Berlin Anlaşması. 1871 Londra Antlaşması ile Rusya yeniden Boğazlar’ı kullanmaya ve Karadeniz’de savaş gemisi inşa etmeye başlamıştır. Yine bu dönemde Ruslar, Boğazlar konusunda istediğini elde etmek ve “hasta adam” Osmanlı’nın mirasından daha fazla pay almak için Panslavist politikalara da hız vermiştir. Oysa 1841 Londra Antlaşması’na giden yolda Rusya, diğer devletlere gönderdiği notada bir “Doğu Sorunu” çıkarmayı amaçlamadığını, sadece Boğazlar ve Karadeniz konusunda ortaya çıkan durumu kabul etmesinin mümkün olmadığını ortaya koymuştur (İnan, 1995, s. 18). Ancak gerçek Rus stratejisinde Boğazlar konusunda kazanılan her başarı, yeni bir adımın sıçrama taşıdır (Erkin, 1968, s. 33). Rusya’nın niyetinin gerçekte bu olmadığı kısa sürede ortaya çıkmıştır. Nitekim 00 Xxxxxxx 0000’xx Xxxxx Xxxxxx’te başlayan isyan ateşi kısa süre içinde bütün Balkan topraklarını sarmıştır. Bunun sonucu olarak İstanbul’da 1876 yılında “Xxxxxxx Xxxxxxxxxx” toplanmış ve konferansa katılan büyük devletler Osmanlı’ya bu topraklardan vazgeçmeyi de içeren ağır bir reçete dayatmışlardır. Bu durumu fırsat bilen Ruslar ise “93 Harbi” olarak bilinen savaşı başlatmış ve Karadeniz’i bir Rus denizi haline getirmek istemişlerdir. Nitekim bunda başarılı olmuş ve İstanbul önlerine kadar gelmeyi başarmış ve Osmanlı’yı, kendisi için çok ağır şartlar içeren, Ayestefanos Antlaşması’nı imzalamaya mecbur bırakmıştır. Ayestefanos Antlaşması’nın 24. maddesine göre Boğazlar, gerek savaş gerekse barış döneminde Rus limanlarından gelen veya bu limanlara giden tarafsız devletlerin ticaret gemilerine açık olacaktır (Erim, 1953, s. 387-400). Sırbistan, Romanya ve Karadağ bağımsızlığını kazanmış, geniş bir toprak parçası üzerinde Bulgaristan Prensliği kurulmuştur. Osmanlı, bu andlaşma ile Balkanlarda, Arnavutluk dışında tüm topraklarını kaybetmiştir. Doğu Anadolu’da ise Kars, Ardahan ve Batum’u Rusya’ya bırakmak zorunda kalmıştır. Rusya’nın Osmanlı topraklarından böylesine bir pay alması ve nüfuz alanını bu kadar fazla genişletmesi Batılı Devletlerin tepkisine neden olmuştur. Ayestefanos Anlaşması ise Rusya’ya özellikle Boğazlar konusunda sağladığı büyük avantajlar nedeniyle yürürlüğe girmemiştir (Özersay, 1999, s. 50). Batılı devletlerin baskısı ile toplanan Berlin Konferansı’nda Boğazlar konusunda Londra Andlaşması ile getirilen düzeni tekrar edecek olan Berlin Antlaşması imzalanmıştır (Erim, 1953, s. 403-424). Boğazlar’ın ticaret gemilerine açıklığı ve savaş gemilerine kapalılığı şeklinde özetlenebilecek bu düzen Birinci X...
