Supervisie, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Uit de onderzoeken blijkt dat de verantwoordelijkheden en bevoegdheden verschillen, zowel tussen als binnen de NP- en PA-functies (bron 1).Tevens wordt aangegeven dat de verantwoordelijkheden en bevoegdheden voor de NP’s en PA’s binnen de ziekenhuizen niet altijd goed geregeld zijn (bron 26). De mate waarin bevoegdheden worden toegekend is afhankelijk van de afstemming tussen de arts en NP of PA. De NP is professioneel autonoom binnen het verpleegkundig domein, maar op medisch gebied werkt de NP onder supervisie van een arts, evenals de PA (bron 30). Ontwikkeling van de functie en het verkrijgen van verantwoordelijkheden en bevoegdheden zijn afhankelijk van: • de samenwerking tussen de supervisor en NP of PA • de persoonlijkheid van de NP en PA • vooropleiding van de PA In de literatuur wordt er melding van gemaakt dat NP’s en PA’s voorbehouden handelingen verrichten en medicatie voorschrijven: handelingen, die indien uitgevoerd op eigen initiatief, alleen aan (tand-) artsen en verloskundigen zijn voorbehouden. NP’s en PA’s zijn met andere woorden, wettelijk niet “zelfstandig” bevoegd (bron 1, 36, 37). Dit wordt, als een knelpunt ervaren bij de uitoefening van de functie (bron 37,53,55). NP’s en PA’s worden in de praktijk bevoegd geacht vanuit het vertrouwen dat zij genieten van de artsen, hun opleiding, hun werkervaring en hun kennis en kunde. Wel wordt vermeld dat de artsen taken delegeren maar verantwoordelijk blijven voor de patiënt (bron 32).
Supervisie, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. Zowel NP’s als PA’s vallen uiteindelijk voor hun medische taken onder de medische verantwoordelijkheid van een arts. Dit is vrijwel altijd de leidinggevende (medisch) specialist. In de praktijk hebben ook arts-assistenten een rol bij de supervisie van de NP en PA. Toch geven met name NP’s aan dat ze een grote mate van vrijheid en zelfstandigheid hebben.
Supervisie, zelfstandigheid en verantwoordelijkheid. PA Alle geïnterviewden geven aan dat er altijd een bepaalde mate van supervisie nodig is voor de PA’s. De eindverantwoordelijkheid voor de patiënt ligt immers bij de arts. In alle gevallen vallen de PA’s in opleiding onder dezelfde supervisiestructuur als de arts-assistenten. De mate van zelfstandigheid wordt in sommige ziekenhuizen bepaald door de specialist, ook dit is niet anders dan bij arts-assistenten. De ene specialist wil voor alles gebeld worden en de andere laat de PA zelf bepalen wanneer hij de specialist belt. Van tevoren is afgesproken welke verantwoordelijkheden en bevoegdheden ze hebben. Ze kunnen zelfstandig functioneren bij routinehandelingen en “standaardaandoeningen”. Zodra iets afwijkt, moeten ze een specialist bellen. Er wordt binnen alle ziekenhuizen zoveel mogelijk via protocollen gewerkt. De PA’s moeten zelf aangeven wat wel of niet binnen hun taakgebied valt. In de opleiding tot PA wordt dan ook veel aandacht besteed aan het aangeven van grenzen. Wel wordt aangegeven dat de zelfstandigheid steeds groter wordt naarmate de deskundigheid beter wordt. Dit moet ook bezien worden in het licht dat de PA-functie pas vanaf 2003 bestaat en er nu nog een betrekkelijk klein aantal PA’s werkzaam is. Drie geïnterviewden geven aan dat zij voor de toekomst mogelijk wel zelfstandige bevoegdheid bij het uitoefenen van de functie van PA zien. Het geheel zelfstandig voorschrijven van medicatie gebeurt formeel nergens omdat dit niet bij de wet geregeld is. Bij drie geïnterviewden is hier een aparte regeling voor. Zij hebben standaard of geprotocolleerde lijsten van medicatie die door de PA’s zelfstandig voorgeschreven mag worden. In één van deze drie ziekenhuizen zijn hier ook afspraken over gemaakt met de inspectie en de apothekers. Bij de andere geïnterviewden wordt altijd achteraf een handtekening door de specialist gezet. Bij twee geïnterviewden wordt geen medicatie door de PA’s voorgeschreven. NP Bij de NP’s is de supervisiestructuur minder eenduidig dan bij de PA’s. Dit heeft ook te maken met de taken die ze uitvoeren. Op dit moment wordt er door de geïnterviewden aangegeven dat de NP’s niet zelfstandig een diagnose stellen maar dit altijd doen onder supervisie van een arts. Dit geldt ook voor het opstellen van een behandelplan. Zij voeren wel het behandelplan zelfstandig uit en stellen dit zonodig bij; ook bijstelling van de diagnose kan door de NP’s plaatsvinden. Zij bespreken dit achteraf altijd met de arts. Medicatie wordt door geen van de NP...