Marktmacht. Heimelijke verstandhouding Diverse factoren zijn daarbij relevant Marktmacht – Er bestaat geen absolute marktaandeeldrempel waarboven marktmacht wordt vermoed en mededingingsbeperkende gevolgen waarschijnlijk zijn – De Richtsnoeren inzake horizontale samenwerkingsovereenkomsten schrijven evenwel een “veilige zone” voor: ▪ indien het gezamenlijke marktaandeel van de partijen op zowel de inkoop- als de afzetmarkt minder dan 15% bedraagt, is het o in de meeste gevallen onwaarschijnlijk dat er sprake zou zijn van marktmacht en mededingingsbeperkende gevolgen; en o in elk geval waarschijnlijk dat aan de voorwaarden van artikel 101, lid 3 VWEU is voldaan – Een collectieve inkoopregeling die niet binnen deze “veilige zone” valt, vereist een grondige analyse van de gevolgen op de markt, waarbij rekening gehouden wordt met marktconcentratie en mogelijke tegenmacht van sterke aanbieders Bijzondere situatie: een collectieve inkoopregeling tussen concurrerende afnemers die niet op dezelfde relevante afzetmarkt werkzaam zijn zal waarschijnlijk geen concurrentiebeperkende gevolgen hebben, tenzij de partijen op de inkoopmarkten een positie innemen die gemakkelijk kan worden gebruikt om de concurrentiepositie van andere marktdeelnemers op hun respectieve afzetmarkten te schaden Heimelijke verstandhouding – Collectieve inkoopregelingen kunnen leiden tot een heimelijke verstandhouding indien zij coördinatie van de gedragingen van de partijen op de afzetmarkt vergemakkelijken ▪ Dit kan het geval zijn wanneer de partijen (concurrenten) door de gezamenlijke inkoop in hoge mate (variabele) kosten gaan delen, voor zover de partijen marktmacht bezitten en de markt kenmerken vertoont die aanzetten tot coördinatie – Spillover-effecten van de uitwisseling van commercieel gevoelige informatie voor de uitvoering van een collectieve inkoopregeling in de afzetmarkt ▪ Het kan nodig zijn om commercieel gevoelige informatie uit te wisselen, bijvoorbeeld over inkoopprijzen ▪ Waarschijnlijke toepasselijkheid van artikel 101, lid 3, VWEU als informatie niet verder gaat dan nodig is voor de gezamenlijke inkoop, zelfs indien de uitwisseling van informatie mededingingsbeperkende gevolgen zou hebben in de zin van artikel 101, lid 1, VWEU mededingingsbezwaren Op de afzetmarkt bestaat het risico dat de partijen (indien zij een aanzienlijke marktmacht bezitten) de lagere inkoopprijzen die door de collectieve inkoopregeling worden bereikt niet doorgeven aan consumenten Op de inkoopmarkt bestaat het r...
Marktmacht. Marktmacht en concurrentie zijn belangrijke concepten om de werking van markten te beoordelen. Wanneer slechts één producent het aanbiedt, dan heeft de consument geen keuze, wat de aanbieder toelaat om bv. relatief hoge prijzen te vragen. Wanneer meerdere aanbieders het goed op de markt brengen, kan de consument wel kiezen op basis van de prijs, kwaliteit, … Elke aanbieder zal ervoor zorgen dat hij niet te hoge prijzen vraagt, om zo niet uit de markt te vallen. Een hoge concentratie van marktmacht leidt tot een zeer beperkte concurrentie, terwijl een situatie van perfecte concurrentie net impliceert dat geen enkele marktpartij over marktmacht beschikt. Wanneer grote bedrijven overnames of fusies aankondigen, rijst de vraag of die markt daardoor niet sterk gedomineerd zou worden door én zeer groot bedrijf. => zowel op nationaal als op Europees niveau waken specifieke toezichthouders op de marktwerking. Bedrijven moeten hun overnames of fusies voorleggen aan die toezichthouders. In vele gevallen stellen toezichthouders voorwaarden vooraleer een overname of fusie door kan gaan. Marktmacht komt niet alleen tot uiting in een vergelijking van marktaandelen zoals in de distributie. Vandaag de dag is er veel aandacht voor de macht van de grote technologiebedrijven zoals Google, Amazon en Facebook. Die bedrijven beschikken over miljoenen unieke gebruikersprofielen die men kan gebruiken voor commerciële en niet- commerciële doeleinden. Te weinig surfers weten dat ze met een klik gratis informatie geven die techbedrijven een beter inzicht geeft in hun persoonlijke preferenties. Veel experten vinden dat de overheden zich veel kritischer moeten opstellen tegenover deze giganten. In een markt met vragers en aanbieders vinden we onder de vragers niet alleen de finale consumenten, maar ook bedrijven. Deze zijn klant in markten wanneer ze intermediaire goederen aankopen. Bv. landbouwers zijn consument voor zaaigoed of pesticiden, maar ook producent wanneer ze afgewerkte producten doorverkopen op andere markten. Voor elke sector is er en specifieke en diverse marktwerking: • Landbouw: o Melk, groenten, fruit verkopen aan mensen uit de buurt ▪ Zeer lokale markt ▪ Xxxxxxx zelf zijn verkoopprijzen o Kan een contract hebben met de lokale slagerij voor verkoop vlees ▪ Bilaterale markt ▪ Beide partijen bepalen in overleg de prijs en andere voorwaarden o Kan ook op veilingen verkopen (fruit en groenten) ▪ Prijsvorming onderhevig aan de dynamiek van vraag en aanbod ▪ Men weet niet ...
Marktmacht. Als de bedrijven waar je mee te maken hebt te groot zijn of monopolistische trekjes hebben, kun je als klanten heel gemakke- lijk tegen elkaar worden uitgespeeld. Door je vraag (of aanbod) te combineren sta je vrijwel altijd sterker in de markt. In een goed functionerende vrije markt lijkt dat niet zo relevant meer, maar nog altijd is het wel degelijk zo dat grote marktpartijen meer marktmacht hebben. Ze kunnen bij- voorbeeld meer korting bedingen dan klei- ne. Voor een deel heeft dat natuurlijk met efficiency te maken. Aan honderd klanten de bankencrisis geeft aan dat in theorie bij uitstek klantgeoriënteerde bedrijven als banken, op z’n zachtst gezegd een loopje namen met de belangen van hun klanten. En dat terwijl banken toch een cruciale rol vervullen in onze economie. Het blijft met andere woorden belangrijk om alert te blij- ven op marktverhoudingen. één product verkopen is meer werk dan aan één klant honderd producten verko- pen. Maar dat is niet het enige: een grotere klant betekent meer omzet en elk bedrijf is bang zo’n grote klant te verliezen. Het is letterlijk een vorm van macht. In de coöperatieve historie heeft markt- macht, countervailing power, altijd veel nadruk gekregen. De term is een symbool van de strijd: wij tegen zij. Zo’n strijdkreet is goed voor de onderlinge solidariteit, en past ook geheel in de negentiende eeuw. Arbeiders, boeren en kleine zelfstandigen als winkeliers en ambachtslieden die zich teweer stelden tegen (kapitalistische) groot- ondernemers. Aan de ene kant is die ‘strijd’ in de moderne tijd redelijk getemperd: markten functioneren beter dan een eeuw terug. Maar aan de andere kant is dit thema de laatste jaren behoorlijk hard teruggeko- men op de economische agenda. Met name Windunie is een coöperatie van eigenaren van windmolens. Toen de Nederlandse energiemaatschappijen niet meer wettelijk verplicht waren om de stroom van windmoleneigenaars af te nemen ontstond een marktprobleem: je kon als het ware met je stroom blijven zitten. Windenergie dreigde een afgeleide markt te worden; alleen nog maar interessant als de grote maatschappijen dat toevallig nodig achtten. Door zich in 2001 aaneen te sluiten en professionele mensen in te schakelen bij het opstellen van contracten wisten ze hun positie aanzienlijk te verbeteren. Nu is het exploiteren van een windmolen voor een individuele grondeigenaar nog wel te doen, maar ook qua windenergie is er een trend rich- ting schaalvergroting: windparken zijn efficiënter. Om in die o...