Bouwcultuur. De sterk gefragmenteerde keten van reactieve en op capaciteit georiënteerde bedrijven zorgt ervoor dat er met de traditionele aanpak niet meer in de pas wordt gelopen met de behoeften uit de markt.98 Als aan deze behoeften wil worden voldaan, is een omslag van de bouwcultuur vereist; bouwpartijen zullen anders moeten denken en handelen. Tot nu toe is deze omslag belemmerd, maar waardoor? De bouwsector wordt gekenmerkt doordat ieder bouwproject uniek is. In de ogen van de bouwpartijen vraagt een unieke opgave ook om een unieke aanpak. Deze denkwijze zorgt voor een belemmering van het streven naar een projectoverstijgende samenwerking en de standaardisatie van processen en systemen.99 97 Xxxxxxxx, R.P. e.a. (2007?), Concept boek Innovatief Aanbesteden
Bouwcultuur. De sterk gefragmenteerde keten van reactieve en op capaciteit georiënteerde bedrijven zorgt ervoor dat er met de traditionele aanpak niet meer in de pas wordt gelopen met de behoeften uit de markt. Als de bouwpartijen aan deze behoeften willen voldoen, is een omslag van de bouwcultuur vereist; bouwpartijen zullen anders moeten denken en handelen. De projectmatige denkwijze zorgt echter voor een belemmering van het streven naar een projectoverstijgende samenwerking en de standaardisatie van processen en systemen. Daarnaast wordt de verandering van de sector belemmerd door de groei van de economie. In bijlage 3 zijn alle, in dit hoofdstuk genoemde, knelpunten opgesomd en bekeken vanuit het perspectief van lean. In onderstaande tabel zijn deze knelpunten samengevat en gecategoriseerd volgens de (paragrafen)indeling van hoofdstuk 3; Op welke manier biedt de toepassing van lean oplossing voor de knelpunten in de traditionele samenwerking? Tabel 2: De knelpunten bekeken vanuit het perspectief van lean Uit de tabel kan worden geconcludeerd dat het creëren van waarde voor de consument, concurrent engineering, het aangaan van een duurzame samenwerking en het opstellen van gezamenlijke doelen belangrijke instrumenten zijn om de knelpunten in de huidige bouwpraktijk te voorkomen en/of te reduceren. Deze instrumenten zullen worden meegenomen bij de ontwikkeling van het samenwerkingsmodel. Tot ver in de twintigste eeuw was er sprake van een aanhoudende woningnood. Tijdens de Tweede Wereldoorlog waren er veel woningen verwoest. Gedurende de wederopbouw was het belangrijk de bevolking zo snel mogelijk te voorzien van een dak boven het hoofd. Daarbij had de levering van kwantiteit de prioriteit boven kwaliteit. Begin jaren ’90 nam de vraag naar geïndividualiseerde woningen toe. Dit werd veroorzaakt door de toegenomen welvaart, individualisering en mondigheid van de consument. Doordat het bouwbeleid meer werd gedecentraliseerd kwam er in deze periode ook meer ruimte voor marktwerking. Hierdoor heeft de vraag naar identieke seriewoningen plaatsgemaakt voor de vraag naar woningen die zijn toegesneden op de persoonlijke wens van de consument.102 In dit hoofdstuk wordt beschreven hoe het op dit moment in Nederland staat met de zogenoemde consumentgerichte woningbouw; wat is consumentgericht bouwen, hoe wordt het aanbod afgestemd op de vraag, welke knelpunten ervaart de consument en waar treden in een dergelijk bouwproces knelpunten op?
Bouwcultuur. In de traditionele samenwerking zijn de bouwpartijen gewend aan een ‘strijdcultuur’. Het consumentgerichte bouwproces vereist integratie van kennis en samenwerking om aan de eisen en wensen van de consument te kunnen voldoen. Door de heersende traditionele en veranderingsschuwe bouwcultuur lukt het vaak niet om op een bewuste manier de beste oplossing voor de koper te realiseren. Verkokering, wantrouwen en verborgen agenda’s hebben te maken met een focus op het eigen belang en staan een goed resultaat, een duurzame samenwerking en de focus op de consument in de weg. De problemen in het consumentgerichte bouwproces worden, naast het gebrek aan samenwerking en een gezamenlijk doel, ook gevoed door onduidelijkheid over taken en verantwoordelijkheden. In de praktijk blijken bouwpartijen wel een inbreng te willen hebben in het bouwproces, maar men wenst daarbij niet te delen. Tabel 4: De knelpunten bekeken vanuit het perspectief van lean In bijlage 3 zijn alle, in dit hoofdstuk genoemde, knelpunten opgesomd en bekeken vanuit het perspectief van lean. In onderstaande tabel zijn deze knelpunten samengevat en gecategoriseerd volgens de (paragrafen) indeling van hoofdstuk 4; Op welke manier biedt de toepassing van lean oplossing voor de knelpunten in het consumentgerichte bouwproces? Uit de tabel kan worden geconcludeerd dat, evenals in de traditionele contractvorm, het creëren van waarde voor de consument, concurrent engineering, het aangaan van een duurzame samenwerking en het opstellen van gezamenlijke doelen belangrijke instrumenten zijn om de knelpunten in het consumentgerichte bouwproces te voorkomen en/of te reduceren. Daarnaast spelen motivatie en lange termijn successen een rol. Deze instrumenten zullen worden meegenomen bij de ontwikkeling van het samenwerkingsmodel.