Bruikbaarheid keuzebeding. Met de eerste van mijn laatste twee opmerkingen suggereerde ik dat de cijfermatige koppeling tussen de gevolgen van inbreuken voor de vennootschap en de te betalen bedragen, vanwege de samenstelling van de koopprijs bij veruit de meeste overnames, vaak niet meer dan schijnzekerheid zal opleveren. Deze suggestie komt voort uit mijn stellige indruk dat eventuele debatten met de verkoper door die koppeling in wezen alleen overzichtelijk blijven in gevallen waarin sprake is van vrij evidente waardeafwijkingen in specifieke balansposten; als – bijvoorbeeld – de inbreuk veroorzaakt wordt doordat een afnemer of leverancier de relatie met de vennootschap onverwachts verbreekt, zal het nog altijd heel lastig zijn de geleden schade te berekenen. Om het keuzebeding op zijn merites te beoordelen, zal dus mede moeten worden nagegaan in hoeverre de afzonderlijke balans- posten als relevante elementen voor de samenstelling van de koop- prijs kunnen worden aangemerkt. Anders gezegd: aan de hand van welke waardebepalende elementen is de koopprijs berekend? Hoewel de waardebepalende elementen natuurlijk van onderne- ming tot onderneming en van koper tot koper verschillen, zijn er inmiddels verschillende statistische hoofdlijnen te ontwaren in de overnamepraktijk. Zo blijkt bij relatief weinig overnames nog een koopprijs te worden betaald die direct of indirect ontleend is aan de nettovermogenswaarde van de onderneming.14 Bij aanzienlijk meer overnames is de koopprijs gebaseerd op in de toekomst te verwachten kas-, winst- of dividendstromen, al dan niet verme- nigvuldigd met een factor. Bij overnames met deze karakteristie- ken zou de schadeberekening naar mijn oordeel vooral moeten draaien om de implicaties van de afwijking voor – kort gezegd – de toekomstige earning capacity. Van daaruit is het een kleine stap naar het berekenen van de opgetreden waardevermindering of uit- gebleven waardestijging van de aandelen. Het keuzebeding nodigt de koper er echter toe uit het bedrag van de schade in alle gevallen gelijk te stellen aan het verschil tussen de gegarandeerde waarde en de werkelijke waarde van een balanspost, ook als de inbreuk bestaat in een niet-structurele afwijking of een afwijking in een balanspost van ondergeschikte betekenis; daarmee werkt het onzuivere schadeberekeningen mogelijk in de hand. Dit geldt nog sterker voor de steeds frequenter overnames van ondernemingen die hun waarde hoofdzakelijk danken aan het aan- wezige intellectuele kapitaal. Dat intellectuele ...
