Gemeenteraden. Voor een duurzame GR is het van groot belang dat de gemeenteraden van de deelnemende gemeenten greep houden op het beleid van de GR. Daarvoor is het allereerst van belang dat de gemeenteraden nauw betrokken zijn bij de totstandkoming van de GR en een duidelijk beeld hebben van de taken en bevoegdheden die aan de GR worden toebedeeld. Dit PvA2 (paragraaf ‘Taken en bevoegdheden’) biedt daarvoor een goed aanknopingspunt. Vervolgens is het van belang dat de gemeenteraden van tevoren (meerjarige) kaders stellen voor het te voeren beleid van de GR in de taken en bevoegdheden van de GR. Het stellen van kaders kan voorts nog worden geconcretiseerd in het opdrachtgeverschap van de gemeenteraad aan de GR: en dat betekent: duidelijk aangeven wat er moet gebeuren, wat het mag kosten en wat de resultaten moeten zijn. Dit maakt de controlefunctie concreet. Aangenomen mag worden dat de betrokkenheid van de gemeenteraden toeneemt als de GR bevoegdheden van de gemeenteraden krijgt toebedeeld. Maar dit is geen automatisme. Naast de hierboven genoemde middelen is een goede communicatie, zeker in het geval van de Waddeneilanden, een eerste vereiste tussen de gemeenteraden en de GR. Dat vereist een goede afstemming van procedures en agenda’s, zodat gemeenteraden niet voor (half) voldongen feiten worden gesteld. Een tweede vereiste is een efficiënte informatievoorziening, waarbij het internet een centrale rol speelt. Een derde vereiste is dat portefeuillehouders en vertegenwoordigers in de ER er van doordrongen zijn dat zij alleen optimaal kunnen functioneren als zij de GR nemen voor wat het is: verlengd lokaal bestuur, waarvoor dezelfde regel geldt als in het lokale bestuur: het hoofdschap van de gemeenteraad. Een vierde vereiste, tenslotte, is een professioneel secretariaat. Al deze afspraken en maatregelen functioneren alleen naar tevredenheid als er vertrouwen is, tussen de eilanden onderling, tussen de collegeleden en de raadsleden, tussen de ambtelijke organisaties op de eilanden en het secretariaat op de wal, én vertrouwen in deze vorm van samenwerking (de GR) als middel om met behoud van gemeentelijke zelfstandigheid de bestuurskracht duurzaam te versterken. Een vertrouwen dat al werkend verkregen moet worden.
Gemeenteraden. 1. De colleges verplichten zich de gemeenteraden actief betrokken te houden bij de samenwerking. Zij spannen zich daarbij in om de gemeenteraden vroegtijdig een oordeel te laten geven over voorgenomen beleid en activiteiten op regionaal niveau.