Boğazlar’dan Geçiş Rejimi Örnek Maddeleri

Boğazlar’dan Geçiş Rejimi. Xxxxxx Xxxx Boğazları Sözleşmesi, Lozan Boğazlar Sözleşmesi’nin yerine yürürlüğe girmiştir. Her iki sözleşme arasında Türkiye lehine çok önemli farklar bulunmaktadır. Bunlardan biri Lozan’da Boğazlar’dan geçiş ile hem havadan hem de denizden geçiş kastedilmiş iken, Montrö’de sadece denizden geçiş düzenlenmiş ve havadan geçiş serbestisinin kaldırılmış olmasıdır (İnan, 1995, s. 56). Xxxxxx Xxxx Boğazları Sözleşmesi, Boğazlar kavramının tanımını değiştirmemiştir. Yani tıpkı Lozan’da olduğu gibi Boğazlar ile kastedilen yerin Çanakkale Boğazı, Marmara Denizi ve İstanbul Boğazı olduğu belirtilmiştir. Sözleşme’nin birinci maddesi ile geçişin serbest olduğu hüküm altına alınmıştır. Ancak bu özgürlüğün Sözleşme’de yer alan maddeler çerçevesinde kullanılacağı belirtilmiştir. Sözleşme’nin ifade ettiği geçiş serbestisi bugün uluslararası suyollarında geçerli olan “transit geçiş” ve karasularında geçişte geçerli olan “zararsız geçiş”ten farklıdır. Xxxxxx Xxxx Boğazları Sözleşmesi nev’i şahsına münhasır (sui generis) bir geçiş rejimi ihdas etmiştir. Amacı geçiş serbestisinin yanında en az onun kadar önemli olan Türkiye’nin ve Karadeniz’e kıyısı olan devletlerin güvenliğini sağlamaktır. Bunda büyük oranda başarılı olduğunu söylemek mümkündür. Ayrıca Sözleşme, gemileri ticaret ve savaş gemileri olarak ayırmış ve her bir gemi türünün barış zamanında ve savaş zamanında ayrı ayrı düzenlemiştir. Savaş zamanına ilişkin düzenlemeleri ise Türkiye’nin savaşan olduğu ve Türkiye’nin savaşan olmadığı xxxxx xxxxxx olarak ayırmıştır. Ayrıca Lozan’dan faklı olarak Türkiye’nin kendisini savaş tehlikesi altında hissetmesi hali de gemi türlerinin geçişlerinde ayrıca düzenlenmiştir.