Altın-Xxxxx Esası. Sözleşme’ye göre geçiş sırasında yapılan hizmetlerden alınacak ücretlerin altın- xxxxx esasına göre belirlendiğini yukarıda belirtmiştik. Böyle bir esasın belirlenmesinin amacı paranın değerini korumaktır. Ancak zaman içinde dünyada altın-xxxxx esası terk edildiği için hesaplamada bazı zorluklar yaşanmıştır. Bugün birçok bilim adamı, Türkiye’nin sözleşmenin yapıldığı zamanda öngörülenden daha az ücret aldığını düşünmektedir. Altın-Xxxxx, Xxxxxxxx Xxxxxxxxx tarafından geliştirilmiş bir para esasıdır. 1805 yılında ortaya konulmuştur. Altın-Xxxxx esasına göre 900 ayarlık standart bir külçe altının 10/34 gramı, 1 Altın Xxxxx’tır. 900 ayarlık altının 10/34 gramı aynı zamanda 24 ayar altının 0,290323 gramına eşit gelmektedir (Çağa, 2011). Altın-xxxxx esası uzun süre Milletler Cemiyeti, Dünya Posta Birliği gibi uluslararası kuruluşlar tarafından kullanılmıştır. Sözleşmenin imzalandığı 20 Temmuz 1936 tarihinde 2,5 Altın-Xxxxx 1 Türk Lirasına eşittir. Günümüzde Altın-Xxxxx esasının parasal karşılığını tespit etmek için 24 ayar altının 0,29 gramının karşılığını bulmak gerekmektedir. Türkiye bu yöntemi kullanmamaktadır. Bunun yerine uzun süre Uluslararası Para Fonu (IMF) tarafından belirlenen 1 ons altının (ki bu 31,736662 gr altına denk gelmektedir) 42,2222 ABD Dolarına eşit olduğu ilkesine göre hareket ederek işlem yapmıştır. Uluslararası Para Fonu 1976 yılında bu ilişkiyi kaldırmıştır. Buna rağmen Türkiye Kasım 1982’ye kadar aynı şekilde uygulamaya devam etmiştir. Sözleşme’de alınacak ücretlerin Altın-Xxxxx esasına göre belirlenmesinin temel amacı alınacak ücretlerinin değerinin düşmesinin önlenmesi, uzun süre geçerli bir ücret sisteminin tesis edilmek istenmesidir. Türkiye bu amaç doğrultusunda, 1982 yılında, aynı zamanda altın fiyatının dolara bağlı olduğu esasın kaldırılmış olmasını da göz önünde bulundurarak, altının ABD Doları karşısında serbest piyasa göre belirlenen fiyatını benimseyerek işlem yapmıştır. Bu durum, geçişlerde alınan ücretleri, eski ücretlere göre çok fazla yükselttiği için Boğazlar’ı sık kullanan devletlerin büyük tepkisine yol açmıştır. 1982 yılında Boğazlar’dan 28 bin ticaret gemisi geçmiştir. Bunun yarısı Karadeniz’e kıyısı olan devletlere aittir. Özellikle Sovyetler Birliği, 7500 gemi ile önemli bir sayıya sahiptir. Bu nedenle başta Sovyetler Birliği olmak üzere birçok devlet tepki göstermiş ve alınan ücretlerin düşürülmesini istemiştir. Tepkiler karşısında geri adım atmak zorunda kalan Türkiye, 1983 yılında aldığı karar ile Boğazlar’dan...
