Sözleşmeye Giden Yol. Lozan’da, Boğazlar konusunda ortaya çıkan ve tam egemenlik ile bağdaşmayan tablo Türkiye’yi derinden rahatsız etmiştir. Ancak zaman göstermiştir ki, o gün için Lozan’da Boğazlar konusunda verilen tavizlerin daha sonra düzeltilmesi fikri daha ilk andan itibaren Türk devlet adamlarının zihnini meşgul etmeye başlamıştır. Boğazlar gibi, dünyanın stratejik açıdan en önemli noktalarından birinde egemenlikten taviz vermek ve daha da önemlisi savunma zafiyeti oluşturmak kabul edilebilir bir durum değildir. Bu durumun oluşturduğu tehlikeyi fark eden devlet adamları, önce mevcut şartlarda Boğazlar’ın savunulması için gerekli planları hazırlamış, daha sonra uluslararası arenada ilmek ilmek işledikleri bir strateji ile bu durumu değiştirmeyi başarmışlardır. Bölgesel ittifaklarla başlayan proje, nihayet uluslararası bir konferansın toplanması ve bu konferansta ortaya koyulan başarılı strateji ile hedefine ulaşmıştır. Yukarıda da değinildiği gibi, Lozan Boğazlar Sözleşmesi uzun sürecek bir barış ve işleyecek bir Milletler Cemiyeti sistemi öngörülerek hazırlanmış ve kabul edilmiştir (İnan, 1995, s. 42-43). Zira dünya, o tarihe kadar görülmemiş bir trajediye sahne olmuştur. Milyonlarca insan ölmüş çok daha fazlası sakat kalmıştır. Devletlerin kasaları tamamen boşalmış ve en zengin devletler bile bu süreçten büyük zararlar görerek çıkmışlardır. Birinci Xxxxx Xxxxxx, esasen kazananların bile büyük yıkımlar yaşadığı bir savaştır. Savaş sonrasında kazanan grupta olmasına rağmen, İngiltere’nin dünya liderliği sarsılmış ve kısa süre içinde bu statüsünü ABD’ye kaptırmıştır. Bu büyük trajediye sebep olan devletlerin yöneticileri, ne yazık ki sürdürülebilir bir barış ortamı yaratmayı da başaramamışlardır. Mağlup devletlerle yapılan barış anlaşmalarında belirlenen koşullar, bu devletlerin altından kalkabileceği ağırlıkta değildir. 1815 Viyana Xxxxx Xxxxxxxxxx tecrübesine ve öngörüsüne sahip Avrupalı devletler bir asır sonra aynı basireti ve öngörüyü gösterememişlerdir. Ve bunun neticesinde gerçek bir barış sağlanamamış ve mağlup devletler statükoyu değiştirmek için çok kısa bir süre içinde mücadeleye başlamışlardır. Statükoyu değiştirme çabalarına karşı koyacak olan devletlerin ise artık savaş istememesi ve zaten aşırı yıpranmış olmaları nedeniyle, yeni savaşın tohumları eski savaşın barış antlaşmaları ile atılmıştır. Milletler Cemiyeti Misakı’nın 8. Maddesine göre, Milletler Cemiyeti’ne üye olan her devlet, uluslararası barışın korunması ve sürdürülmesi için askeri gücünü, ulusal ...
