Sevr Anlaşması. Madde 1. İstanbul, Osmanlı’nın başkenti kalacak ancak şartlara uyulmazsa Türklerin elinden alınacak
Sevr Anlaşması. Madde 4. Boğazlar, her durumda İtilaf Devletlerine açık olacak.
Sevr Anlaşması. İtilaf Devletleri, Mondros Mütarekesi ile fiilen uyguladıkları düzeni hukuki bir zemine oturtmak için Sevr Anlaşması’nı hazırlamışlardır. Birinci Xxxxx Xxxxxx’nın galipleri, Osmanlı topraklarını savaş öncesi yaptıkları planlara ve anlaşmalara bağlı olarak paylaşmışlardır. Ancak Boğazlar’ın paylaşılması konusunda anlaşmazlık çıkmıştır. Hiçbir devlet Boğazlar’ın, başka bir devlet tarafından kontrol edilmesini veya işgal edilmesini kabul etmemiştir (Erkin, 1968, s. 53). Yukarıda etraflıca değindiğimiz üzere Boğazlar’ın sahip olduğu büyük önem nedeniyle anlaşmazlık baş göstermiştir. İtilaf Devletleri’nin lideri durumundaki İngiltere, Boğazlar’ın, Panama Kanalı gibi ABD tarafından manda idaresi ile yönetilmesini teklif etmiştir. Diğer devletlerin ABD mandasını kabul etmemesi üzerine de Boğazlar’ın Milletler Cemiyeti tarafından yönetilmesi kararı verilmiştir (Kocabaş, 1994, s. 135). Bu sırada Ulusal Xxxxxxxx Xxxxxx’nı başlatan Xxxxxxx Xxxxx’xx xönlendirmesi ile 28 Xxxx 1920’de Osmanlı Mebuslar Meclisi “Xxxxx-ı Millî” metnini yayınlamıştır. Xxxxx-ı Millî’de Boğazlara ilişkin rejim şu şekilde ifade edilmiştir: "Makarrı hilafeti islamiye ve payitahtı saltanatı seniye ve merkezi hükümeti Osmaniye olan İstanbul şehri ile Marmara denizinin emniyeti, hertürlü halelden masun olmalıdır. Bu esas mahfuz kalmak şartile, Akdeniz ve Karadeniz Boğazlarının, ticaret ve münakalatı aleme küşadı hakkında bizimle sair bilumum alakadar devletlerin müttefikan verecekleri karar muteberdir”1 (Soysal, 1989, s. 15). Xxxxxxx Xxxxx, Boğazlar’ı bütün gemilere kapatmanın mümkün olmadığını, bunun (Karadeniz’e kıyıdaş olan ülkelerin başka bir giriş-çıkışlarının olmaması nedeniyle) hakkaniyete de uygun olmayacağını düşünmüş ve günün şartlarına göre gerçekçi bir hedef belirlemiştir. Atxxxxx’xx xemel stratejisi, Türkiye’nin güvenliğinin korunması şartıyla serbest geçişin kabul edilebileceği şeklindedir (Pazarcı, s. 853-854). İtilaf Devletleri’nin Xxxxx-ı Milli’ye cevabı 16 Mart 0000’xx Xxxxxxxx’un işgal edilmesi ve Meclis-i Mebusan’ın dağıtılması şeklinde olmuştur. Bu durum direnişin merkezinin Anadolu’ya kaymasına ve Xxxxxx’xx 00 Xxxxx 0000’xx Xxxxxxx Büyük Millet Meclisi’nin (TBMM) açılmasına sebep olmuştur. Paris ve Londra Konferanslarında bir araya gelen İtilaf Devletleri Osmanlı İmparatorluğu ile yapacakları anlaşmaya son şeklini vermiş ve hazırlanan anlaşma Padişah’a sunulmuştur. 10 Ağustos 1920 tarihinde Sevr Anlaşması Paxxxxx xarafından imzalanmıştır. Osmanlı için her anlamıyla bir yıkım ...