Common use of Financiën Clause in Contracts

Financiën. De gemeente Súdwest-Fryslân voert een gezonde financiële huishouding. We verhogen de OZB ten hoogste met de inflatiecorrectie en presenteren jaarlijks een sluitende begroting. In deze fase van het jaar is het lastig om te bepalen wat de omvang van de beschikbare financiële middelen is. Zowel vanuit het Rijk (inkomsten) als vanuit de eigen organisatie (Jaarrekening en onvermijdelijkheden) zijn er punten die nog niet bekend zijn. Met name het nog ontbreken van de Meicirculaire geeft veel onzekerheden. Voor het aangeven van een beschikbare ruimte moeten dus verwachtingen en aannames worden gedaan. Op basis van verwachtingen over zaken als: de startnota van het Rijk, de maartbrief 2022 van het Rijk, een advies van het netwerk van 100.000+ gemeenten, de voorlopige uitkomsten van de Jaarrekening 2021, een inschatting van autonome ontwikkelingen en enkele lopende zaken, is het de inschatting dat er weinig structurele ruimte zal zijn, maar wel enige incidentele ruimte. Wij schatten in dat er een structureel bedrag beschikbaar is van € 0,4 miljoen en in de periode tot en met 2026 een incidenteel bedrag van € 32,1 miljoen. Deze middelen gaan we verantwoord inzetten om de ambities met kracht te realiseren. Bij het opstellen van de programmabegroting 2023 laten we ook onderzoeken of we bij het verwerken van de algemene uitkering de (eigen) aantallen jaarlijks kunnen laten muteren en hoe dat eventueel kan worden verwerkt in de begroting. Ook willen we nagaan of het hanteren van de methode van lopende prijzen voor de gemeente Súdwest- Fryslân van toegevoegde waarde kan zijn en wenselijk is om in te voeren. Verder gaan we onderzoeken op welke wijze de raad meer grip kan krijgen op de programmabegroting. Momenteel is er sprake van drie programma’s waarmee de flexibiliteit van het college optimaal kan worden benut. We onderzoeken met de auditcommissie of het mogelijk is een balans te vinden tussen deze flexibiliteit en de transparantie voor de raad. Daarin moet ook een verbinding worden gemaakt met de kritische prestatie-indicatoren. Tot slot gaan we na of en hoe de extra inkomsten uit het Windpark Nij Hiddum Houw ten goede kunnen komen aan de gehele gemeente.

Financiën. De gemeente Súdwest-Fryslân voert Om optimaal te kunnen investeren in onze doelgroepen, met geld dat vooral ook door hen wordt opgebracht, voerden we een gezonde financiële huishoudingzorgvuldig begrotings- en treasurybeleid en namen we afgewogen beslissingen rond het investeren in nieuwbouw, renovatie en verduurzaming van onze woningen. We verhogen Sité is financieel gezond en dat willen we ook blijven. Door de OZB ten hoogste met de inflatiecorrectie en presenteren jaarlijks een sluitende begroting. In deze fase almaar toenemende heffingen van het jaar is het lastig om Rijk komen onze investeringen echter steeds meer onder druk te bepalen wat staan. Verhuurderheffing: € 5.917.348 € 5.643.126 Saneringsheffing: € 0 € 0 Ter aanvulling op de omvang van de beschikbare financiële middelen is. Zowel vanuit het Rijk (inkomsten) als vanuit de eigen organisatie (Jaarrekening en onvermijdelijkheden) zijn er punten die nog niet bekend zijn. Met name het nog ontbreken van de Meicirculaire geeft veel onzekerheden. Voor het aangeven van een beschikbare ruimte moeten dus verwachtingen en aannames worden gedaan. Op basis van verwachtingen over zaken als: de startnota van het Rijk, de maartbrief 2022 van het Rijk, een advies van het netwerk van 100.000+ gemeenten, de voorlopige uitkomsten van de Jaarrekening 2021, een inschatting van autonome ontwikkelingen en enkele lopende zaken, is het de inschatting dat er weinig structurele ruimte zal zijn, maar wel enige incidentele ruimte. Wij schatten in dat er een structureel bedrag beschikbaar is van € 0,4 miljoen toelichting en in de jaarrekening: • Door adequate sturing realiseerden we eind 2020 een ICR die voldeed aan de wettelijke normen; • In lijn met het advies van Xxxxx voerden we ondanks de COVID-19-maatregelen per 1 juli onze huurverhoging door omdat we dit nodig hebben voor het financiering van onze (verduurzamings)opgave. Met instemming van bewonersvereniging Siverder pasten we een huurverhoging van gemiddeld inflatie à 2.6% toe. Op advies van Siverder werd dit voor alle huurders van kracht. Dit met uitzondering van huurders van te slopen woningen en collectief verhuurder zorgwoningen. Daarnaast hadden we extra oog voor inkomstenderving van huurders ten gevolge van de COVID-19-maatregelen. Daarvoor bleven we maatwerk toepassen; • Zie ook de beheersmaatregelen onder ‘Risicomanagement & compliance’. Sectorbreed nam het aandeel niet-beïnvloedbare bedrijfslasten, waarvan veruit het grootste deel verdwijnt in de staatskas die niet wordt gebruikt voor volkshuisvestelijke doeleinden, almaar toe. Omdat dat we daar niet op kunnen sturen en toch grip te houden op onze continuïteit op de langere termijn was het ook in 2020 van belang kritisch en alert te blijven op hetgeen we wél kunnen beïnvloeden: deden we de goede dingen en deden we de dingen goed? Het herkennen en duiden van onze risico’s en deze voorzien van adequate beheersmaatregelen is een wezenlijk element in een gezonde en efficiënte bedrijfsvoering. Hiervoor verwijzen we naar de paragraaf ‘Risicomanagement & compliance’. Relatieve positie bedrijfslasten B B - Geharmoniseerde beïnvloedbare netto bedrijfslasten per VHE: € 810 € 792 € 18 Niet-beïnvloedbare bedrijfslasten per VHE: € 912 € 953 -€ 41 Gemiddeld aantal FTE's: 83 87 -4 Saldo servicecontracten (lasten) per VHE: € 23 € 18 € 5 Lasten verhuur en beheeractiviteiten per VHE: € 432 € 442 -€ 10 Overige direct operationele lasten exploitatie bezit per VHE: € 952 € 984 -€ 32 Overige organisatiekosten per VHE: € 218 € 194 € 24 Leefbaarheidsuitgaven (geharmoniseerd) per VHE: € 87 € 97 -€ 10 Ter aanvulling en toelichting: • Om optimaal te kunnen doen wat nodig is herijken we jaarlijks onze meerjarenkoers en vertalen deze in concrete doelen en resultaten in onze kadernotitie. We constateerden dat de meerjarenkoers grotendeels overeind bleef. We verwerkten daarin de input van de Ondernemingsraad en bewonersvereniging Siverder, beleidsaanscherpingen van 2019 en verversten de gespreksthema’s voor komende periode tot met onze organisatie en onze partners; • Begin 2020 kochten we samen met 2026 Wonion het reparatieonderhoud bij onze RGS-partners De Naobers en De Variabele kostendekkend af. Dit bespaarde ons een incidenteel bedrag stroom van zo’n 1.000 facturen; • Gelet op verhoging van de overdrachtsbelasting per 1 januari 2021 vervroegden we de overname van de Mooiland-woningen in Ulft en bespaarden daarmee zo’n € 32,1 miljoen600.000; • Omwille van een optimale inzet van onze wijkconsulenten rond leefbaarheid en het betrekken van huurders bij de grootschalige renovatieprojecten breidden we het aantal uren voor dit team tijdelijk uit; • Met het vaststellen van onze Informatiserings- & automatiseringsvisie beschikten we over actuele kaders en ontwikkelstappen om onze ICT-ambities komende periode te borgen. Deze middelen gaan Dit actualiseren we verantwoord inzetten jaarlijks; • Zoals hierboven aangegeven voerden we (preventieve en periodieke) audits uit om te toetsen of we rechtmatig handelden. Ook toetsten we of we nieuwe of aangepaste processen conform de gemaakte afspraken en besluiten uitvoerden. Doordat we in het eerste half jaar onze focus richt- ten op de voortgang van de processen zelf ontstond vertraging in de uitvoering van de Proces- & Auditplanning. Wel toetsten we de toepassing van de streefhuren in huurovereenkomsten en de onderbouwing en vastlegging van eventuele afwijkingen daarop; • We maakten gebruik van de mogelijkheid om met ingang van boekjaar 2020 niet ieder jaar maar 2-jaarlijks onze huurders in het kader van de Aedes Benchmark te bevragen over de ervaren woningkwaliteit. Hoewel we maximaal willen aansluiten op de wensen van onze huurders besloten we hiertoe omdat de meerwaarde van een jaarlijks onderzoek (gelet op de beperkte wisseling in de cijfers) niet opweegt tegen de arbeidsintensiteit om de ambities met kracht gegevens op te realiserenhalen en te verwerken. Bij De capaciteit die hierdoor vrij kwam zetten we daarom liever in op het opstellen specifiek bevragen van onze huurders van de programmabegroting 2023 laten we ook onderzoeken of we bij het verwerken van gerenoveerde flats aan de algemene uitkering de (eigen) aantallen jaarlijks kunnen laten muteren Caenstraat en hoe dat eventueel kan worden verwerkt laagbouwwoningen in de begrotingwijk Overstegen; • Voor een aantal van onze flats schakelden we een ander, regionaal schoonmaakbedrijf in. Ook willen Hiermee bespaarden we nagaan of 50% op de kosten, hetgeen de huurders terugzagen in hun servicekosten; • De score van B op het hanteren onderdeel beïnvloedbare bedrijfslasten in de Aedes Benchmark past prima bij de extra inzet van de methode onze organisatie om aanspreekbaar te zijn en onze forse investeringsopga- ve en is bovendien lager dan het landelijk gemiddelde. Stijging van lopende prijzen verzekeringspremies was een belangrijke oorzaak voor de gemeente Súdwest- Fryslân toename van toegevoegde waarde kan niet-beïnvloedbare bedrijfslasten. Samenvattend zijn we niet ontevreden, maar we realiseren ons dat het hier om besteding van huurinkomsten gaat en wenselijk is om dat we dit dus extra goed in te voerende gaten moeten houden; • We voerden Treasuryjaarplan 2020 overeenkomstig uit en stelden Treasuryjaarplan 2021 vast. Verder gaan Voor beide jaren zijn de hierin opgenomen activiteiten gericht op het aantrekken van zo goedkoop mogelijke externe financiering, maximale borging door het WSW, lage provisiekosten en beheersing van het vreemd vermogen per verhuureenheid; • Omdat we onderzoeken op welke wijze de raad meer grip kan krijgen en masse thuiswerkten en voorzien dat we dit in enigerlei mate ook op de programmabegrotinglange termijn blijven doen, zorgden we dat we dit maximaal faciliteerden. Momenteel is er sprake Dit varieerde van drie het ter beschikking stellen van meubilair en apparatuur tot het implementeren van programma’s waarmee om digitaal documenten te ondertekenen. De reeds voor COVID-19 ingezette duurzame gang naar de flexibiliteit ‘cloud’ pakte nu extra goed uit en maakte het voor medewerkers mogelijk zo efficiënt mogelijk hun werk te doen; • Bij onze besluitvorming over uitgaven oordeelden we altijd vanuit onze maatschappelijke opgave en vier strategische doelen; • Door een andere nog efficiënter manier van werken waren er minder medewerkers nodig voor het college optimaal kan worden benut. We onderzoeken met de auditcommissie of het mogelijk is een balans te vinden tussen deze flexibiliteit en de transparantie voor de raad. Daarin moet ook een verbinding worden gemaakt met de kritische prestatie-indicatoren. Tot slot gaan we na of en hoe de extra inkomsten uit het Windpark Nij Hiddum Houw ten goede kunnen komen aan de gehele gemeentehuurincassoproces.

Financiën. De gemeente Súdwest-Fryslân voert Het financieel perspectief verbetert. Wij voorzien dat binnen deze bestuursperiode de financiële buffers weer op niveau zijn om tegenvallers op te kunnen vangen. Hierdoor kan het jaarlijkse spaarbedrag worden ingezet om te investeren in de stad. Maar wij rekenen ons niet te snel rijk. Solide financieel beleid en een gezonde financiële huishoudingsterke budgetdiscipline zijn voor ons het uitgangspunt. We verhogen Onze ambitie is dat uiterlijk in 2020 het preventief toezicht door de OZB ten hoogste met de inflatiecorrectie en presenteren jaarlijks provincie is opgeheven. Ook streven wij naar zo laag mogelijke lasten voor onze inwoners. Dit doen wij door: - in te zetten op een sluitende begroting. In deze fase blijvend financieel herstel - het voortzetten van het jaar financieel herstelplan, totdat het weerstandsratio 1,0 is - een sterke budgetdiscipline, waarbij we structurele uitgaven dekken met structurele inkomsten - een reële en sluitende (meerjaren)begroting - het versnellen van het herstelplan door incidentele meevallers in te zetten voor versterking van de financiële buffers - sanering van de gemeentelijke vastgoedportefeuille, daarbij wordt zowel gekeken naar maatschappelijke relevantie en alsook marktconforme condities - het versterken van de planning- en controlcyclus en de informatievoorziening - zo laag mogelijke woonlasten voor onze inwoners: ◆ besparingen op afvalinzameling geven we terug aan onze inwoners ◆ de onroerendzaakbelasting wordt niet verhoogd, behalve met het inflatiepercentage ◆ in 2019 heffen we voor het laatst hondenbelasting Deze tabel laat de financiële vertaling zien van het coalitieakkoord. Het startpunt is het lastig om te bepalen wat financieel perspectief waarin de omvang van de beschikbare financiële middelen is. Zowel vanuit het Rijk (inkomsten) als vanuit de eigen organisatie (Jaarrekening en onvermijdelijkheden) zijn er punten die nog niet bekend zijn. Met name het nog ontbreken van de Meicirculaire geeft veel onzekerheden. Voor het aangeven van een beschikbare ruimte moeten dus verwachtingen en aannames worden gedaan. Op basis van verwachtingen over zaken als: de startnota van het Rijk, de maartbrief 2022 van het Rijk, een advies van het netwerk van 100.000+ gemeenten, de voorlopige uitkomsten van de Jaarrekening 2021, een inschatting van autonome ontwikkelingen jaarverantwoording 2017 en enkele lopende zaken, de maartcirculaire 2018 zijn verwerkt. Het perspectief is het de inschatting dat er weinig structurele ruimte zal zijn, maar wel enige incidentele komende jaren sluitend met toenemende financiële ruimte. Wij schatten Om de ambities uit het coalitieakkoord te realiseren investeert deze coalitie flink in dat er zorg, economie en participatie, duurzaamheid, infrastructuur, veiligheid en regionale samenwerking. Daar staan ook flinke opgaven tegenover. De ambities, de investeringen en de opgaven zijn beschreven in de voorgaande hoofdstukken. Meerjarig financieel perspectief - innoveren, verbeteren en anders organiseren van de zorg - investeren in voorliggende voorzieningen, preventie en versterking van de toegang -0,50 1,75 -2,50 1,75 -4,50 -6,90 - in samenhang oppakken van de arbeidsmarkt, ondernemerschap en armoede -0,25 -0,50 -1,00 -1,55 - investeren in accountmanagement, logistieke hotspot en schuldpreventie 0,75 0,75 - investeren in een structureel bedrag beschikbaar is van € 0,4 miljoen levendige binnenstad 0,45 0,45 0,45 0,15 - investeren in energietransitie en in de periode tot klimaatbestendige en leefbare stad 0,85 0,20 0,20 0,20 - extra inzetten op toezicht en handhaving 0,20 0,20 0,20 0,20 - kwaliteit verbeteren van openbare ruimte 0,15 0,15 0,15 0,15 - investeren in infrastructuur 1,00 2,00 3,00 3,50 - interbestuurlijk programma met 2026 een incidenteel bedrag van € 32,1 miljoenXxxx en medeoverheden pm pm pm pm - Regiodeals met Xxxx en medeoverheden pm pm pm pm - dekking algemene reserve -0,65 - dekking reserve investeringen zorg, economie en participatie -2,50 -2,50 - vrijval jaarlijkse storting in weerstandsvermogen -2,58 Bedragen x 1 miljoen euro PORTEFEUILLEVERDELING Programma Zorg en WMO WMO en preventie (incl. Deze middelen gaan we verantwoord inzetten om de ambities met kracht te realiserensociale wijkteams) Publieke gezondheid Welzijn en dierenwelzijn Programma Economie en Participatie Sociale zaken Werkgelegenheid en economie Economische betrekkingen MBO-onderwijs Recreatie en toerisme Programma Binnenstad Binnenstad- ontwikkeling Kunst en cultuur Middenstand Programma Zorg en Jeugd Jeugdzorg en preventie Onderwijs (m.u.v. Bij het opstellen van de programmabegroting 2023 laten we ook onderzoeken of we bij het verwerken van de algemene uitkering de (eigenMBO) aantallen jaarlijks kunnen laten muteren Programma Veiligheid Openbare orde en hoe dat eventueel kan worden verwerkt in de begroting. Ook willen we nagaan of het hanteren van de methode van lopende prijzen voor de gemeente Súdwest- Fryslân van toegevoegde waarde kan zijn Veiligheid Toezicht en wenselijk is om in te voeren. Verder gaan we onderzoeken op welke wijze de raad meer grip kan krijgen op de programmabegroting. Momenteel is er sprake van drie programma’s waarmee de flexibiliteit van het college optimaal kan worden benut. We onderzoeken met de auditcommissie of het mogelijk is een balans te vinden tussen deze flexibiliteit handhaving Ondermijning Programma Duurzaamheid Milieu en de transparantie voor de raad. Daarin moet ook een verbinding worden gemaakt met de kritische prestatie-indicatoren. Tot slot gaan we na of afval Energietransitie Water en hoe de extra inkomsten uit het Windpark Nij Hiddum Houw ten goede kunnen komen aan de gehele gemeente.riolering Markt en haven Sport Mobiliteit Ruimtelijke ordening Wonen en volkshuisvesting Stadsbeheer, Beheer openbare ruimte Financiën Bedrijfsvoering Planning & control Belastingen Vastgoed Grondbedrijf Algemeen bestuurlijke zaken Bestuurscultuur en integriteit Dienstverlening en publiekscommunicatie Communicatie

Financiën. De gemeente Súdwest-Fryslân voert een gezonde financiële huishouding. We verhogen de OZB ten hoogste met de inflatiecorrectie en presenteren jaarlijks een sluitende begroting. In deze fase van het jaar is het lastig om te bepalen wat de omvang van de beschikbare financiële middelen is. Zowel vanuit het Rijk (inkomsten) als vanuit de eigen organisatie (Jaarrekening en onvermijdelijkheden) zijn er punten die nog niet bekend zijn. Met name het nog ontbreken van de Meicirculaire geeft veel onzekerheden. Voor het aangeven van een beschikbare ruimte moeten dus verwachtingen en aannames worden gedaan. Op basis van verwachtingen over zaken als: de startnota van het Rijk, de maartbrief 2022 van het Rijk, een advies van het netwerk van 100.000+ gemeenten, de voorlopige uitkomsten van de Jaarrekening 2021, een inschatting van autonome ontwikkelingen en enkele lopende zaken, is het de inschatting dat er weinig structurele ruimte zal zijn, maar wel enige incidentele ruimte. Wij schatten in dat er een structureel bedrag beschikbaar is van € 0,4 miljoen en in de periode tot en met 2026 een incidenteel bedrag van € 32,1 miljoen. Deze middelen gaan we verantwoord inzetten om de ambities met kracht te realiseren. Bij het opstellen van de programmabegroting 2023 laten we ook onderzoeken of we bij het verwerken van de algemene uitkering de (eigen) aantallen jaarlijks kunnen laten muteren en hoe dat eventueel kan worden verwerkt in de begroting. Ook willen we nagaan of het hanteren van de methode van lopende prijzen voor de gemeente Súdwest- Fryslân SÚDWEST- FRYSLÂN van toegevoegde waarde kan zijn en wenselijk is om in te voeren. Verder gaan we onderzoeken op welke wijze de raad meer grip kan krijgen op de programmabegroting. Momenteel is er sprake van drie programma’s waarmee de flexibiliteit van het college optimaal kan worden benut. We onderzoeken met de auditcommissie of het mogelijk is een balans te vinden tussen deze flexibiliteit en de transparantie voor de raad. Daarin moet ook een verbinding worden gemaakt met de kritische prestatie-indicatoren. Tot slot gaan we na of en hoe de extra inkomsten uit het Windpark Nij Hiddum Houw ten goede kunnen komen aan de gehele gemeente.

Financiën. De gemeente Súdwest-Fryslân voert een gezonde Onze financiële huishoudingpositie is gunstig. We verhogen hebben een sterke reservepositie, maar het evenwicht tussen structurele baten en structurele lasten is kwetsbaar. Dit beeld zien we overigens bij vrijwel alle gemeenten in Nederland. De gevolgen van de OZB ten hoogste met coronacrisis en de inflatiecorrectie oorlog in Oe- kraïne zien we terug in de beperkte beschikbaarheid van grondstoffen en presenteren jaarlijks stijgende prijzen. Daarmee wordt een sluitende extra druk gelegd op de lastenkant van onze begroting. In deze fase Daarnaast zijn de regels voor financieel toezicht door de provincie aangescherpt, waardoor gebruik van re- serves ingewikkelder wordt. Aan de inkomstenkant houden we nog onzekerheden over de compensatie van de kosten in de jeugdzorg, de herverdeling van het jaar is gemeentefonds en de financiële ontwikkelingen van het lastig om Rijk en daarmee samenhangend de algemene uitkering die we ontvangen. In dat licht werken we aan een begroting die het mogelijk maakt in te bepalen wat spelen op ontwikke- lingen. De begroting moet ook ruimte bieden voor nieuw beleid zonder of met zo beperkt mogelijke ombuigingen. Hiermee houden we Berkelland leefbaar en kunnen we blijven investeren in de omvang gemeenschap. Een begroting met financiële ruimte voor nieuwe investeringen in de komende college- periode realiseren we door enerzijds de lastenkant van de beschikbare begroting scherper te ramen en anderzijds door zoveel mogelijk uit te gaan van positieve scenario’s aan de batenkant. In bijlage 2 zijn een drietal scenario’s opgenomen ten aanzien van onze financiële middelen is. Zowel vanuit het Rijk (inkomsten) als vanuit positie, gebaseerd op de eigen organisatie (Jaarrekening en onvermijdelijkheden) zijn er punten die nog niet bekend zijn. Met name het nog ontbreken van de Meicirculaire geeft veel onzekerheden. Voor het aangeven van een beschikbare ruimte moeten dus verwachtingen en aannames worden gedaan. Op basis van verwachtingen over zaken als: de startnota van het Rijk, de maartbrief maartcirculaire 2022 van het Rijk. We begroten met durf en varen scherper aan de wind. Dit kan ook eerder tot een tekort bij de jaarrekening leiden, maar onze reservepositie kan een advies van dergelijk eenmalig tekort makke- lijk opvangen. Indien er na het netwerk van 100.000+ gemeenten, de voorlopige uitkomsten op het gewenste niveau brengen van de Jaarrekening 2021diverse voorzienin- gen en reserves, er een inschatting overschot is in de jaarrekening, gaat deze terug naar de ozb betaler. Ombuigingen zijn nooit uit te sluiten. Als het nodig is om om te buigen dan ontzien we kwetsbare groepen zoveel als mogelijk. Per situatie zullen we daarbij naar de gevolgen van autonome ontwikkelingen en enkele lopende zaken, de ombuiging kijken. Daarbij kijken we ook kritisch naar het moment waarop we investe- ringen uitvoeren. En we kijken kritisch of ook besparen op de eigen organisatie mogelijk is. De realisatiekracht van de organisatie om onze ambities te realiseren houden we in stand. In het kader van een solide begroting sluiten we inkomstenverhogende maatregelen niet uit. We kijken daarbij eerst of onze tarieven kostendekkend zijn. Belastingverhoging voeren we alleen door als andere maatregelen niet mogelijk of gewenst zijn. <.. image(Beschrijving van de afbeelding. Gemeentehuis Gemeente Berkelland.) removed ..> Meer integraal werken is het de inschatting dat er weinig structurele ruimte zal zijnopgave die de nieuwe Omgevingswet ons geeft. Meer integrale dienstverlening is daarom de basis voor de nieuwe visie op dienstverlening die wij gaan opstellen. Integraal, maar wel enige incidentele ruimte. Wij schatten in dat er een structureel bedrag beschikbaar is van € 0,4 miljoen en in de periode tot en met 2026 een incidenteel bedrag van € 32,1 miljoen. Deze middelen gaan we verantwoord inzetten om de ambities met kracht te realiseren. Bij het opstellen van de programmabegroting 2023 laten we ook onderzoeken of we bij het verwerken van de algemene uitkering de (eigen) aantallen jaarlijks kunnen laten muteren en hoe dat eventueel kan worden verwerkt in de begroting. Ook willen we nagaan of het hanteren van de methode van lopende prijzen oog voor de gemeente Súdwest- Fryslân van toegevoegde waarde kan zijn verschil- lende doelgroepen, zoals inwoners en wenselijk bedrijven. Onze communicatie is om in te voerendoel- groepgericht. Verder gaan De communicatie bij vergunningaanvragen doen we onderzoeken op welke wijze de raad meer grip kan krijgen op de programmabegroting. Momenteel is er sprake van drie programma’s waarmee de flexibiliteit van het college optimaal kan worden benutduidelijk en snel. We onderzoeken met de auditcommissie of werken vanuit‘Ja, mits’ en niet‘Nee, tenzij’, bekeken vanuit het mogelijk is algemeen belang. Xxxxx dienstverlening zit niet alleen in doelmatige werkprocessen en digitalisering, maar ook in houding en gedrag: een balans te vinden tussen deze flexibiliteit en de transparantie voor de raad. Daarin moet ook een verbinding worden gemaakt met de kritische prestatie-indicatoren. Tot slot gaan we na of en hoe de extra inkomsten uit het Windpark Nij Hiddum Houw ten goede kunnen komen aan de gehele gemeenteproactieve dienstverlening.

Financiën. Actium is een financieel gezonde corporatie. Dat willen we graag zo houden. Echter, we zien dat er verschillende ontwikkelingen gaande zijn die onze financiële positie de komende jaren sterk beïnvloeden. De gemeente Súdweststerk toegenomen kosten van nieuwbouw en onderhoud, in combinatie met de verwachte huurprijsontwikkelingen als gevolg van het Sociaal Huurakkoord, leiden ertoe dat Actium de komende jaren naar verwachting fors zal gaan interen op haar vermogen. Hogere bouwkosten in combinatie met forse uitbreidingsopgaven leiden tot een flinke afname van ons eigen vermogen en daarmee onze solvabiliteit. Tegelijkertijd zien we dat, als gevolg van de duurzaamheidseisen, we nog meer dan voorheen genoodzaakt zijn om bestaand bezit te vernieuwen in plaats van te verbeteren. Dit als gevolg van de technische staat van een deel van het bezit dat niet kan worden gerenoveerd tot CO2-Fryslân voert neutrale woningen. Bestaand bezit dat wel kan worden verbeterd in het kader van duurzaamheid zal eveneens tot een gezonde forse investeringsopgave leiden. Deze ontwikkelingen maken dat onze toekomstige financiële huishoudingpositie sterk onder druk komt te staan. We verhogen verwachten in de OZB ten hoogste toekomst niet al onze gewenste opgaven te kunnen vervullen, hetgeen noodzaakt tot het maken van keuzes. Het hoofddoel van ons financieel beleid is het waarborgen van de financiële continuïteit, zodat we ook in de toekomst goed en betaalbaar wonen kunnen blijven aanbieden aan de primaire doelgroep. Die continuïteit waarborgen we door sturing op onze financiële ratio’s. Om eventuele risico’s op te vangen, hanteert Actium strengere normen dan haar externe toezichthouders het Waarborgfonds Sociale Woningbouw (WSW) en de Autoriteit woningcorporaties (Aw) voorschrijven. Op grond van hiervoor genoemde ontwikkelingen in combinatie met de inflatiecorrectie herijking van onze complexstrategieën voorzien wij een verslechtering van onze financiële ratio’s voor de komende jaren. Onderstaande tabel geeft een inschatting van de ontwikkeling van de ratio’s van Actium op basis van de nieuwste plannen en presenteren jaarlijks de opgaven zoals die in dit activiteitenoverzicht zijn opgenomen. Om die reden dienen de voorgenomen activiteiten in dit document als indicatief te worden beschouwd. Tabel 21: Overzicht financiële ratio’s (bron: SBI 5 juni 2019) Norm WSW/Aw Norm Actium 2019 2020 2021 2022 2023 2024 ICR Min. 1,4 Min. 1,6 1,6 1,8 2,1 2,0 1,9 2,0 Solvabiliteit (beleidswaarde) Min. 20% Min. 35% 45% 39% 31% 28% 28% 27% Loan to Value (beleidswaarde) Max. 75% Max. 65% 53% 60% 68% 71% 72% 74% Dekkingsratio (marktwaarde in verhuurde staat) Max. 50% Max. 40% 28% 31% 35% 36% 37% 38% In aanmerking dient te worden genomen dat financiële prognoses op de lange termijn een sluitende begrotinggrotere mate van onzekerheid met zich meebrengen. Daarnaast speelt er in de corporatiesector een brede discussie over de (definities van de) gehanteerde ratio’s, over de totstandkoming van de ratio’s en over de normering. In deze fase van het jaar is het lastig om te bepalen wat de omvang afwachting van de beschikbare financiële middelen is. Zowel vanuit het Rijk (inkomsten) als vanuit de eigen organisatie (Jaarrekening en onvermijdelijkheden) zijn er punten die nog niet bekend zijn. Met name het nog ontbreken van de Meicirculaire geeft veel onzekerheden. Voor het aangeven van een beschikbare ruimte moeten dus verwachtingen en aannames worden gedaan. Op basis van verwachtingen over zaken als: de startnota van het Rijk, de maartbrief 2022 van het Rijk, een advies van het netwerk van 100.000+ gemeenten, de voorlopige uitkomsten van de Jaarrekening 2021, een inschatting van autonome ontwikkelingen en enkele lopende zaken, is het de inschatting dat er weinig structurele ruimte branchebrede discussies zal zijn, maar wel enige incidentele ruimte. Wij schatten in dat er een structureel bedrag beschikbaar is van € 0,4 miljoen en in de periode tot en met 2026 een incidenteel bedrag van € 32,1 miljoen. Deze middelen gaan we verantwoord inzetten om de ambities met kracht te realiseren. Bij het opstellen van de programmabegroting 2023 laten we ook onderzoeken of we bij het verwerken van de algemene uitkering de (eigen) aantallen jaarlijks kunnen laten muteren en hoe dat eventueel kan worden verwerkt in de begroting. Ook willen we nagaan of het hanteren van de methode van lopende prijzen voor de gemeente Súdwest- Fryslân van toegevoegde waarde kan zijn en wenselijk is om in te voeren. Verder gaan we onderzoeken Actium zich beraden op welke wijze de raad meer grip kan krijgen op de programmabegroting. Momenteel is er sprake van drie programma’s waarmee de flexibiliteit van het college optimaal kan worden benut. We onderzoeken met de auditcommissie of het mogelijk is een balans te vinden tussen deze flexibiliteit en de transparantie voor de raad. Daarin moet ook een verbinding worden gemaakt met de kritische prestatie-indicatoren. Tot slot gaan we na of en hoe de extra inkomsten uit het Windpark Nij Hiddum Houw ten goede kunnen komen aan de gehele gemeentehaar eigen normen.