Individualisme versus collectivisme. Een tweede dimensie is individualisme tegenover collectivisme. In een individualistische samenleving zijn de onderlinge relaties tussen mensen los: iedereen zorgt enkel en alleen voor zichzelf en zijn naaste familie. Daarnaast kan een samenleving ook collectivistisch zijn als individuen vanaf hun geboorte deel uitmaken van sterke, hechte groepen waarin ze hun leven lang bescherming genieten en loyaal zijn aan elkaar. Kenmerken van individualistische landen zijn aandacht voor vrije tijd, een grote vrijheid en uitdagend werk. Onafhankelijkheid van de werknemer tegenover de organisatie is er van groot belang. Collectivistische landen daarentegen hechten meer belang aan training, goede werkomstandigheden en het gebruik van talenten. Hier is de werknemer meer afhankelijk van de organisatie. De relatie tussen werkgever en werknemer lijkt hier op een familieband. Vlaanderen behaalt voor deze dimensie een score van 78 en Turkije van 37. Vlaanderen bekleedt zo de 8ste, Turkije de 41ste plaats. Er is dus een groot verschil tussen beide landen: Vlaanderen is erg individualistisch ingesteld, terwijl Turkije collectiviteit hoog koestert. Voor Vlaanderen betekent dit dat volgende waarden belangrijker zijn dan in Turkije: tolerantie ten opzichte van anderen, harmonie met anderen, goede en intieme vriendschap, betrouwbaarheid en solidariteit met anderen. Dit in tegenstelling tot Turkije, dat meer belang hecht aan waarden als gehoorzaamheid en respect voor ouders, kuisheid van vrouwen en vaderlandsliefde.
Individualisme versus collectivisme. Het conflict tussen onze persoonlijke verlangens en de belangen van de groep waartoe we behoren, is de tweede van de vijf dimensies van onderlinge verhoudingen van X. Xxxxxxxxxxx (2004, p 69-89). De auteur stelde proefpersonen vragen over drie thema’s: ‘ de kwaliteit van het leven’, ‘ hoe er gewerkt wordt’ en ‘ de verantwoordelijkheid voor fouten’ . De eerste vraag handelde over de wijze waarop iemand de kwaliteit van zijn leven kan verbeteren. Uit de antwoorden op deze vraag bleek dat 53% van de Duitsers voor individuele vrijheid gekozen hadden tegenover 57% van de Belgen. De tweede vraag handelde over hoe er gewerkt wordt in de onderneming. 74% van de Belgen vond dat men individueel werd geprezen tegenover 62% van de Duitsers. Tot slot ging de derde vraag over de verantwoordelijkheid voor een defect in een installatie. Slechts 36% van de Duitsers en 43% van de Belgen kozen voor persoonlijke verantwoordelijkheid. Op de individualisme-index van X. Xxxxxxxx (2004, p 90) kan er voor Vlaanderen een score van 78 teruggevonden worden. Wallonië scoort 72 op deze index. Deze twee scores leiden tot een gemiddelde score van 75 voor België. Een Vlaming heeft op basis van deze index een sterker individualistisch gevoel dan een Waal. Duitsland haalt een score van 67. Volgens X. Mole (1998, p 35-36) is er in Duitsland een afstandelijke relatie tussen de baas en zijn werknemers. Iedereen draagt zorg voor zichzelf, er is geen sprake van groepsafhankelijkheid. Deze onafhankelijkheid merken we ook op in het concept van een team. Een Duits team is een groep van individuen met elk een zekere expertise die toewerken naar een specifiek doel. Alle leden van het team staan onder het bevel van een sterke leider. E.T. Hall (1990, p 74-75) merkt op dat er binnen een Duitse familie sprake is van een privé-sfeer. Onderwerpen over het persoonlijke leven van een Duitser dienen vermeden te worden tijdens conversaties. Deze privé-sfeer moet ook buiten de familie gerespecteerd worden. Duitsers houden graag afstand volgens de auteur. Zo zal een Duitser zelden iemand uitnodigen voor een ontmoeting bij hem thuis. J. Mole (1998, p 39) voegt hieraan toe dat een Duitser een strikte scheiding maakt tussen werk en vrije tijd. Een Duitser wordt thuis niet graag lastig gevallen met problemen over het werk. Op basis van bovenstaande gegevens kan aangenomen worden dat Belgen individualistisch zijn. Duitsers zijn ook gematigd individualistisch, maar op het vlak van verantwoordelijkheid wordt de voorke...