Veranderingen bij gemeenten en marktpartijen. De nieuwe marktomstandigheden hebben invloed op de grondposities, projectenportefeuilles, investeringsmoge- lijkheden en interne organisatie van de betrokken partijen bij gebiedsontwikkeling. Overheden en marktpartijen met grondposities hebben op basis van de nieuwe inzichten nieu- we prioriteiten moeten stellen. Waar nodig hebben ze nood- gedwongen grondwaardes afgeboekt. Dat proces gaat ook de komende tijd nog door. Voorlopig zal de nadruk daarom liggen op de ontwikkelmogelijkheden van de resterende in bezit zijnde gronden, mits de markt daarvoor voldoende kansen biedt. De gevolgen van deze nieuwe werkelijkheid verschillen per type speler. • Ontwikkelaars De investeringsmogelijkheden van ontwikkelaars zijn afge- nomen, doordat banken terughoudender zijn geworden met de financiering van projecten. Waar voorheen een project met 70% en doorgaans nog (veel) meer vreemd vermogen werd gefinancierd, is dat door een veranderde financierings- markt en nieuwe regelgeving voor banken en financiers niet meer mogelijk. Ontwikkelaars en bouwondernemingen met eigen vermogen hebben hier minder last van, maar ook bij hen worden de mogelijkheden snel kleiner. Naast de investeringskracht zijn ook de organisaties van ontwikkelaars (en de ontwikkelafdelingen van beleggers en corporaties) in omvang afgenomen. Er is sprake van kleine- re ontwikkelorganisaties die duidelijke prioriteiten (moeten) stellen. Het onbeperkt meedoen aan omvangrijke competi- ties is verleden tijd. Ontwikkelaars kiezen ervoor alleen tijd, energie en middelen te steken in projecten en locaties die echt een reële kans op afzet bieden, en waarvan de proce- dure om daarvoor in aanmerking te komen een niet te groot beslag legt op middelen en capaciteit. • Institutionele beleggers Voor institutionele beleggers die willen investeren in goede huurwoningen of commercieel vastgoed liggen er kansen, maar ook zij ontkomen er niet aan selectief te zijn en in te spelen op de behoeften van de gebruiker, om zo het rende- ment op peil te houden. Bovendien beschikken lang niet alle commerciele beleggers op dit moment over voldoende in- vesteringsmiddelen. • Woningcorporaties Woningcorporaties hebben voor een deel hun verlies geno- men, maar mede als gevolg van het huidige regeringsbeleid zijn zij veel terughoudender geworden in investeringen. Zij concentreren zich vooral op hun kerntaken en de daarbij behorende doelgroepen. De invoering van de verhuurderhef- fing versterkt deze ontwikkeling. De kans is klein dat corpo- ...
