แนวคิดเกี่ยวกับการบริโภคอาหารในพระพุทธศาสนา. ในปัจจุบันพฤติกรรมการบริโภคอาหารของบุคคล เกิดจากการเปลี่ยนแปลงของสภาพ สังคม เศรษฐกิจ การเมือง วัฒนธรรมและความเจริญก้าวหน้าทางเทคโนโลยี ข้อมูลข่าวสารที่ทันสมัย ทําให้บุคคลในปัจจุบันมีการปรับเปลี่ยนวิถีชีวิตของตนเองจนถึงบุคคลภายในครอบครัว แต่ละครอบครัวจะต้องต่อสู้กับชีวิตและความเป็นอยู่ บางครอบครัวอาจไม่ได้รับการดูแลขาดการเอา ใจใส่ตนเองรวมถึงบุคคลภายในครอบครัว เพราะเนื่องจากต้องออกหางาน ทํางานแข่งกับเวลา เพื่อหา เงินมาเลี้ยงบุคคลภายในครอบครัว ทําให้ไม่มีเวลาในการดูแลสุขภาพตนเอง จึงทําให้เกิดพฤติกรรม การบริโภคอาหารที่ไม่ถูกต้อง ได้แก่ การบริโภคอาหารสําเร็จรูป การบริโภคอาหารไม่ครบ ๕ หมู่ บริโภคอาหารมากเกินไป และไม่รับประทานอาหารเป็นเวลา สิ่งเหล่านี้ทําให้เกิดการเจ็บป่วยด้วยโรค ต่างๆ ได้แก่ โรคกระเพาะอาหาร โรคขาดสารอาหาร โรคอ้วน โรคภาวะโภชนาการเกิน โรคเบาหวาน โรคความดันโลหิตสูง เป็นต้นe สอดคล้องกับภาษิตที่ว่า You are what you eat คุณจะเป็นตามสิ่งที่ คุณกินลงไป หากอาหารที่ดีจะส่งผลดีต่อร่างกาย หากอาหารไม่ดีก็จะส่งผลร้ายต่อร่างกายเช่นกัน อาหารจึงมีความสําคัญต่อการดํารงชีวิตของมนุษย์เป็นอย่างยิ่ง ในคัมภีร์พระพุทธศาสนามีปรากฏในกรณีของพระเจ้าปเสนทิโกศลเสวยพระกระยาหารที่ หุงด้วยข้าวทะนานหนึ่ง แล้วทรงอึดอัดพระวรกายกระสับกระส่ายไปมาด้วยความเป็นทุกข์ จึงเสด็จไป เข้าเฝ้าพระพุทธเจ้า เล่าอาการให้พระพุทธองค์ทราบ พระพุทธเจ้าทรงเตือนว่า “มนุษย์ควรมีสติอยู่ ทุกเมื่อ รู้จักประมาณในโภชนะที่ได้แล้ว ย่อมมีเวทนาเบาบาง เขาย่อมแก่ช้า อายุยั่งยืน” เมื่อพระ เจ้าปเสนนิโกศลได้ทําตามคํากล่าวของพระพุทธเจ้า คือ เสวยแต่พอเหมาะ ไม่มากเกินไป ไม่น้อย เกินไป ต่อมาพระองค์ทรงมีพระวรกายกระปรี้กระเปร่าขึ้นъ จะเห็นได้ว่าการบริโภคอาหารนั้นมี ความสําคัญต่อชีวิต และพระพุทธศาสนาให้ได้ความสําคัญบริโภคอาหารด้วย ไม่เฉพาะแต่การกิน อาหารเพื่อดํารงชีวิตเท่านั้น แต่พระพุทธศาสนาให้ความสําคัญในฐานะที่เป็นเครื่องมือของการปฏิบัติ ด้วย เช่น ในหลักอาหาเรปฏิกูลสัญญา เป็นต้น แม้ในหลักพระวินัยของพระภิกษุได้มีการกล่าวถึง ระเบียบวิธีการบริโภคอาหารไว้หลายข้อในหมวดโภชนปฏิสังยุต อันแสดงให้เห็นถึงความสําคัญของ การบริโภคอาหาร ในบทนี้ผู้วิจัยจะทําการศึกษาแนวคิดเกี่ยวกับการบริโภคอาหารในพระพุทธศาสนา ทั้งในด้านของความหมาย ประเภท ความสําคัญ และการบริโภคอาหารในเชิงของพระพุทธศาสนา โดยยกกรณีการบริโภคอาหารของพระพุทธเจ้าเป็นตัวอย่างและพระวินัยที่เกี่ยวข้องกับการบริโภค อาหาร มีรายละเอียดดังนี้ e ทิพย์ภวิษณ์ ใสชาติ, “วิเคราะห์ค่านิยมบริโภคตามแนวพระพุทธศาสนา”, สารนิพนธ์พุทธศาสตร ดุษฎีบัณฑิต สาขาวิชาพระพุทธศาสนา, (บัณฑิตวิทยาลัย: มหาวิทยาลัยมหาจุฬาลงกรณราชวิทยาลัย, ъ๕๕๗), หน้า ๔๙-๕๐. ъ สํ.ส. (ไทย) e๕/eъ๔/e๔๕-e๔๖.
