VE TERİMLER. AB Avrupa Birliği ADM Acil Durum Müdahale AKD Asit Kaya Drenajı CO Karbonmonoksit CO2 Karbondioksit ÇED Çevresel Etki Değerlendirme ÇYP Çevre Yönetim Planı İSG İş Sağlığı ve Güvenliği NO2 Azot dioksit PM10 Partikül Madde (10 µm’den küçük) SKKY Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği SO2 Kükürt dioksit III.TEKNİK OLMAYAN ÖZET Madencilik faaliyetleri, maden veya minerallerin cinslerine ve farklı üretim ve zenginleştirme yöntemlerinin özelliklerine bağlı olarak çeşitli çevresel ve sosyal etkiler oluşturmaktadır. Alınacak önlemler ile bu çevresel etkilerin olumsuz sonuçlar yaratması tamamen önlenmeli veya olumsuz etkiler en aza indirilmelidir. Bu amaçlara yönelik olarak hazırlanan madencilik kılavuzu toplam 13 Bölüm ve Patlatma Kılavuzu EK’ini içermektedir. Öncelikle kılavuzun konusu, hedef grupları, çevresel etki değerlendirmesinin aşamaları verilmiştir. Madencilik projelerinin genel özellikleri tanımlanmış, bu projelerin ÇED Yönetmeliği kapsamındaki yeri belirtilmiş, Kanun ve Yönetmelik’lerden oluşan ulusal mevzuat, taraf olunan uluslararası sözleşmeler ve AB Direktifleri gibi ilgili mevzuat verilmiştir. Madencilik projeleri yatırımcıları tarafından incelenen ve ÇED Yönetmeliği EK III gereği değerlendirmede esas alınan alternatifler açıklanmıştır. Bu bölümleri takiben, madencilik projesi süreçleri; arama faaliyetleri, arazi hazırlama ve işletmeye hazırlık, işletme, maden kapatma ve kapatma sonrası izleme aşamaları dikkate alınarak, projelerden kaynaklanacak çevresel etkiler ve alınması gerekli önlemler detaylı olarak ilgili alt bölümlerde açıklanmıştır. Ayrıca, ilgili etki hesaplama yöntemleri, su, hammadde, enerji tüketimi gibi kaynak ihtiyaçları ve kapatma sonrası doğaya yeniden kazandırma aşamalarında yapılacak işlemler de ele alınmıştır. Madencilik kılavuzuna ek olarak patlatma kılavuzu (Ek-I) hazırlanmış, bu kapsamda patlatma terimleri, Xxxxxxxx Yöntemi ile patlatma tasarımı, patlatmanın başlıca çevresel etkilerinden titreşim, hava şoku (gürültü) ve taş savrulması tahmin yöntem ve formülleri verilmiş ve örnek problemlerle açıklanmıştır.
VE TERİMLER. AB Avrupa Birliği ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi
VE TERİMLER. AB Avrupa Birliği ADM Acil Durum Müdahale MET Mevcut En İyi Teknik CO Karbon monoksit CO2 Karbon dioksit ÇED Çevresel Etki Değerlendirme İSG İş sağlığı ve Güvenliği NO2 Azot dioksit SO2 Kükürt Xxxxxxx III.TEKNİK OLMAYAN ÖZET Petrol rafinerileri, ham petrolün işlenerek fuel oil ve çeşitli endüstriyel ürünlere dönüştürüldüğü büyük çaplı tesislerdir. Rafinerilerin içerdiği çok sayıda dönüştürme prosesi aynı zamanda büyük miktarlarda enerji gerektiren prosesler olup, söz konusu prosesler yoğun miktarda enerji üretimini gerektirmektedir. Dolayısıyla rafineriler aynı zamanda enerji üretim süreçlerini de içeren enerji-yoğun tesislerdir. Bir rafinerinin işletmeye alınmasıyla birlikte ortaya çıkabilecek olası etkiler; atık gaz oluşumu, yoğun miktarlarda atıksular ve katı atıklarla birlikte petrol ve kimyasalların depolanmasına bağlı olarak sağlık ve güvenlik risklerinin yönetilmesi önemlidir. Bir rafineri tesisinde yer alan temel üniteler; proses fırınları, buhar kazanları, gaz yakma (flare) sistemleri, kükürt geri kazanım üniteleri, akışkan katalitik kraking (AKK) ünitesi, depolama tesisleri, yakıt/su ayırma ünitesi, baca sistemleri bulunmaktadır. Ham petrolün kullanılabilir petrol ürünlerine dönüştürülmesi amaçlı arıtımı iki aşama ve bir dizi destekleyici işlemle tanımlanabilir. Birinci aşamada, ham petrolün tuzdan arındırılması ve müteakip damıtma işlemleri yer almaktadır. Hafif bileşenlerin ve naftanın daha fazla damıtılması metan ve etanın, rafineri yakıtı, LPG (propan ve bütan), benzin karıştırma bileşenleri ve petrokimya hammaddeleri olarak kullanılmak üzere geri kazanılması için gerçekleştirilir. Bu hafif ürün ayırımı her rafineride yapılır. İkinci aşama üç farklı temel prosesten oluşur: birleştirme, kırma ve yeniden şekillendirme. Bu işlemler, hidrokarbon moleküllerinin moleküler yapısını daha küçük moleküllere bölerek, onları daha büyük moleküller oluşturmak üzere birleştirerek veya onları daha kaliteli moleküllere dönüştürerek değiştirir. Bu proseslerin amacı, damıtılmış kısımların bir kısmını pazarlanabilir petrol ürünlerine dönüştürmektir. Bu işlemlerden en basit olanı damıtma biriminden gelen girdiyi desülfürize eden ve katalitik olarak dönüştüren “hydroskimming” adlı prosestir. En basit dönüştürme birimi, büyük hidrokarbon moleküllerinin yüksek sıcaklıkta daha küçük moleküllere dönüştüğü termal krakerdir. Termal krakerler hemen hemen her girdiyi işleyebilir, ancak nispeten az miktarda hafif ürün üretebilir. Geliştirilmiş bir tip termal kraker koklaşt...
VE TERİMLER. AB Avrupa Birliği AET Atıktan enerji Tesisi ATY Atıktan Türetilmiş Yakıt AYİY Atıkların Yakılmasına İlişkin Yönetmelik AYT Atık Yakma Tesisi CO Karbon monoksit ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi DDT Düzenli Depolama Tesisi HC Hidrokarbonlar HCl Hidrojen klorür HF Hidrojen florür Hg Cıva
VE TERİMLER. AB Avrupa Birliği ÇED Çevresel Etki Değerlendirme GES Güneş Enerjisi Santrali SKKY Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği PV Fotovoltaik III.TEKNİK OLMAYAN ÖZET Güneş enerjisi projeleri yenilenebilir ve temiz enerji projeleri olarak önemli düzeyde etkileri bulunmamaktadır. Güneş santrallerinin kurulması için fotovoltaik panellerin yerleştirildiği geniş arazilere ihtiyaç duyulmaktadır. Yer seçimi aşamasında tarıma elverişli alanlar yerine çorak ve tarımsal değeri yüksek olmayan arazilerin seçilmesi önemlidir. Güneş santrallerine özgü bir etki olarak yansıma ve kamaşma etkisi, santralin projelendirme aşamasında hesaba katılmalı ve işletme süresince olası şikayetlere yönelik izleme yapılmalıdır.
VE TERİMLER. AB Avrupa Birliği AKM Askıda Katı Madde
VE TERİMLER. AB Avrupa Birliği ÇED Çevresel Etki Değerlendirme HES Hidroelektrik Enerjisi Santrali SKKY Su Kirliliği Kontrolü Yönetmeliği III.TEKNİK OLMAYAN ÖZET Baraj ve HES projeleri yenilenebilir ve temiz enerji üretimi projeleri olmasına rağmen çevresel ve sosyal etkileri özenle yönetilmesi gereklidir. Baraj ve HES projelerinde, özellikle sucul ekosistemler ve akarsu kaynağından suyunu ve geçimini sağlayan yerel halk üzerindeki etkilerin yönetilmesi önem taşımaktadır. Ayrıca, uzun mesafeler boyunca su iletim kanalların inşa edilmesi eğim stabilitesi ile ilgili sorunlar nedeniyle önemli düzeyde heyelan risklerini tetikleyebilmektedir.
VE TERİMLER. ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi AB Avrupa Birliği FRAME Fine Resolution Atmospheric Multi-pollutant Exchange (uzun-mesafe) DMRB Design Manual for Roads and Bridges Screening Method (kısa-mesafe) Hz Herz III.TEKNİK OLMAYAN ÖZET Bu teknik inceleme kılavuzu, karayolu projelerinin neden olduğu çevresel etkileri ve bu etkileri en aza indirmek / önlemek için gerekli önlemleri ele almak üzere hazırlanmıştır. Karayolu projeleri çizgisel projeler olduğundan dolayı noktasal ve alansal projelere nazaran daha geniş alanlarlar üzerinde çevresel ve sosyal etkileri olan projelerdir. Karayolunun türüne göre çalışma yapılacak alanın koridor genişliği değişmektedir. Karayolu projelerinde ihtiyaç duyulması halinde malzeme ocakları açılmakta olup bu tesislerden kaynaklı etkiler Madencilik Faaliyetleri Kılavuzu altında incelenmiştir. Karayolu projelerinde çevresel etkilerin önlenmesi, güzergah seçimi ve tasarım aşamasından başlamaktadır. Güzergah seçimi sırasında korunan ve hassas alanlardan kaçınılması ve etkilerin önlenmesine ve/veya azalmasına yönelik tasarım kriterlerin seçilmesi büyük önem arz etmektedir. Karayolu projelerinin en önemli çevresel etkileri arazi hazırlık ve inşaat aşamaları sırasında kazı ve hafriyat çalışmalarından kaynaklı meydana gelecek toz emisyonu oluşumu, işletme aşamasında ise trafikten kaynaklı gürültü ve egzoz emisyonu olmaktadır. Yerleşime yakın yerlerde ses bariyeri kurulması, doğru asfalt seçimi vb. unsurlar işletme aşamasındaki bu etkilerin azalmasına katkı sağlamaktadır.
VE TERİMLER. ÇED Çevresel Etki Değerlendirmesi AB Avrupa Birliği FRAME Fine Resolution Atmospheric Multi-pollutant Exchange (uzun-mesafe) Hz Herz III.TEKNİK OLMAYAN ÖZET Bu teknik inceleme kılavuzu, kıyı yapı projelerinin neden olduğu çevresel etkileri ve bu etkileri en aza indirmek / önlemek için gerekli önlemleri ele almak üzere hazırlanmıştır. Kıyı yapıları projeleri kapsamında hem kara hem deniz ortamında çeşitli faaliyetler yürütülmektedir. Liman, iskele, barınak vb. yapıların işletme aşamasında deniz ortamı üzerinde çevresel etkiler beklenirken tersane, gemi söküm vb. tesislerindeki faaliyetlerden kaynaklı hava kalitesi üzerinde geçici olumsuz etkiler görülebilmektedir. Alınacak önlemler sayesinde bu etkiler en aza indirilebilmekte ya da ortadan kaldırılabilmektedir.