FYSISCHE OMSTANDIGHEDEN. Het werk in de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche wordt omschreven als fysiek zwaar werk waarbij fysische omstandigheden een extra belasting kunnen vormen boven op het karakter, de intensiteit en de duur van de werkzaamheden. Verschillende studies hebben laten zien dat de weersomstandigheden (zoals de temperatuur, luchtvochtigheid en luchtkwaliteit), via gezondheidseffecten, invloed hebben op de fysieke en mentale werklast en de productiviteit (Xxxxxx, 2003; Xxxxxx, et al., 2021). Daarnaast krijgen medewerkers ook te maken met het werken met chemische middelen en zijn ze afhankelijk van de werkplekinrichting (Lin, et al., 2022). Voor schoonmaak- en glazenwasserswerk dat plaatsvindt in de open lucht zijn in de branche afspraken gemaakt over werken in extreme weersomstandigheden zoals vorst, ijzel en sneeuw. Hierdoor kan blootstelling aan extreme weersomstandigheden verminderd worden. Als de temperatuur bijvoorbeeld lager is dan -0,5ºC wordt er niet gewerkt in de glasbewassing en gevelreiniging (RAS, 2022). Echter, een lage temperatuur van 0ºC kan nog steeds als -6ºC worden ervaren als er een windsnelheid is van 25 km per uur (Osczevski & Bluestein, 2005). Onderzoek laat zien dat werken in koude omstandigheden de productiviteit tot 70% kan verlagen als gevolg van het verlies aan mobiliteit in gewrichten en handen (Rodahl, 2003). Daarnaast zorgen repeterende bewegingen in een koude omgeving ervoor dat de spierbelasting verhoogd wordt en lichaamsweefsel kan beschadigen (Karthick, Kermanshachi, Xxxxxxxxxxxx, & Xxxxxx, 2021). Naast een verlaagde gevoelstemperatuur door wind, kan de gevoelstemperatuur ook worden verhoogd door temperatuur in combinatie met luchtvochtigheid. Zo kan een temperatuur van 29ºC met een luchtvochtigheid van 80% oplopen tot een gevoelstemperatuur van 34ºC. Warmte heeft effect op de productiviteit doordat medewerkers zich minder kunnen concentreren en meer stress ervaren (Van de Kraats, 2022; Foster, et al., 2021). Oudere medewerkers (≥40 jaar) slaan 60-80% meer hitte op dan hun jongere collega’s (20-30 jaar) (Xxxxx, Xxxxxxxx, XxXxxx, & Xxxxxxx, 2016; Xxxxxx, Xxxxxx, Xxxxx, Xxxxxx, & Xxxxx, 2013). Hierdoor zijn de gevolgen van warmte groter bij deze oudere groep medewerkers. Een andere fysische factor is het gebruik van verschillende soorten schoonmaakproducten. Tot op heden zijn meer dan 300 stoffen in schoonmaakproducten geïdentificeerd die te linken zijn aan astma en aandoeningen aan de luchtwegen. Meer recentelijk zijn schoonmaakprodu...
FYSISCHE OMSTANDIGHEDEN. Fysische omstandigheden kunnen volgens verschillende experts op het gebied van duurzame inzetbaarheid en arbodiensten van grote invloed zijn op de werklast van medewerkers uit de Schoonmaak- en Glazenwassersbranche. De fysische omstandigheden zijn op te delen in drie categorieën: de indeling van ruimtes, weersomstandigheden en schoonmaakmiddelen. Uit de interviews komt naar voren dat de inrichting van gebouwen en ruimtes van invloed is. Een specifiek voorbeeld hiervan is het aantal prullenbakken dat aanwezig is in een kantoorruimte. Veel ruimtes zijn namelijk ingericht op de primaire gebruikers, de kantoormedewerkers, waarbij eenieder vaak zijn/haar eigen prullenbak heeft. Dit betekent dat de schoonmaker elke prullenbak moet legen en dus keer op keer moet bukken. Daarnaast worden bijvoorbeeld kabels en planten gezien als obstakels bij het stofzuigen. Ten tweede wordt het effect van weersomstandigheden benadrukt, voornamelijk voor glazenwassers. Zij voeren veel buitenwerkzaamheden uit, waarbij ze last kunnen ondervinden van kou en warmte. Als laatste wordt het gebruik van gevaarlijke stoffen en de daarbij komende veiligheidsmaatregelen benoemd door de arbodienst expert. Volgens de expert wordt er niet altijd even bewust omgegaan met deze veiligheidsmaatregelen. Als voorbeeld wordt hierbij het brilgebruik benoemd tijdens het ontkalken. De bril wordt niet altijd gedragen en medewerkers zijn zich niet altijd bewust van de gezondheidsgevolgen, waardoor de belastbaarheid wordt aangetast. In de specialistische schoonmaak wordt meer rekening gehouden met, en gestuurd op, deze veiligheidsmaatregelen. Mogelijk kan dit voortkomen uit het gebruik van gevaarlijke(re) stoffen.
FYSISCHE OMSTANDIGHEDEN. In het literatuuronderzoek en de expertinterviews is verondersteld dat er drie belangrijke fysische omstandigheden zijn die de werklast kunnen verhogen: chemische middelen, weersomstandigheden en de inrichting van gebouwen. De negatieve invloed van deze omstandigheden wordt onderschreven door de deelnemers aan de focusgroepen. Volgens de deelnemers werken ze bijvoorbeeld geregeld met sterke schoonmaakmiddelen, ook al worden deze soms verboden door de werkgever. “Het werkt namelijk wel”, wordt hierbij vaak gezegd. Aangeleverde materialen die gebruikt moeten worden om veilig met chemische middelen te werken (bijvoorbeeld mondkapjes, veiligheidsbrillen) worden daarnaast niet altijd gebruikt. Hoewel de deelnemers onderschrijven dat werkgevers hun best doen deze materialen zo goed mogelijk beschikbaar te stellen, lukt dit niet altijd waardoor ze alsnog onbeschermd werken. De temperatuur waarbij werkzaamheden verricht worden heeft volgens de medewerkers ook invloed op de werklast. Deelnemers aan de focusgroepen geven aan dat ze geregeld klachten aan de handen ondervinden bij het werken in koude ruimtes of in de buitenlucht. Warme omstandigheden zien deelnemers echter als grootste uitdaging, want “op kou kun je je tenminste kleden”. Het werken in de brandende zon of in een trappenhuis of fabriek waar de temperatuur al snel tot boven de 35 graden Celsius kan oplopen, wordt als zeer belastend ervaren. Daarnaast is voor deze omstandigheden de standaard bedrijfskleding vaak niet geschikt. Zeker als deze gemaakt zijn van zware materialen die slecht ademen. De indeling van de ruimte heeft ook sterke invloed op de werklast. Deelnemers merken op dat bij het ontwerpen en inrichten van (nieuwe) gebouwen weinig of geen rekening gehouden wordt met de gevolgen voor de schoonmaakwerkzaamheden. Een voorbeeld hiervan is het gebruik van esthetische materialen aan de gevels. Glazenwassers kunnen hierdoor lastig bij de ramen. Eerdergenoemde klachten komen in elke sector binnen de schoonmaak en glasbewassing voor. Xxxx eerder verondersteld is dat de fysische omstandigheden extra belastend zijn naarmate men ouder wordt, komt dit niet terug tijdens de focusgroepen. Zowel oudere als jongere deelnemers geven aan last te hebben van een hoge temperatuur, de onhandige inrichting van de ruimtes en het gebruik van bepaalde chemische middelen. Eventuele maatregelen rond fysische omstandigheden moeten dan ook niet leeftijdsgericht zijn, maar over de gehele branche uitgezet moeten worden.