİ ÇALIŞTIRMA ŞEKİLLERİ :
İşyerinde üç statüde işçi çalıştırılır.
a) Daimi Kadrolu İşçiler :
İşverence, bir unvan kadro ve bir iş pozisyonu gösterilerek Bütçe Kanunları uyarınca devamlı ve tam yıl çalışma esası üzerinden vizesi alınan ve işyerinde aralıksız tam yıl esasına göre çalıştırılan işçiler,
b) Mevsimlik İşçiler:
İşverence, işin niteliği itibariyle mevsimlere bağlı olarak yıl içinde ancak belirli zamanlarda belirli sürelerle veya yıl içinde periyodik olarak belli zaman ve belli sürelerle çalıştırılmak üzere süreli veya adam/ay esasına göre bütçe kanunlarınca vizesi alınmış işçiler.
c) Geçici İşçiler:
İşverence, işin niteliği itibariyle yıl içinde 30 işgününden az süren süreksiz işlerde 30 işgününden az çalıştırılmak üzere işe alınan ve bütçe kanunlarına göre vize işlemine tabi olmayarak çalıştırılan işçiler.
MADDE 16- İŞÇİLERİN İŞE ALINMALARI :
İşyerinde işçi alımında, “Kamu Kurum ve Kuruluşlarının Daimi Kadrolarına İlk Defa İşçi Olarak Alınacaklar hakkında Uygulanacak Sınav Yönetmeliği” hükümleri uygulanır.
İşveren, işe alma usulüne göre yapılan değerlendirmede eşitlik halinde adaylar arasından işyerinde halen çalışan veya evvelce işyerinde çalışmış olan mevsimlik işçileri, işyerinde ölen veya sakat kalan işçinin çocuklarından birini veya eşini tercihan kadrolu daimi işçiliğe alır.
MADDE 17- ÖNCELİKLİ İŞÇİ ALINMASI:
Askerlik, hastalık gibi nedenlerle teşkilattan ayrılmış daimi işçilerin terhislerini veya çalışabilir raporunu almasını müteakip iki ay içinde eski işyerine müracaatı halinde, boş kadro bulunması ve işçinin hizmetine ihtiyaç duyulması halinde, tercihan işe alınır.
MADDE 18- DENEME SÜRESİ:
İşyerine ilk defa alınacak daimi işçiler için deneme süresi en çok 90 gündür. Bu süre içinde işveren işçide iş için gerekli vasıfları görmediği, işçi de iş şartlarını beğenmediği takdirde karşılıklı olarak bildirimsiz ve tazminatsız iş akitlerini feshedebilirler.
Mevsimlik olarak işe alınan işçilerden münhasıran vasıflı ve tecrübeyi gerektiren işlere alınanlar için deneme süresi 1 aydır. Ancak en az 90 gün çalışan mevsimlik işçilerden, daimi kadrolara geçirilecek işçiler için deneme süresi aranmaz.
MADDE 19- TOPLU İŞTEN ÇIKARMA VE İŞ GÜVENCESİ :
Toplu işten çıkarma ve iş güvencesi konusunda ilgili yasa hükümleri uygulanır.
MADDE 20- İHALELİ İŞLERDE ÇALIŞAN İŞÇİLER:
İşveren; 3.şahıslara veya firmalara re’sen veya ihale ve benzeri şartlarla yaptıracağı işlerde, 88/13168 Sayılı Bakanlar Kurulu Kararının (1 milyardan fazla ve enflasyona endeksli) uygulan-ması ve denetlenmesi konularında gerekli çaba ve çalışmalara yönelmeyi kabul eder.
İşveren, ayrıca 4857 sayılı yasanın ilgili hükümleri çerçevesinde, yukarıdaki fıkrada yazılı olan işleri alan müteahhit veya taşeronların, çalıştırdıkları işçilere ödeyecekleri ücretlerin ödenip ödenmediğini denetler ve denetlenmesi konusunda yasanın öngördüğü tedbirleri alır.
MADDE 21- MEVSİMLİK VE GEÇİCİ İŞÇİLERİN İŞE ALINMALARI:
Bir önceki mevsimde işyerinde çalışan mevsimlik işçiler, yeni iş mevsimi açıldığında; KIDEM ve EHLİYET durumlarına göre işe başlama tarihinden en az 15 gün önceden P.T.T. kanalı ve taahhütlü mektupla işe davet edilirler. Süresinde işe gelmeyen mevsimlik işçiler iş akitlerini kendileri feshetmiş sayılırlar ve geçmiş hizmetleri için işverenden hiçbir hak talebinde bulunamazlar.
Yeni iş mevsiminin açılmasına rağmen işe davet edilmeyen ve işe davet edildikleri halde iş verilmeyen mevsimlik işçilerin iş akitleri işverence feshedilmiş sayılır ve bu durumda işçilerin her türlü yasal hakları ve tazminatları işverence işçilere ödenir.
Ancak, işyerine davet edilecek mevsimlik işçi sayısı 25’den fazla ise, bu işçilerin işe davetleri işyeri ilan tahtalarında, davet edilecek işçilerin isimleri, işe başlama tarihinden en az 15 gün önce olmak üzere işe başlama tarihleri, işe başlayacakları işyerleri, başvurma yerleri belirtilmek suretiyle ilanen yapılır. Bu ilanların birer sureti altları işveren vekillerince imzalanarak ve işçinin işe başlayıp başlamadığı hakkında not düşerek işçinin şahsi dosyasında saklanır.
MADDE 22- ÖZÜRLÜ, ESKİ HÜKÜMLÜ VE TERÖR MAĞDURU ÇALIŞTIRILMASI:
İşveren, 4857 Sayılı İş Kanununun 30. maddesinde belirtilen esaslar ve ilgili mevzuata göre özürlü, eski hükümlü ve terör mağduru çalıştırır. İşyerinde sakatlanarak işten ayrılmış işçiler öncelikle işe alınırlar.
MADDE 23- MAZERETLE İŞE GELMEYENLER:
Hastalık veya herhangi bir haklı mazeret nedeniyle işe gelmeyecek olanlar iş zamanından önce amirlerini haberdar ederler. Olağanüstü hallerde önceden haber vermeyenler ilk fırsatta amirlerine gelmeme nedenini duyurmaya mecburdurlar. Bu hallerde mazeretlerini işe geldikten sonra bizzat yazılı olarak bildirmek zorundadırlar.
MADDE 24- TUTUKLULUK GÖZETİM ALTINA ALINMA VE MAHKUMİYET HALİNDE FESİH VE TEKRAR İŞE BAŞLATMA :
1- İşçi herhangi bir suçla tutuklandığı ve tutukluluğu 30 günü aştığı takdirde, hizmet akdi münfesih sayılır. 30 güne kadar süren tutukluluk hallerinde, tutuklu kalınan süreler kadar işçi ücretsiz izinli kabul edilir.
2- Gözetim altına alınan işçiler bunu belgeledikleri takdirde, yasal gözaltı süresinde ücretsiz izinli addedilir. Ancak, gözaltında geçen süre sonunda tutuklanan işçilerin hizmet akitleri münfesih sayılır.
3- Tutukluluğun :
a) Kovuşturmaya yer olmadığı,
b) Son tahkikatın açılmasına gerek olmadığı,
c) Beraat kararı verilmesi,
d) Kamu davasının düşmesi veya ortadan kalkması, nedenlerinden biri ile 90 gün içinde son bulması ve işçinin bu tarihten itibaren bir hafta
içinde işine dönmeyi talep etmesi halinde işveren tarafından emsallerinin hakları ile işe alınırlar. 90 gün sonunda yapılan başvuru halinde boş yer var ise işe alınırlar. Bu halde işe tekrar alınan işçinin eski kıdem hakları saklıdır.
4- Adi suçlardan (bu maddenin 6. bendindeki suçlamalar hariç) yargılanmaları tutuklu olarak devam ederken 90 gün içinde tahliye edilenler bir hafta içinde başvurması ve işyerinde durumuna uygun münhal kadro bulunması ve hizmetine ihtiyaç duyulması halinde işveren tarafından tekrar işe alınırlar.
Bilahare hüküm giymeleri halinde ise hizmet akitleri münfesih sayılır. Şu kadar ki 5. fıkranın (a) ve (b) bentleri saklıdır.
5- Adi suçlardan yargılanmaları tutuklu olarak devam edenlerden;
a) 6 ay ve daha az ceza alan,
b) 6 aydan fazla ceza alıp, cezası ertelenen, paraya çevrilen veya af ile sonuçlanan veya iyi hali nedeniyle 6 aydan fazla ceza aldığı halde 6 aydan önce tahliye edilen işçiler bir hafta içinde başvurması ve işyerinde durumuna uygun münhal kadro bulunması ve hizmetine ihtiyaç duyulması halinde işverenin takdiri ile tekrar işe alınabilirler.
6- Yüz kızartıcı suçlar ile sabotaj, Devletin Ülke ve Milleti ile Bütünlüğüne, Milli Güvenliğe, Kamu Düzenine, Türk Silahlı Kuvvetlerine karşı işlenen suçlardan hüküm giyenler cezanın ertelenmesi, paraya çevrilmesi veya affa uğraması hallerinde dahi hiçbir suretle tekrar işe alınamazlar.
7- İşverene ait herhangi bir aracı görevli olarak kullanırken trafik kazası yapan şoförler ve iş makinaları operatörleri, bu nedenle tutuklandıkları veya hüküm giydikleri takdirde 90 gün içinde hükümlülük veya tutukluluk hali sona ermek şartıyla,
a- Tutuklu veya hükümlü kaldıkları sürenin sonunda 7 gün içinde,
b- Ehliyetlerinin mahkemece geri alınmış olma-sı durumunda, ehliyetin iade edildiği tarihten itibaren 7 gün içinde başvurmaları halinde eski işlerine alınırlar. 90 günden fazla süren hüküm-lülük veya tutukluluk halinde tekrar işe başlatma, işverenin takdirine bağlıdır.
MADDE 25- İŞ VE İŞYERİ DEĞİŞİKLİĞİ :
A- İşçilerin atandıkları pozisyonda, gerektiği takdirde işyeri mahallinde unvanı ve niteliği benzer pozisyonlarda veya birbirlerine yakın işlerde çalıştırılması esastır. Ancak, amirleri tarafından mevsim şartları veya iş şartları gereği boş durumda kalan işçilere pozisyonuna ve ehliyetine uygun işler yaptırılabilir.
Görülen işin niteliğinde benzerlik olmak şartı ile işçilerin aynı işverene bağlı başka işyerlerine işverence nakledilmeleri mümkündür.
İşçilerin belediye sınırları dışında (Büyükşehir belediyesi olan yerlerde Büyükşehir belediyesi sınırları dışında) işverene bağlı başka işyerlerine daimi olarak nakledilmelerine rıza
göstermemeleri halinde iş akitleri feshedilir. İş akitleri feshedilen işçiler 4857 Sayılı Kanunun ilgili maddelerine göre hizmet akdini fesh etmiş sayılır.
Gerek kendi isteği ile ve gerekse işverence lüzum görülmesi halinde yapılacak nakillerde işçilerin ücretinde bir azaltma yapılamaz.
Belediye hudutları dışındaki işyerlerine nakle-dilen işçilere 15 gün ücretli yol izni verilir.
B- Xxxxx Xxx Xxxxx :
Meslek hastalığı veya iş kazası geçirenlerden çalışabilecek durumda olanlar, işverenin uygun göreceği bir başka hafif işe nakledilirler. Bu hallerde işçinin ücretinde bir azalma olmaz.
MADDE 26- İŞİN SON BULMASI VE İŞÇİLERİN İŞTEN ÇIKARILMASI :
İşçilerin işten çıkma ve çıkarılmalarında yasa hükümleri uygulanır.
a- Plan ve projenin öngördüğü çalışmaların ger-çekleşmesiyle işin tamamen bitmesi, ödenek olanaksızlığı ve benzeri nedenlerle plan ve projenin tamamının veya bir bölümünün uygulanmasından vazgeçilmesi, işin kısmen azalması, üçüncü kişilerle doğacak mülkiyet uyuşmazlıklarında işin tamamen durması gibi hallerde işçilerin iş akitleri işverence sona erdirilebilir. Ancak, bu şekilde işçi çıkarmalarda, çıkarılan işçinin yerine 6 ay geçmeden yeni işçi alınamaz. Bu süre içinde işçiye ihtiyaç olduğunda çıkan işçiye yasalara uygun çağrı yapılır.
b- Mevsimlik işlerde, işin azalması veya bitmesi, iş mevsiminin kapanması gibi nedenlerle mevsimlik işçilerin işten ayrılmaları gerektiğinde bunlardan iş akitleri feshedilmeyenlerin hizmet akitleri yeni iş mevsimine kadar askıya alınmış sayılır. İşçilerin işten çıkarılması veya işine ara verilmesi “kıdem ve ehliyet” esasına göre değerlendirilecektir.
c- İşten ayrılan işçiler üzerinde zimmet olarak bulunan tüm araç, gereç ve diğer malzemeleri teslim etmeden işyerinden ayrılamazlar. Ayrılabilmeleri için ilişik kesme belgelerinin verilmesi zorunludur.
d- Bu sözleşme hükümlerine göre işten ayrılan veya işten çıkarılan işçilerin tüm hakları ayrılma ve çıkarılma tarihinden itibaren en kısa sürede işverence işçiye veya kanuni mirasçılarına ödenir.
MADDE 27- GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİ VE DİNLENME :
Bu toplu iş sözleşmesinin uygulanacağı işyerlerinde haftalık çalışma süresi 40 saattir. Bu süre haftada 5 gün ve 8 saatlik çalışma şeklinde uygulanacaktır. Cumartesi günü akdi tatildir.
a- Bu sözleşmenin uygulandığı işyerlerinde bir saatlik öğle dinlenme saatleri, kamu yönetiminin mahalli iş saatlerine göre sendika temsilcilerinin görüşü de alınarak işveren veya işveren vekilince düzenlenir.
b- Kesintisiz çalışması gereken bölümlerde işçilerin öğle dinlenme saatleri işyeri sendika temsilcilerinin görüşü alınarak işverence düzenlenir.
c- Sigara içilmemesi gereken yerlerde yapılan sigara molası konusunda mer’i uygulamaya devam olunur.
d- Mevsim ve çalışma şartlarının gereği olarak, işyeri ve sabit eklentilerinin dışında, arazide (tarla, bağ, bahçe, çayır ve mera, orman gibi) işçi çalıştırılması gereken hallerde ve yerlerde, sadece bu işçilere uygulanmak üzere haftalık 40 saatlik çalışma süresi sabit kalmak şartıyla mahalli çalışma saatleri, mahalli örf ve adetler de dikkate alınarak işin başlama bitiş süreleri ile yasal ara dinlenme saatleri işverence belirlenir ve bunlar işverence işçilere duyurulur. Cetveller düzenlenerek, araçlar içine ve işyerlerine asılır.
MADDE 28- GÜNLÜK ÇALIŞMA SÜRESİNDEN SAYILACAK HALLER:
İşçinin işinde veya işverenin her an emrine hazır bir halde bulunmakla beraber çalıştırılmadan veya çıkacak işi bekleyerek geçirdiği sürelerle, 4857 Sayılı İş Kanunu’nun 66.maddesinde belirtilmiş diğer hallerde iş süresinden sayılır ve bu süreler için işçi ücretlerinden kesinti yapılamaz.
MADDE 29- FAZLA ÇALIŞMALAR :
a) Memleketin genel yararları, işin niteliği veya üretimin arttırılması gibi nedenlerle işveren, kanuni çalışma süresi dışında yasalara uygun olarak işçilere fazla mesai yaptırabilir. Fazla mesai yaptırılacağı bir gün önceden işçilere duyurulur.
b) Fazla mesailer için işçilere bir kart verilir. Mesai yaptırılan işçilere her gün kaç saat fazla mesai yaptırıldığı en yakın amirce bu kartlara işlenir ve karşısı yetkililerce imzalanarak doldurulur. Fazla çalışmanın tespitinde bu kartlar ve ücret bordroları esas alınır.
c) Her bir fazla saat çalışma için verilecek ücret normal bir günlük çıplak yevmiyesinin saat başına düşen miktarının %75 yükseltilmesi suretiyle ödenir.
d) Bu sözleşmeyle tespit edilen haftalık 40 saatlik çalışma süresi dışında yapılacak çalışma fazla çalışma sayılır.
e) İşveren gerektiğinde işçilere vardiya, posta usulü çalışma yaptırabilir. Gece vardiyasına, postasına girenlerin bir hafta sonra gündüz vardiyasına, postasına geçmeleri için düzenlenen yer değiştirme çizelgeleri işyerinde düzenli olarak işçilere duyurulur.
Vardiya, posta usulü çalışan işçilerin çalışma şartları ve vardiyaları, postaları işyeri sendika temsilcilerinin görüşü de alınarak işverence düzenlenir ve işyeri ilan tahtasında işçilere bildirilir.
f) Bu madde hükümlerine göre işçilere yaptırılacak fazla çalışmalar işçinin muvafakati olmaksızın izinle takas edilemez.
MADDE 30- ULUSAL BAYRAM VE GENEL TATİL GÜNLERİ :
Ulusal Bayram ve Genel Tatil günleri hakkında kanun hükümleri uygulanır.
MADDE 31- HAFTA TATİLİ, ULUSAL BAYRAM VE RESMİ TATİL GÜNÜ İLE CUMARTESİ ÇALIŞMALARINDA İŞÇİLERE VERİLECEK ÜCRET:
A- Hafta Tatili Günü Çalışmalarında İşçilere Verilecek Ücret :
İşveren, hafta arasında hafta tatili vermek şartı ile işçilere hafta tatili günlerinde de çalıştırabilir. Hafta tatilinde çalıştırılan işçilere hafta arasında tatil yaptırılmaması halinde, normal hafta tatil ücreti dahil, toplam üç yevmiye ödenir.
B- Ulusal Bayram ve Genel Tatil Günleri Çalışmalarında İşçilere Verilecek Ücret :
İş icap ve zaruretlerine göre ulusal bayram ve genel tatil günlerinde çalıştırılan işçilere isterlerse bu günler yerine haftanın diğer bir gününde izin verilir. İzin kullanmak istemeyen işçilere, ulusal bayram ve genel tatil günlerinde yaptırılan çalışmalar karşılığı normal ücreti dahil toplam üç yevmiye ödenir.
C) Cumartesi Çalışmalarında İşçilere Verilecek Ücret:
Akdi tatil günü olan Cumartesi günü çalıştırılacak işçilere her bir saat fazla çalışmaları için verilecek ücret normal bir günlük çıplak yevmiyesinin saat başına düşen miktarının %75 yükseltilmesi suretiyle ödenir.
B Ö L Ü M : III
ÜCRET VE DİĞER ÖDEMELER
MADDE 32- ÜCRET ZAMMI :
A) BİRİNCİ YIL ZAMMI :
01.01.2005 tarihinde işyerinde çalışmakta olan işçilerin 01.01.2005 tarihi itibariyle almakta oldukları günlük çıplak brüt ücretlerine, 01.01.2005 tarihinden geçerli olmak üzere birinci yıl için seyyanen günlük brüt 4,00 (Dört) YTL ilave edilecektir.
(01.01.2005 - 31.12.2005) tarihleri arasında ödenecek günlük çıplak ücretler EK:1’de gösterilmiştir.
B) İKİNCİ YIL BİRİNCİ ALTI AY ZAMMI :
İşçilerin 31.12.2005 tarihindeki günlük brüt çıplak ücretlerine, 01.01.2006 tarihinden geçerli olmak üzere %3 (Yüzdeüç) oranında zam yapılacaktır.
Ancak, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsünün 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli Haziran/2006 İndeks Sayısının Aralık/2005 İndeks Sayısına göre değişim oranının %3’ü aşması halinde aşan kısmın 0,80’i ikinci yıl ikinci altı ay ücret zammı oranına ilave edilecektir.
C) İKİNCİ YIL İKİNCİ ALTI AY ZAMMI :
İşçilerin 30.06.2006 tarihindeki günlük brüt çıplak ücretlerine, 01.07.2006 tarihinden geçerli olmak üzere %3 (Yüzdeüç) oranında zam yapılacaktır.
Ancak, T.C. Başbakanlık Devlet İstatistik Enstitüsünün 2003=100 Temel Yıllı Tüketici Fiyatları Türkiye Geneli Aralık/2006 İndeks Sayısının Haziran/2006 İndeks Sayısına göre değişim oranının %3’ü aşması halinde aşan kısmın tamamı ikinci yıl ikinci altı ayın son günündeki ücrete takip eden ayın birinci gününden geçerli olmak üzere ilave edilecektir.
D) XXX XXXXXEN VEYA İLK DEFA ALINACAK İŞÇİLERİN ÜCRETLERİ :
a) Toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden sonra işe ilk defa alınacak daimi işçiler asgari ücretle işe başlatılırlar. Ancak sendikaya üye olduklarında işe alındıkları grubun (A) kademe ücretine intibak ettirilirler.
b) Halen işyerlerinde çalışmakta olan mevsimlik işçilerden daimi işçi olarak işe alınacak olanlar işyerindeki geçen her tam hizmet yılları dikkate alınarak skalada bulundukları grubun ilk kademesinden başlanarak her kıdem yılı için bir ileri kademe verilmek suretiyle skalada gelecekleri kademeye intibakları yapılarak bu kademenin ücreti verilir.
c) Önceki dönem sözleşme hükümlerine göre bulundukları grubun birinci kademe ücretinden işe alınıp, ücret ödenen mevsimlik işçilerden tekrar işe alınacaklara bulundukları grubun birinci kademe ücreti ödenir. Ancak, bu işçilere hiçbir suretle kademe terfii yapılmaz.
ç) 01.07.1990 tarihinden sonra 5.grubun (sıfır) kademesinden işe alınan ve çalıştırılan mevsimlik işçilerin tekrar işe alınmaları halinde 5.grubun (sıfır) kademesi ücreti ödenir ve hiçbir şekilde kademe ilerlemesi yapılmaz.
d) 01.01.1990 - 30.06.1990 tarihleri arasında işyerinde ilk defa işe alınarak çalışmış olan mevsimlik işçilerden tekrar işe alınacak olanlara 5.grubun birinci kademe ücreti ödenir. Bu işçiler, kademe terfii uygulamasından yararlanamazlar.
e) Toplu iş sözleşmesinin yürürlük tarihinden sonra işe ilk defa yeni olarak alınacak mevsimlik işçiler asgari ücretle işe alınırlar. Bu işçiler sendikaya üye olduklarında 5.grubun
(A) kademe ücretine intibak ettirilirler. Bu işçilere kademe terfii uygulaması yapılmaz.
E) KADEME TERFİİ
Daimi işçilere her xxxxx Xxxx ayında ücret skalasında bir kademe ilerlemesi verilir. 30 gün ve daha fazla ücretsiz izin alan işçiler ile, işyeri amirlerinden iyi sicil alamamış işçilere kademe terfii uygulanmaz.
F) PAMUK TOPLAMA VE ÇAPALAMA İŞLERİNDE ÇALIŞTIRILACAK MEVSİMLİK İŞÇİLERE ÖDE-NECEK ÜCRET:
Bu toplu iş sözleşmesi kapsamındaki üretme tarlaları ve tarla denemeleri dahil işyerlerinde sadece pamuk toplama ve çapalama işlerinde çalışan mevsimlik işçilere mahalli ziraat odasınca tespit edilen ücret ödenir. Bu işçilere ayrıca, toplu iş sözleşmesinde belirlenen ücret ve sosyal yardımlar (hiçbir ödeme) ödenmez.
G) GEÇİCİ İŞÇİLERİN DAİMİ İŞÇİLİĞE İNTİBAKI VE ÜCRET ZAMMI :
11 Aralık 2000 tarihli başbakanlık Genelgesi ve eki Protokol kapsamında geçici veya mevsimlik işçi kadrosundan sürekli işçi kadrosuna intibak ettirilen işçilerin bu genelge ve protokol çerçevesinde belirlenen günlük ücretlerine, yukarıda belirtilen ve 5 Haziran 2001 tarihli Başbakanlık Genelgelerindeki usul ve esaslar dahilinde bu madde de belirlenen oranlarda ücret zammı yapılacaktır.
Bu fıkrada bahsi geçen Başbakanlık Genelgesi ve eki Protokol uyarınca geçici veya mevsimlik işçi kadrosundan sürekli işçi kadrosuna geçirilenlere
(D) fıkrası hükmü uygulanmayacaktır. Ancak, 2001 yılında daimi kadroya alınanların kademe ve terfii işlemleri takip eden xxxxx Xxxx ayında yapılır.
MADDE 33- İŞÇİ ÜCRETLERİNİN ÖDENMESİ :
İşçi ücretleri kanuni ödeme tarihinde veya bu tarihten itibaren ilk üç işgünü içinde ödenir.
Ücretlerin ödenmesinde 4857 sayılı Yasa’nın 37.maddesinde yazılı usul ve esaslar uygulanır.
MADDE 34- İLAVE TEDİYE VE İKRAMİYELER :
a) İşçilere her yıl 6772 sayılı kanun hükümlerine göre 52 günlük ücretleri tutarında ilave tediye verilir. İlave tediyenin ödemeleri Bakanlar Kurulunca tespit edilen esaslar dahilinde yapılır.
b) Ayrıca, işçilere 6772 sayılı kanun gereğince verilmekte olan ilave tediye dışında yılda 60 günlük ücretleri tutarında ikramiye ödenir. Bu ikramiye iki eşit taksitte ödenmek üzere her yıl TEMMUZ ayında 30 günlük, KASIM ayının ilk haftasında 30 günlük ücretleri tutarında ödenir.
c) Daimi, mevsimlik işçiler ilave tediye ve ikramiyeden o yıl içinde çalıştıkları süreyle orantılı olarak yararlanırlar.
MADDE 35- HARCIRAH VE SEYYAR GÖREV TAZMİNATI :
İşçilerin yurt içi ve yurt dışı harcırahları konusunda 6245 Sayılı Harcırah Kanunu, Bütçe Kanunu ve ilgili mevzuat hükümleri uygulanır.
Görev unvanları (pozisyonları) Maliye Bakanlığı’na seyyar görevli olarak vize ettirilen işçilere, uygulamanın yapıldığı her yıla ait Bütçe Kanunu hükümleri uyarınca seyyar görev tazminatı ödenir. Harcırah ve seyyar görev tazminatları mutat ödemelerle birlikte ödenir.
İşyerine geçici görevle gelen işçilere imkanlar ölçüsünde yatacak yer temin edilir. Geçici görev yolluğuna hak kazanan işçiler, yeni işyerlerinde günlük normal çalışma sürelerinin dışında ek çalışma yaptıkları takdirde, normal günlük çalış-ma sürelerini aşan kısımlar için bu toplu iş sözleş-mesi hükümlerine göre ayrıca fazla mesai alırlar.
MADDE 36- AĞIR HİZMET, TEHLİKE VE SORUMLULUK PRİMİ :
İşbu sözleşme kapsamındaki işçilere; fiilen yaptığı işin skalada bulunduğu iş grubuna göre hiçbir ödemeyi etkilememek ve müktesep hak sayılmamak kaydıyla fiilen çalıştıkları günlerde gün başına bu sözleşmenin birinci yılında aşağıda belirtilen miktarlarda ağır hizmet, tehlike ve sorumluluk primi ödenir.
BİRİNCİ YIL
İŞ GRUPLARI | YTL/GÜN (01.01.2005- 31.12.2005) |
I.GRUP | 0,95 |
II.GRUP | 0,89 |
III.GRUP | 0,84 |
IV. GRUP | 0,78 |
V.GRUP | 0,74 |
Bu prim toplu iş sözleşmesinin ikinci yılının birinci ve ikinci altı aylarında ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
MADDE 37- NÖBET TAZMİNATI :
İşbu toplu iş sözleşmesi kapsamındaki El Sanatları Eğitim Merkezlerindeki öğreticilere nöbet tuttukları her tam günler için yevmiyelerinin dışında bir günlük yevmiyeleri tutarında nöbet tazminatı ödenir. Arzu eden öğreticilere nöbet tazminatı yerine bir günlük izin verilir.
B Ö L Ü M : I V
SOSYAL YARDIM ÖDEMELERİ MADDE 38- DOĞUM YARDIMI :
İşçilere yeni doğan her çocuğu için, resmi tabip veya hükümet tabipliğinden tasdikli ebe raporuna veya nüfus cüzdanının tasdikli örneğine istinaden, doğumun bu toplu iş sözleşmesinin birinci yılında gerçekleşmesi halinde bir defaya mahsus olmak üzere 26,29.- YTL. doğum yardımı işverence yapılır.
Doğum olayı toplu iş sözleşmesinin ikinci yılının birinci veya ikinci altı aylarında olmuş ise doğum yardımı ödendiği dönemin ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
Mevsimlik işçilerin bu yardımdan yararlana-bilmeleri için her takvim yılı içinde en az 120 gün çalışmış olmaları şarttır.
MADDE 39- ÖLÜM YARDIMI :
İşçilerin ölümü halinde ölen işçilerin kanuni varislerine ölüm olayı sözleşmenin birinci yılında meydana gelmişse 131,46.-YTL. tutarında ölüm yardımı yapılır.
İşçinin kanunen bakmakla yükümlü olduğu ana, baba, eş ve çocuklarının ölümü halinde olay sözleşmenin birinci yılında meydana gelmişse 78,88.-YTL. tutarında ölüm yardımı yapılır.
Ölüm olayları toplu iş sözleşmesinin ikinci yılının birinci veya ikinci altı aylarında olmuş ise, ölüm yardımı ödendiği dönemin ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
İşçinin ve yasa uyarınca bakmakla yükümlü olduğu, ana, baba, eş ve çocuklarının ölümleri halinde işçinin ya da varislerinin talebi üzerine cenazesi işyerinin vasıtası ile istenilen yere kadar götürülür.
MADDE 40- ÖLÜM VE SAKATLIK TAZMİNATI:
İşçinin, işten doğan hastalık veya iş kazası sonucu ölmesi veya sakat kalması halinde kanuni varislerine veya kendisine olay sözleşmenin birinci yılında meydana gelmişse 210,34.- YTL. tutarında sakatlık ve ölüm tazminatı ödenir.
Ölüm olayı toplu iş sözleşmesinin ikinci yılının birinci veya ikinci altı aylarında olmuş ise, bu tazminat ödendiği dönemin ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
Ancak, bu ödeme ileride mahkemece hükme-dilecek maddi tazminat miktarından düşülür.
MADDE 41- EVLENME YARDIMI :
İşverence, daimi işçilere sözleşmenin birinci yılın-da evlenmeleri halinde 52,58.-YTL. evlenme yardımı yapılır.
Evlenme olayı toplu iş sözleşmesinin ikinci yılının birinci veya ikinci altı aylarında gerçekleşmiş ise, bu yardım ödendiği dönemin ücret zammı oranın-da ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
Evlenen işçilerin her ikisinin de aynı işyerinde çalışmaları halinde bu yardım her ikisine de ayrı ayrı ödenir. Evlenme yardımı işçilerin evlenmelerini belgeleyen evlenme cüzdanı suretinin veya aslının işveren veya işveren vekiline ibrazını takiben ödenir.
İşveren evlenen işçilere imkanlar ölçüsünde varsa işyerinin lokallerinden düğün salonu olarak yararlanmalarını ücretsiz olarak sağlar.
Mevsimlik işçilerin bu yardımdan yararlana-bilmeleri için her takvim yılı içinde işyerinde en az 120 gün çalışmış olmaları şarttır.
MADDE 42- YEMEK YARDIMI :
1-Yemek verilen işyerlerinde, çalışılan her gün için 2000 kalorili 3 kap yemek uygulamasına devam edilecektir.
2-Yemek verilmeyen işyerlerinde imkanlar ölçüsün-de yemek verilmesine gayret edilecek ancak, yemek verilemediği takdirde çalışılan her gün için toplu iş sözleşmesinin birinci yılında 2,62.-YTL / Gün , olarak yemek yardımı yapılacaktır. Bu yemek yardımı toplu iş sözleşmesinin ikinci yılının birinci ve ikinci altı aylarında ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
3- Oruç tutanlar ile raporlu diyetli olanlara da çalışılan her gün için ikinci bentte belirtilen miktarlarda yemek yardımı yapılır.
MADDE 43- SOSYAL YARDIM :
İşveren, işçilere her ay olmak üzere sözleşmenin birinci yılında 55,17.-YTL/Ay sosyal yardım öder.
Bu ödeme toplu iş sözleşmesinin ikinci yılının birinci ve ikinci altı aylarında ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
Bu yardımın ödenmesinde her türlü ücretli izinler ile iş kazası ve meslek hastalıkları sebebiyle istirahatli halleri ve bir ayı aşmayan diğer hastalık istirahat hallerinde kıstelyevm yapılmaz.
MADDE 44- GİYİM YARDIMI :
a- İşveren, daimi işçilere İş Sağlığı ve Güvenliği hükümleri gereğince verilecek araç, gereç ve malzemeler dışında sosyal yardım olarak, her tam hizmet yılı karşılığı yılda bir defa olmak üzere sözleşmenin birinci yılında ödenmesi halinde 52,58.-YTL. giyim yardımı yapar.
Bu yardım toplu iş sözleşmesinin ikinci yılında ve bir kez ödenmek kaydıyla ikinci yılın birinci veya ikinci altı aylarında ödendiği dönemin ücret zammı oranında ve ücretin zamlandığı tarih itibariyle arttırılarak ödenecektir.
b- Sözleşme kapsamındaki geçici ve mevsimlik işçiler bu yardımdan çalıştıkları süre ile orantılı olarak yararlanırlar.
c- Giyim yardımı, hak edenlere en geç ARALIK ayında ödenir.
B Ö L Ü M : V
DİĞER SOSYAL YARDIMLAR MADDE 45- KREŞ :
İşveren, 4857 Sayılı Kanun ve ilgili mevzuat hükümlerine göre kreş ve emzirme odaları açmaya gayret eder.
MADDE 46- TÜKETİM KOOPERATİFLERİ :
İşveren, mevzuat hükümleri çerçevesinde ve imkanlar ölçüsünde işçilerce kurulacak tüketim kooperatiflerine yardımcı olur.
MADDE 47- SALON- ARAÇ VE GEREÇ :
İşçiler, işverenin sosyal hizmet amacıyla yapılmış salon, araç ve gereçlerinden sendikanın da görüşü alınarak işverence düzenlenecek esas-lar dahilinde yararlanırlar.
MADDE 48- DİNLENME KAMPLARINDAN YARARLANMA :
Sözleşme kapsamına giren işçiler, işverenin tespit edeceği yer ve esaslar dahilinde imkanlar ölçüsünde dinlenme kamplarından yararlandırılırlar.
MADDE 49- İŞYERİ ÜRÜNLERİNDEN YARARLANMA:
İşçiler, işyeri alım ve satım komisyonlarının belirlediği fiyatlar üzerinden işyerinde üretilen ve satılan ürünlerden diğer personelin yararlandıkları gibi yararlandırılırlar.
MADDE 50- SERVİS ARACI :
İşveren, varsa servis araçlarından işçilerin işe geliş ve gidişlerinde imkanlar dahilinde, yararlandırır.
İşyerinde çalışan memurların çocukları servis araçlarından yararlanıyor iseler işçilerin okuyan çocukları da servis araçlarından yararlandırılırlar.
Servis güzergahı, işyeri sendika temsilcilerinin görüşü de alınarak işverence tespit edilir.
İl sınırları (Büyükşehir sınırları) içindeki işyerlerinde servis temin edilememesi durumunda bu işyerlerinde çalışan işçilerin işe gidip gelmelerini temin için çalıştıkları günlere münhasır olmak üzere Belediye otobüs bileti rayiç bedeli vasıta ücreti olarak ödenir. Servisten yararlanan işçilere bu para ödenmez.
Gece nöbet tutan işçilerin işyerine gelip gitmeleri için işveren vasıta temin etmek zorundadır. Vasıta temin edilemediğinde bu işçilere belediye rayicine göre vasıta bedeli ödenir.
MADDE 51- YATI ŞARTLARI :
İşçilerin geçici görevle toplu halde işyerinin haricinde bir yerde çalıştırılmaları gerektiğinde, o mahallerde Bakanlığın uygun bir yeri yoksa çadır veya baraka inşası suretiyle ikametlerini sağlamayı işveren kabul eder. İşçiler işverene ait misafirhanelerden tüm imkanları ile yararlanırlar.
MADDE 52- DIŞ ÜLKELERDEKİ ÇALIŞMALARDAN YARARLANMA:
İşçilerin görgü ve bilgilerinin geliştirilmesi ama-cıyla yurt içi ve dışındaki çalışmalara katılmaları için işveren gerekli imkanları araştırır. Bu imkanlardan işçilerin yararlandırılma esasları işverence belirlenir.
MADDE 53- TALTİF VE MÜKAFATLANDIRMA :
1- İşçiler ileride, maddi kazanç ve tasarruf sağlayacak ıslah önerilerinde bulunmak, 2- Üstün başarı göstermek,
3- Değerli ve müstesna hizmetler yapmak ve teşkilatta geçen başarılı hizmet yıllarına sahip olmak gibi nedenlerle Tarım ve Köyişleri Bakanlığı mevzuatına göre mükafatlandırılırlar.
İşyeri için önemli bir zarar doğuran bir olayın önlenmesi ya da zararsız hale getirilebilmesinde mesleki ve özel buluş ve çabaları ile işyerine önemli kazanç ve tasarruf sağlayan işçiler Bakanlığın onayı ile nakden taltif edilirler.
B Ö L Ü M :VI
İHBAR VE KIDEM TAZMİNATLARI
MADDE 54- İHBAR ÖNELİ VE TAZMİNAT :
İşten çıkartılmasına karar verilen işçinin hizmet akdinin feshinden önce durum yazılı olarak işçiye bildirilir.
İhbar önelleri bu bildirimin tebliğinden itibaren başlar.
A-Xxxxx Xxxxx :
a-İşi altı aydan az sürmüş olan işçi için ihbar öneli üç hafta,
b-İşi altı aydan birbuçuk yıla kadar sürmüş olan işçi için ihbar öneli beş hafta,
c-İşi birbuçuk yıldan üç yıla kadar sürmüş olan işçi için ihbar öneli yedi hafta,
d-İşi üç yıldan fazla sürmüş işçi için ihbar öneli dokuz haftadır.
İşçi işinden ayrılmak istediği takdirde hizmet süresine göre yukarıda sayılan önellere uyarak durumu yazı ile işverene bildirecektir. Ancak; ölüm, askerlik ve tabii afetler halinde işçi için ihbar mükellefiyeti aranmaz.
B-Xxxxx Xxxxx Xxxxxxxxx :
İşveren, yukarıda belirtilen önellere uymaksızın iş akdini feshettiği takdirde a,b,c ve d fıkralarında yazılı ihbar öneline ait ücreti işçiye ödeyecektir.
C- 09.05.1986 tarihinden sonra, işyerlerine ilk defa işe alınan işçilere, İş Kanunu’ndaki ihbar süreleri uygulanır.
MADDE 55- KIDEM TAZMİNATI :
a) İşçilere ödenecek kıdem tazminatı hakkında her bir hizmet yılı için 35 gün esas alınmak kaydıyla yasa hükümleri uygulanır.
b) Kıdem tazminatı uygulamasının ( a ) bendinden farklı olarak yapıldığı; Mülga Kooperatifler Genel Müdürlüğü işyerlerinde uygulanan ve yürürlüğü 28.02.1985 tarihinde sona eren toplu iş sözleşme kapsamındaki işçilerin kıdem tazminatı gün sayıları şahıslarına bağlı olarak mevcut uygulamasına devam olunacaktır.
c) 09.05.1986 tarihinden sonra, ilk defa işe alınan işçilere, kıdem tazminatı konusunda yasadaki gün süreleri uygulanır.
B Ö L Ü M : VII İ Z İ N L E R
MADDE 56- YILLIK ÜCRETLİ İZİNLER:
A- Sözleşme kapsamına giren işçilerden bilfiil çalışma süreleri bir yılı tamamlayanlar ücretli izine hak kazanırlar. İzine hak kazanma tarihinin tespitinde ve uygulanmasında İş Yasası ve Yıllık Ücretli İzin Yönetmeliği hükümlerine göre işlem yapılır.
Hizmet Süresi:
a) Bir yıldan onbeş yıla kadar olanlara 25 işgünü,
b) Onbeş yıl ve daha fazla olanlara 30 işgünü ücretli izin verilir.
Bu izinler yıl içinde kullandırılır.
Yıllık ücretli izin süresinin hesabında Cumartesi günleri işgünü sayılır.
B- Bir tam yıl içinde 180 günden fazla bir yıldan az süreyle çalışan geçici işçilere 8 gün ücretli izin verilir.
MADDE 57- ÜCRETLİ MAZERET İZNİ :
İşçilere resmi dairelerdeki işlerini, diğer şahsi ve ailevi işlerini takip etmeleri, kanunen bakmakla yükümlü olduğu hasta yakınları için mazeretlerini beyanları halinde belgelemek kaydıyla ayda bir işgünü ücretli mazeret izni verilir. Ancak, bu izinler yılda 6 işgününü geçemez. Bu izinler günlük olduğu gibi yarım günlük olarak da kullanılabilir. Bu izni işçinin hasta yakınlarına refakat amacıyla bir defada kullanılması işverenin uygun görmesine bağlıdır.
MADDE 58- FEVKALADE GÜNLERDE ÜCRETLİ İZİN :
a-İşçinin eşinin doğum yapması halinde (4) gün,
b-İşçinin eşinin, çocuklarının, kardeş, xxx ve babasının ölümü halinde (4) gün,
c-İşçinin evlenmesi halinde (4) gün,
d-İşçinin xxxx ve babasının, yangın, su baskını, zelzele gibi doğal afetlere maruz kalması halinde (7) gün, ücretli mazeret izni verilir.
İşçilerin ücretli mazeret izinlerini kullanabilmeleri için mazeretlerini yazılı olarak işveren vekiline bildirmeleri esastır. Beyan edilen mazeretlerin doğru çıkmaması halinde bu günlere ait ödenen ücretler geri alındığı gibi işçi hakkında ayrıca disiplin hükümleri uygulanır.
MADDE 59- TABİİ AFET HALİNDE AVANS:
İşçinin oturduğu evin yangın, deprem, toprak kayması, çığ ve sel gibi felakete uğraması ve zarara uğraması halinde, bu hallerin il veya ilçe mülki amirlerince belgelenmesini takiben bir işveren, bir sendika temsilcisinin bulunduğu bir komisyonca mahallinde görülmek suretiyle tutanağa bağlanır ve aynı bölgede çalışan ve idarede en az 10 yıl hizmeti bulunan iki işçinin veya ticaret siciline kayıtlı iki esnafın kefaleti ile işçiye işverence uygun görülmesi ve mevzuata aykırı bir yönünün bulunmaması halinde brüt 4 aylık ücreti tutarında avans verilir.
Bu avans, işçi tarafından on eşit taksitle faizsiz olarak işverene geri ödenir.
MADDE 60- ASKERLİK İZNİ :
Muvazzaf askerlik hizmeti dışında manevra veya herhangi bir sebeple geçici olarak silah altına alınan işçi 60 gün süreyle ücretli izinli sayılır. Bu süreyi aşan kısım için ücret ödenmez. Ancak, işçinin iş akdi devam eder.
Bu işçilere ücretli izinli oldukları sürede Milli Savunma Bakanlığı tarafından maaş verilmesi halinde, Milli Savunma Bakanlığı’nın verdiği maaş işverenin verdiği ücretten az ise aradaki fark işveren tarafından ödenir.
MADDE 61- HASTALIK İZİNLERİ VE İŞGÖ-REMEZLİK ÖDEMESİ :
İşçinin hastalanması halinde veya iş kazası sonucu meydana gelen geçici iş göremezlikte Sosyal Sigortalar Kurumunca tedavi edildiği ve aynı zamanda geçici iş göremezlik ödeneği verildiği sürece Sosyal Sigortalar Kurumunca ödenmeyen ilk iki günlük yevmiyeleri işverence ödenir.
İşçinin hastanede geçirdiği günlere karşılık ve uzun süreli tedaviyi gerektirdiği sağlık kurulu raporu ile belgelenen (kanser, böbrek yetmezliği, tüberküloz, beyin, kalp ve benzeri hastalıklarla iş kazaları ve meslek hastalıklarında) rahatsızlık-larda SSK’ca eksik ödenen 1/3’lük kısım işverence tama iblağ edilir. Viziteye çıkan işçi muayene süresince ücretli izinli sayılır.
MADDE 62- DOĞUM- SÜT İZNİ :
a-Doğum yapacak işçilere doğumdan önce ve doğumdan sonra 4857 Sayılı İş Kanunu’nda belirlenen süreler kadar, ücretli mazeret izni verilir.
b-Doğum yapan annelere günde birbuçuk saat süt izni verilir. Bu izin çocuk bir yaşına gelinceye kadar devam eder.
MADDE 63- ÜCRETSİZ MAZERET İZNİ :
İşçilere talepleri halinde, iş mevsimi dışında veya müessese işlerini aksatmayacak şekilde ücretsiz izin verilebilir. Bu izin yılda 90 günü geçemez. Herhangi bir kamu görevi nedeniyle eşleri yurtdışında görevlendirilen işçilerin talep etmeleri ve işverenin uygun görmesi halinde görev süresini geçmemek kaydıyla bu süre (görev süresi bitimine onbeş günlük yol süresi eklenerek) artırılabilir. İzin tecavüzlerinde mazeretsiz işe gelme-menin gerektirdiği cezai hükümler uygulanır.
MADDE 64- SENDİKAL İZİNLER :
A-Baştemsilci İzni :Sendika baş temsilcisi temsilcilik görevlerini, işyerlerindeki işlerini aksatmamak ve iş disiplinine aykırı olmamak kaydıyla aşağıda yazılı sürelerde yerine getirir.
İŞYERİ İŞÇİ MEVCUDU HAFTALIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİ
01 – 50 işçi çalıştıran işyerinde | 4 saat |
51 -200 işçi çalıştıran işyerinde | 6 saat |
201-500 işçi çalıştıran işyerinde | 8 saat |
500’den fazla işçi çalıştıran işyerinde | 10 saat |
Baş temsilcinin izin süresini işyerinde geçirmesi asıldır. Ancak, sendika merkezinin işverene yapacağı yazılı veya sonradan yazı ile doğrulamak koşulu ile sözlü çağrısı üzerine bu süreyi çağrı yapılan yerde de geçirebilir.
B- Temsilci İzinleri :
İşyeri sendika temsilcileri, temsilcilik görevlerini, işyerindeki işlerini aksatmamak ve iş disiplinine aykırı olmamak şartı ile aşağıda yazılı sürelerde yerine getirirler.
İŞYERİ İŞÇİ MEVCUDU HAFTALIK ÜCRETLİ İZİN SÜRESİ
2 saat
01 – 50 işçi çalıştıran işyerinde
51 -200 işçi çalıştıran işyerinde | 3 saat |
201-500 işçi çalıştıran işyerinde | 4 saat |
500’den fazla işçi çalıştıran işyerinde | 5 saat |
C- Diğer İzinler :
Sendika temsilcisi ve görevlilerine kongre, konferans, seminer, yönetim, denetim, disiplin kurulu, genel kurul ve temsilciler meclisi gibi toplantılara katılmaları için sendikanın yazılı talebi üzerine aşağıdaki düzenlenmiş şekline göre ücretli izin verilir.
İŞYERİ İŞÇİ MEVCUDU
YILLIK TOPLAM ÜCRETLİ İZİN SÜRESİ
01 – 50 işçi çalıştıran işyerinde | 20 gün |
51 -100 işçi çalıştıran işyerinde | 30 gün |
101-200 işçi çalıştıran işyerinde | 40 gün |
201-500 işçi çalıştıran işyerinde | 60 gün |
501-1000 işçi çalıştıran işyerinde | 80 gün |
1000’den fazla işçi çalıştıran işyerinde | İşçi sayısının %10’u kadar gün |
Bu izinler her üye için ayrı ayrı olmayıp, tüm üyeler içindir. Bir seferde işyeri işçi sayısının
%5’inden fazla sayıda üyenin birden bu izini kullanması, işverenin onayına tabidir.
Ancak, genel kurullar için bu %5 oranı aranmaz.
B Ö L Ü M : VIII
İŞ EMNİYETİ VE İŞÇİ SAĞLIĞI
MADDE 65- İŞ EMNİYETİ VE İŞÇİ SAĞLIĞINI KORUMA :
a) İşveren, işyerinde çalışan daimi ve mevsimlik işçilerin sağlığını ve işyeri emniyetini sağlayıcı tedbirleri alır ve uygular. İşyeri sendika temsilcileri bu tedbirlerin uygulanmasında işveren vekiline yardımcı olurlar.
b) İşyerinde ecza dolapları bulundurulacak, işçilerin ve ailelerin hastalanmaları, iş kazalarına uğramaları halinde ilk müdahalede yardımda bulunulacaktır.
İş kazası ve hastalık nedeniyle derhal müdahaleyi gerektiren hallerde işveren, işçiyi emrindeki araçlarla en yakın sağlık kuruluşuna gönderecektir. Olay bir tutanakla tespit edilerek gerektiğinde ilgili yerlere bildirilecektir.
c) İlaçlama laboratuarlarında, kaynakhane, atölye, matbaa ve benzeri işyerlerinde zehirleyici işlerde çalışanlara her gün için ½ (yarım) kilogram süt veya yoğurt verilir. Bu maddelerin işyerinde tüketilmesi zorunludur.
d) İşyerinde çalışan daimi ve mevsimlik işçilere işin gereği olarak İş Sağlığı ve Güvenliği Yönetmeliği hükümlerine göre Ek-2 listede (Koruma Malzemesi Cetveli) belirtilen koruyucu malzeme ile araçlar verilir.
İşçiler bu malzemeleri işyerlerinde kullanırlar.
e) İşyeri sendika temsilcileri, işçilerin iş güvenliğinin ve sağlığının korunması bakımından işveren vekili ile görüşür ve gerekli önlemlerin alınması yolunda girişimde bulunur.
MADDE 66- İŞÇİLERİN İŞ SAĞLIĞI VE GÜVENLİĞİ BAKIMINDAN UYACAKLARI HUSUSLAR :
A) İş Emniyeti Bakımından :
a) Kendilerine verilen istihsal, imal, teknik, yardımcı malzeme, vasıta, alet veya canlıyı usulüne uygun şekilde kullanmak ve bakmak,
b) İş esnasında gerek kendileri, gerek arkadaşları ve gerek canlılar ve işyeri için tehlike ve zarar meydana getirecek her türlü ihmal ve dikkatsizlikten kaçınmak,
c) İşyerinde gördükleri herhangi bir tehlikeli ve zararlı halden, alet ve edevatın veya makinalardaki noksan ve arızalardan, ilgili nezaretçisini haberdar etmek,
d) Her ne suretle olursa olsun yangına sebebiyet verecek canlı ve cansızların sıhhatine dokunacak hallerde bulunmamak,
e) Xxxxxx vukuunda keyfiyeti işyeri ilgililerine zamanında haber vermek,
f) İşyerinde arkadaşlarının kazaya uğraması, yaralanması veya bayılması halinde durumu ilgili nezaretçisine bildirmek ve onlara yardımcı olmak,
B) İşçi Sağlığı Bakımından:
a) Gerek kendilerinin ve gerek işyerlerinin temizliğine riayet etmek,
b) Yerlere tükürmemek, sümkürmemek, havayı ve sıhhati bozacak şeyleri atmamak ve her ne suretle olursa olsun işyerini kirletmemek,
c) İş Sağlığı ve Güvenliği bakımından mer’i mevzuat ile bu konuda alınmış ve alınacak yazılı ve sözlü emir ve talimatlara bütün karar ve tedbirlere aynen riayet etmek.
MADDE 67- HEKİM VE SAĞLIK KURUMUNA SEVK İŞLEMLERİ:
a) İşbaşında iken rahatsızlık hissedip hekim muayenesi isteminde bulunan işçi için vizite kağıdı işverence düzenlenerek işçiye verir.
b) İşyerinde meydana gelecek acil vakalarda ve iş kazalarında hasta ve yaralının en yakın hekim veya sağlık kurumuna azami süratle sevki önlemleri alınır. Bu gibi hallerde vizite kağıdı düzenlenmesi ile yasal işlemler hasta veya yaralının sevkinden sonraya ertelenir.
c) Hastalığı nedeni ile işyerine gelmeyip işbaşı yapamayan işçi durumu işverene bildirdiği sürede, vizite kağıdı işçinin gıyabında işverence düzenlenerek, işçinin sağlık kurumuna sevki sağlanır.
d) Geçici görev ve izin hallerinde işyeri merkezinin uzağında hastalanan işçiler, en yakın işveren kuruluşuna başvurarak vizite kağıdı alırlar. Ancak, bu durumda işçi işyerinin sigorta numarası ile sigorta sicil numarasını bildirmek zorundadır. Vizite kağıdı alan işçi durumu bağlı olduğu işverene bildirir. İşverenin o yerde kuruluşu yoksa, işçi sigorta kartı ile SSK ‘nın sigortalı adına sağlık hizmeti satın aldığı kurum ve kuruluşlara başvurur ve durumu işverene bildirir.
e) İşyerinde hastalanan işçilere sağlık kuruluşlarına gönderilmek veya istirahatli olarak evlerine gitmek durumunda varsa işveren vasıta verir.
MADDE 68- VİZİTEYİ İZLEYEN İŞLEMLER :
a- İşçiye istirahat verildi ise, işçi durumunu ilk fırsatta işverene bildirir. İşgöremezlik sonucunda, işçi işbaşı kağıdını işverene verir ve işbaşı yapar.
b- İşçi yatarak tedaviye alınmış ise, işçi veya yakınları tarafından ilk fırsatta işyerine bilgi verilir. Tedavi sonucunda alınan işbaşı kağıdı ile işçi işbaşı yapar.
MADDE 69- TEMİZLİK MALZEMESİ :
İşveren işyerinde mevcut lavabo ve benzeri yerlerde sürekli sabun bulundurmaya mecburdur. Ayrıca, işçilere işveren 6 ayda bir, bir adet (30 x 50 cm ebadından küçük olmamak üzere) el havlusu verecektir.
MADDE 70- İŞÇİ EĞİTİMİ :
İşveren; mevzuatın ve mali imkanların elverdiği ölçüde, işyerinde iş veriminin arttırılması amacı ile işçinin eğitilmesine önem verir.
Taraf sendika, işveren vekilinden izin almak kaydıyla işyerinin ve işlerin müsait olduğu zamanlarda işyerinde, sendikacılık ve çalışma hayatıyla ilgili konferans, kurs, seminer gibi eğitim faaliyetleri düzenleyebilir. Bu faaliyetler için işyerinin salon, araç ve gereçlerinden imkanlar ölçüsünde yararlanılır.
B Ö L Ü M : IX
DİSİPLİN İLE İLGİLİ HÜKÜMLER
MADDE 71- DİSİPLİN KURULUNUN TEŞKİLİ :
İşyerinde işveren veya işveren vekilince, birisi başkan olmak üzere seçilen iki ve sendikaca seçilecek iki üyeden, toplam 4 kişilik bir işyeri Disiplin Kurulu teşkil edilir.
Kurul tarafların talebi ve başkanın yazılı çağrısı üzerine çoğunlukla toplanır ve çoğunlukla karar verir. Oyların eşitliğinde başkanın bulunduğu taraf çoğunluk sayılır. Başkanın yazılı çağrısına rağmen kurulun toplanamaması halinde işveren vekili, toplu iş sözleşmesi ve yasa hükümlerine göre karar verir. Disiplin Kurulu kararlarının bir sureti ilgiliye verilir.
Bir işyerinde herhangi bir nedenle disiplin kurulu teşekkül edemiyorsa, bu işyerinde disiplin kuruluna ait işlerde en yakın komşu işyeri disiplin kuruluna başvurulur.
MADDE 72- DİSİPLİN KURULUNUN GÖREVLERİ :
Ekli listede sayılan kusurlu hallerden birini işlediği tespit edilen işçiye kusurun nev’ine göre, ekli listede yazılı cezalardan birisi verilir (İşverenin 4857 Sayılı Kanun’un 25/II. Maddesindeki hakları saklıdır).
Bu cetvelde yer almamış ancak disiplin suçu sayılacak fiil ve davranışlar için, disiplin kurulu fiilin niteliğine göre cetveldeki cezalardan birisini kıyasen uygular.
MADDE 73- DİSİPLİN İLE İLGİLİ ESASLAR:
İşçi, hadise tutanağına istinaden disiplin kuruluna sevk edilmeden önce işveren tarafından ilk tahkikatı yaptırılır. Olayın vukuu, işçinin savunması ve varsa tanık ifadeleri alınır. Tutanak
altları ilgililerince imzalanır. Disiplin Kurulu bu tutanak üzerine incelemesini yapar, olayın aydınlanması bakımından gerekli gördüğü kimselerin yazılı veya sözlü ifadelerine başvurabilir. Disiplin Kurulu, incelemesi sonucu disiplin bozucu fiillere ekli cetveldeki cezaları tatbik eder.
İşveren vekili, görevinde dikkatsizlik ve laubalilik gösteren, zaman ve malzemeyi israf eden, amirleri tarafından yapılan ikazlara aldırmayan işçiye re’sen ihtar cezası verebilir. Disiplin Kurulu’nun ihraç kararları işçiye tebliğinden itibaren 10 iş günü içinde üst disiplin kuruluna itiraz edilmez ise karar kesinleşir.
MADDE 74- ÜST DİSİPLİN KURULU :
İşyeri Disiplin Kurulunca verilecek işçi ihraç cezalarına itirazları karara bağlamak üzere merkezden birisi başkan olmak üzere işverence seçilen 2 ve taraf sendikaca seçilen 2 üye olmak üzere 4 kişilik bir Üst Disiplin Kurulu teşkil eder.
Üst Disiplin Kurulunun çağrı, nisap ve karar oylaması, işyeri disiplin kurulu çalışmalarına benzer şekilde yürütülür.
Bu kurul toplantı gün ve saatinden 3 gün önce, toplantı konusunu teşkil eden Mahalli Disiplin Kurulundan Üst Disiplin Kuruluna gönderilen belgelerden idari yönden ya da yasal açıdan verilmesinde sakınca görülen evraklar hariç, diğer belgeleri fotokopi ya da suret olarak, toplantı gününü belirleyen üst yazı ile sendika temsilcisine gönderir.
Üst Disiplin Kurulu ihracına karar verilen işçilerin doğrudan veya sendika aracılığı ile yapmış oldukları itirazları inceler. Bu kurulun verdiği karar, dava hakkı saklı kalmak kaydıyla kesindir.
MADDE 75- TAHKİKAT VE KARAR MÜDDETİ:
Disiplin cezasını gerektiren bir fiilin işlenmesi halinde, gerekli tahkikat olayın oluşumundan ve öğrenildiği tarihten itibaren 6 işgünü içinde olaya el konulur. Evrakları tekamül ettirilir ve dosya disiplin kuruluna gönderilir. Disiplin kurulu 10 işgünü içinde kararını verir.
B Ö L Ü M : X
UZLAŞTIRMA KOMİSYONU MÜTEFERRİK HÜKÜMLER VE GEÇİCİ MADDELER
MADDE 76- UZLAŞTIRMA KOMİSYONU VE UYUŞMAZLIKLARIN KOTARILMASI:
Toplu iş sözleşmesinin cezai müeyyideler dışında kalan hükümlerinin yorum ve uygulanmasından doğan anlaşmazlıklar, işveren vekilinin ve ilgili işyeri sendika şubesinin seçecekleri en az ikişer kişiden oluşacak bir ön Uzlaştırma Komisyonu’nda görüşülür. Gündem toplantıdan 3 işgünü önce ta-raflara bildirilir. Toplantı sonuçları tutanağa bağlanarak altları toplantıya katılanlarca imzalanır.
Ön Uzlaştırma Komisyonu’nun verdiği kararlar Bakanlığa ve Sendikaya bildirilir, tarafların 15 işgünü içinde karara itiraz etmemesi halinde ön uzlaştırma komisyonunun vermiş olduğu karar kesinleşir, itiraz halinde konu Merkez Uzlaştırma Komisyonu’nda görüşülerek karara bağlanır.
Ön uzlaştırma komisyonunda uzlaşma temin edilemediğinde, konu bir defa da merkezde, işverence ve sendika Genel Merkezince yöneticileri arasından gösterecekleri en az üçer kişilik temsilcilerden kurulacak “Merkez Uzlaştırma Komisyonu”nda görüşülerek tutanağa bağlanır ve altları taraflarca imzalanır. Toplantının şekil ve gündemi, yeri, taraflarca müştereken tespit edilir. Merkez Uzlaştırma Komisyonunda işveren temsilcilerinden birisi TÜHİS’den olacaktır.
Uyuşmazlık bu suretle de çözümlenemediği takdirde taraflar yasa hükümlerine göre hareket etmekte serbesttirler.
MADDE 77- MEVZUAT DEĞİŞİKLİĞİNİN HUKUKİ GEÇERLİLİĞİ :
Çalışma mevzuatında yapılacak değişikliklerin amir hükümleri, bu sözleşme kapsamındaki işçilere aynen uygulanır.
MADDE 78- STATÜ DEĞİŞİKLİĞİ :
Yasal zorunluluk halleri hariç, işçiler istekleri dışında memur statüsüne geçirilemez.
MADDE 79- HASAR VE ZARAR TESPİT KOMİSYONU:
Kusurları nedeni ile kullandıkları araç, gereç ve donatım malzemelerini hasara uğratan, üretilen malın bozulmasına, yok olmasına, önemli ölçüde değerini yitirmesine neden olan işçiden uğranılan zararın tazmini için işyerinde işveren vekilince ve sendikaca seçilen birer temsilci ile müştereken seçilen o işten anlayan bir kişinin iştiraki ile bir “Hasar ve Zarar Tespit Komisyonu” kurulur. Komisyon olayın özelliğine göre hasar ve zararı tespit edip bir tutanak tanzim eder, üyeler tutanağı imzalayarak idareye verir.
Komisyon ayrıca tutanakta, olayın mahiyeti, oluş şekli, zararın işçinin kusurundan mı, kastından mı, yoksa makine alet veya müteharrik kuvvetten mi meydana geldiğine dair bilgileri de belirtir.
MADDE 80- KOMİSYON VE KURULLARIN ÇALIŞMASI :
Sendikanın yetki belgesi alması kaydıyla sözleşmenin yürürlük tarihinin bittiği tarihten yeni sözleşmenin imza edileceği tarihe kadar olan süre içinde, bu sözleşme ile kurulmuş olan komisyon ve kurullar görevlerine devam ederler.
MADDE 81- TOPLU İŞ SÖZLEŞMESİNDE BELİRTİLMEYEN HUSUSLAR :
İşbu toplu iş sözleşmesinde belirtilmeyen hususlarda, yürürlükte bulunan yasalar ve yönetmelikler geçerlidir.
GEÇİCİ MADDE 1-
Yürürlük (Başlangıç) tarihi ile bu toplu iş sözleşmesinin imza tarihi arasında taraf sendika üyesi olup da, işyerinden bağlı oldukları kanunla kurulu kurum ve sandıklardan yaşlılık, malullük veya emeklilik aylığı almak veya toptan ödeme almak amacıyla ayrılanlara; yahut muvazzaf askerlik nedeniyle ayrılanlara; veya 4857 Sayılı Kanunun 17.maddesi gereği aynı kanunun 25. maddesinin II. bendinde gösterilen haller dışında işveren tarafından iş akdi feshedilenlere; aynı yasanın 24. maddesi gereğince hizmet akdini fesheden işçilerin kendilerine, ölenlerin kanuni mirasçılarına yürürlük tarihi ile işten ayrıldığı veya ölüm tarihine kadar olan süre için toplu iş sözleşmesi farklarına ilişkin bütün hak ve alacakları bu sözleşmede tespit edilen miktarlar üzerinden hesaplanarak, daha önce ödenenlerin mahsubu yapılmak suretiyle ödenir.
Belirli süreli hizmet akdi ile çalışanlardan, yürürlük tarihi ile imza tarihi arasında hizmet akdi sona erenler bu toplu iş sözleşmesinden çalıştıkları süre ile orantılı olarak yararlanırlar.
GEÇİCİ MADDE 2- FARKLARIN ÖDEME ZAMANI:
Toplu iş sözleşmesinin birinci yılının birinci altı aylık döneminde oluşacak ücret ve diğer tüm ödemelere ilişkin farklar dönem içinde ödenmeyecek; bu farklar toplu iş sözleşmesinin on üçüncü ayının sonunda ödenecektir.
Ancak, Geçici 1.maddeden yararlananlar ile sözleşmenin imzası tarihinden sonra herhangi bir nedenle hizmet akdi sona erenlere, varsa sözleşme farkları onüçüncü ayın sonunu beklemeksizin hizmet akdinin sona erdiği tarih esas alınarak kendilerine veya kanuni mirasçılarına ödenir.