İngiliz Hukuku. İngiliz hukuku açısından da yolculuk çarteri sözleşmesi bir navlun sözleşme- si olarak kabul edilmekle sözleşme taşıyanın geminin bir kısmı veya tamamını
İngiliz Hukuku. İngiliz hukukunda mücbir sebep, sözleşme taraflarından biri veya taraflarının her ikisinin da makul kontrolü dışında ortaya çıkan, sözleşmenin akdi esnasında öngörülemeyen ve sözleşmenin tarafının/taraflarının edimini/edimlerini ifa etme- sine engel olan bir durum olarak tanımlanmaktadır26.
İngiliz Hukuku. Tacirler hukukunun İngiliz hukukunda gelişimi ve evrimi başlangıçta Avrupa’daki sürece benzer şekilde ilerlese de, özellikle 16. yüzyıldan sonra Kıta Avrupası hukuklarından farklı bir yol izlemiştir21. Ancak zaman içinde İngiltere’de uygulanan tacirler hukuku (law merchant), Kıta Avrupası ile paralellik gösteren bir yapıya doğru evrilmiştir22. Lex mercatoria tabirinin ilk kez kullanıldığı İngiltere, önceleri yalnızca tacirlere uygulanan bir hukuk olarak farklı sistemler benimsemiş, daha sonra common law’dan daha katı ve resmi olan tacirler hukukunu (law merchant) uygulamış23 ve nihayet 18 XXXXXXXXXX, s. 5; BARON, s.116; XXXXXX/XXXXXXX, s. 224-226; XX XXXXX, s.172; OĞUZ, UNIDROIT, s. 20; TRAKMAN, Xxx Xxxxxxxxxx, s. 8-9; XXXXXX, Xxx Xxxxxxxxxx, s.9-10. Örneğin tacirler arasındaki ilişkilerde, bir ortağın ölümü hâlinde öle- nin hak ve borçlarının diğer ortak açısından devam etmesi, irade muhtariyeti prensibinin doğması, bir senedin hamili olan kişinin ödemeyi kabul etme hakkı, asıl malikten çalınan malı pazar gibi yerlerden alarak iyiniyetle zilyet olan üçüncü kişinin asıl malike karşı korunması ve benzeri kurallar bu dönemde tacirler arasında uygulanmaya başlanmıştır. Bkz. XXXXXX/XXXXXXX, s. 225-226; XXXXXXXX, s. 89. Ayrıca bkz. TRAKMAN, Xxx Xxxxxxxxxx, s.12 vd.
İngiliz Hukuku. İngiliz hukukundaki geleneksel yaklaşım sözleşmenin ifasından sonra, sözleşmeden doğan borçların ifasını imkânsız kılan şartların tarafları borçtan kurtarmayacağı yönündedir. Çünkü sözleşmeyi imzalayan taraf her ne olursa olsun (ister kaza, ister kaçınılması mümkün olmayan bir hadise) sözleşmeyi en iyi şekilde yerine getireceği konusunda bir taahhüt altına girmiştir ve buna aykırı hareket etmesi mümkün değildir7. Bu görüş 1863 Xxxxxx x. Xxxxxxxx davasında verilen kararla biraz yumuşamış ve sözleşmenin yerine getirilmesinin bir şahsa veya eşyaya sıkı sıkıya bağlı olması durumunda bu şahıs veya eşyanın yok olması halinde imkânsızlığın ortaya çıkabileceği zımni olarak belirtilmiştir8. Bu şekliyle İngiliz hukuku ilk defa imkânsızlık doktrini ile karşılaşmıştır. İmkânsızlık doktrininden ortaya çıkan, tarafların beklentilerinin gerçek- leşmemesini ve dolayısıyla işlem temelinin çökmesini ifade eden frustration kavramı tamamıyla tarafların niyetlerinin yorumlanmasına dayandırılmıştır. Eğer tarafların iradesinin dışında ortaya çıkan bir hadiseden dolayı (act of God), sözleşmenin yerine getirilmesi tarafların planladıklarından tamamen farklı sonuçlar doğuracaksa sözleşmenin temeli çökmüştür ve bu durumda frustration nazariyesi devreye girecektir. Görüldüğü gibi burada sözleşmenin 7 XXXXXXX, Xxx, “Force Majeure Clauses in International Trade Practise”, 5 International Business Law Journal, 1996, s. 548.
İngiliz Hukuku