Çocuk Hakları. Çocuklarımızın Çocuk Hakları Sözleşmesi ile tanışmaları, bu sözleşmede belirlenen ve her çocuğun sahip olduğu haklarla ilgili farkındalık sahibi olmaları; çocukların yetişkinlerden farklı olduğu, dolayısıyla ihtiyaç ve beklentilerinin de yetişkinlerden farklı olacağı yönünde bilinç geliştirmelerine yardımcı olmak amacıyla hazırlanan “Çocuk Hakları” konulu kısa süreli değer etkinliği uygulandı.
Çocuk Hakları. Çocuk hakları, çocukların en çaresiz varlıklar olarak özel durumlarını dikkate alan bir kavramdır. Çocuk haklarıyla ilgili çocukların ilgi ve korunma gerektiren özel gereksinimleri olduğu; bu nedenle de çocukların özel olarak korunması ve özel haklarının olması gerekliliği gibi çeşitli görüşler vardır (22). Çocuk hakları, her çocuğun gelişip maksimum potansiyeline ulaşabildiği, şiddet ve yokluktan uzak, sağlıklı olabildiği, oynayıp öğrenebildiği ortamlarda güven içinde, bakılıp büyütüldüğü bir çocukluğu işaret eder. Çocuk hakları, felsefi ve hukuksal olmak üzere iki yaklaşımla ele alınabilir. Felsefi yaklaşımla çocuk hakları, refah hakları, korumacı haklar, yetişkin hakları ve ana-babalara karşı haklar olmak üzere dört xxx xxxxxx altında toplanmaktadır. Bu haklar detaylandırılarak sayfa 20-21’de tanımlanmıştır. Çocuğun ve çocuk haklarının korunması birbirinden farklı kavramlar değildir. Çünkü çocuk hakları, çocukları korumak, onları bağımsız ve sorumlu bir yetişkin yaşamına hazırlamak amacıyla çocuklara hukuk kuralları tarafından tanınan yetkilerdir. Esasen çocuk haklarını konu alan çocuk hukukunun temel işlevi, güçsüzlüğünden ve deneyimsizliğinden dolayı çocuğa özel bir koruma ve özen sağlamak; yetişkin olduğunda onu kendi başına bağımsız kararlar alabilecek olgunluğa ulaştırmaktır. Hukuksal anlamda çocuk hakları ise, en geniş biçimiyle 20 Kasım 1989 tarihli Çocuk Haklarına Dair Sözleşme'de yer almaktadır. Çocuk haklarının hedefi çocukların bireysel haklarının yanında, toplumsal yaşantıyla ilgili kararlara da katılmalarını sağlamak olmalıdır. Çocuklara sosyal, medeni, kültürel haklar tanınırken, politik haklarda çekinceli davranılmaktadır. Çocukları yetişkinlerden ayıran nokta politik haklarının olmamasıdır (23). Çocuk hakları kavramı tarihte üç dönemde görülmektedir. • Birinci Dönem Haklar:
Çocuk Hakları. Sözleşmesi’nin 51. maddesinin 2. paragrafı bu durumu yansıtmaktadır: “Halihazırdaki sözleşmenin hedefi ve maksadı ile kabil-i telif olmayan çekinceler kabul edilmez.” Komite, kimi Devletlerin, Madde 51 (2)’yi açıkça ihlal eden çekinceler koymalarından kaygı duymaktadır. Örneğin kimi Devletler, Sözleşme’nin geçerliliğinin ilgili Devlet’in halihazırdaki anayasası veya mevzuatıyla sınırlı kalmasını, hatta dinsel yasaların da bu kapsamda değerlendirilmesini önermişlerdir. Oysa, Viyana Anlaşmalar Yasası’nın 27. maddesine göre “bir taraf, kendi iç hukukunda yer alan hükümleri bir anlaşmayı uygulamamanın gerekçeleri olarak ileri süremez.”
Çocuk Hakları. Çocuklarımızın Çocuk Hakları Sözleşmesi ile tanışmaları, bu sözleşmede
Çocuk Hakları. Yasalara göre on sekiz yaşına kadar her insan çocuk sayılır. Çocuk, toplumda yaygın ve yerleşmiş kanaatin aksine, sadece “korunması gereken varlık” değil korunma, yaşama, gelişme, kaDlım hakkına sahip bir bireydir. Her çocuk, baskı ve sömürüden uzak, sağlıklı ve özgür bir gelişme ortamı içinde büyüme ve kendisini arzu ve ilgisi çerçevesinde geliştirme hakkına sahiptir. Bu konuda ebeveynler, devlet ve toplum çocuklarına karşı borçlu ve sorumludur. Her çocuğun ırk, renk, cinsiyet, dil, siyasal ya da başka düşünceler, ulusal, etnik ve sosyal köken, mülkiyet, sakatlık, doğuş ve diğer statüler nedeniyle hiçbir ayrım gözetmeksizin eğitim başta olmak üzere tüm haklarının tanınması gereklidir. Hiçbir çocuk ana babasının, yasal vasilerinin veya ailesinin üyelerinin durumları, faaliyetleri, düşünceleri veya inançları nedeniyle ayrıma veyacezaya tâbi tutulamaz. Her çocuğun eğitiminde kendi kültürel kimliğinin özgün niteliklerinin dikkate alınması gerekir. Kültürel farklılıklara ve çeşitliliğe sahip olan ülkemizde her çocuk kendi kültürel değerlerini öğrenme ve yaşama, anadilinde eğitim alma hakkına sahiptir. Tüm çocukların eğitim, sağlık, barış içinde güvenli bir yaşam gibi temel hakları konusunda duyarlı olmayı ve çocuk işçiliği, sokak çocukları, çocuk istismarı, çocuk pornografisi, aile içi ve dışı şiddet,çocuk mahkumlar gibi çocukların mağduriyetiyle sonuçlanan toplumsal sorunlarla yasal ve toplumsal düzeyde mücadele etmek, bu konulardaki toplumsal duyarlılığın artması için gerekli faaliyetlerde bulunmak temel yaklaşımımızdır. Her çocuğun insani hak ve özgürlüklerin temeli olan yaşama hakkının tavizsiz savunucusu olarak çocukların savaş ve silahlı çaDşmalardan uzak tutulması; hiçbir şekilde silah alDna alınmaması gerekir. Çocuklar özel hayatlarının ve bedenlerinin, ticari ve benzeri çeşitli amaçlar için ve/veya küçük düşürücü ve onur kırıcı şekilde afişe edilmesine ya da medyada görüntülenmesine karşı korunmalıdır. Her çocuk, doğumundan yetişkinliğe ulaşana dek, asgari sağlık ve refah düzeyinde yaşama ve büyüme hakkına sahiptir. Bunun sağlanması bir yandan özellikle anne-çocuk sağlığı ve halk sağlığı ile ilgili sağlık politikalarında köklü değişiklikleri, diğer yandan da yoksullukla etkin bir mücadeleyi gerektirir. Bu çerçevede devlet, çocuk haklarının korunması için etkin ve adil sosyal politikalar geliştirmekle yükümlüdür. Yasama ve yargı organlarında, kamu ve özel eğitim ve sağlık kurumlarında, kamu ve özel sivil toplum kuruluşları ile medyada çocukların korunm...