CYFANSODDIAD CYNGOR BWRDEISTREF SIROL PEN-Y-BONT AR OGWR
Tachwedd 2024
CYFANSODDIAD CYNGOR BWRDEISTREF SIROL PEN-Y-BONT AR OGWR
ADRAN 1 10
1. Cyflwyniad 10
1.1 Pwrpas a Chynnwys y Cyfansoddiad 10
1.2 Sut mae'r Cyngor yn Gweithredu 10
ADRAN 2 12
2. Pwrpas, Diffiniad, Dehongli a Diwygio'r Cyfansoddiad 12
2.1 Pwrpas y Cyfansoddiad 12
2.2 Diffiniadau yn y Cyfansoddiad Error! Bookmark not defined.
2.3 Dehongli'r Cyfansoddiad 16
2.4 Dyletswydd i Fonitro ac Adolygu'r Cyfansoddiad Error! Bookmark not defined.
2.5 Protocol ar gyfer Monitro ac Adolygu'r Cyfansoddiad gan y Swyddog Monitro Error!
Bookmark not defined.
2.6 Newidiadau i'r Cyfansoddiad 16
2.7 Xxxx y Cyfansoddiad 17
2.8 Cyhoeddi 17
ADRAN 3 18
3. Cael Gwybodaeth a Chymryd Rhan 18
3.1 Cael Gwybodaeth 18
3.2 Cymryd Rhan 19
3.3 Gymryd Rhan – Aelodau 21
ADRAN 4 23
4. Y Cyngor Llawn 23
4.1 Cyflwyniad 23
4.2 Y Fframwaith Polisi 23
4.3 Y Gyllideb Error! Bookmark not defined.
4.4 Trosglwyddo Tir ar gyfer Tai Error! Bookmark not defined.
4.5 Swyddogaethau'r Cyngor Llawn Error! Bookmark not defined.
4.6 Aelodaeth Error! Bookmark not defined.
4.7 Cyfarfodydd y Cyngor 26
4.8 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon 26
4.9 Rheolau Gweithdrefnau'r Cyngor – Cyfarfod Blynyddol y Cyngor 26
4.10 Cyfarfodydd Cyffredin 27
4.11 Cyfarfodydd Arbennig 28
4.12 Amser, Lleoliad a Hyd Cyfarfodydd 28
4.13 Hysbysiad a Gwŷs i Gyfarfodydd 28
4.14 Cadeirydd y Cyfarfod 28
4.15 Cworwm 29
4.16 Presenoldeb x Xxxx 29
4.17 Cwestiynau gan y Cyhoedd 29
4.18 Cwestiynau gan Aelodau 30
4.19 Rhybudd o Gynigion 32
0.00 Xxxxxxxx xxx Xxxxxx 00
4.21 Rheolau Dadl Error! Bookmark not defined.
4.22 Dadl Cyflwr y Fwrdeistref Sirol 37
4.23 Penderfyniadau a Chynigion Blaenorol 38
4.24 Pleidleisio 38
4.25 Cofnodion 39
4.26 Cofnod Presenoldeb Error! Bookmark not defined.
4.27 Gwahardd y Cyhoedd Error! Bookmark not defined.
4.28 Ymddygiad Aelodau Error! Bookmark not defined.
4.29 Aflonyddwch gan y Cyhoedd Error! Bookmark not defined.
4.30 Ffilmio a Defnyddio Cyfryngau Cymdeithasol yn ystod Cyfarfodydd Error! Bookmark
not defined.
4.31 Darllediadau Electronig o Gyfarfodydd 40
4.32 Xxxx a Diwygio Rheolau Gweithdrefnau'r Cyngor 40
4.33 Cais i Bwyllgorau ac Is-bwyllgorau Error! Bookmark not defined.
ADRAN 5 42
5. Y Cabinet Error! Bookmark not defined.
5.1 Cyflwyniad 42
5.2 Ffurf a Chyfansoddiad y Cabinet 42
5.3 Arweinydd 42
5.4 Dirprwy Arweinydd 42
5.5 Aelodau Eraill y Cabinet 42
5.6 Dirprwyo Swyddogaethau 43
5.7 Cynorthwywyr i'r Weithrediaeth Error! Bookmark not defined.
5.8 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon 43
5.9 Rheolau Gweithdrefnau'r Cabinet 44
5.10 Sut mae'r Cabinet yn Gweithredu? 44
5.11 Sut mae Cyfarfodydd Cabinet yn cael eu Cynnal? 45
5.12 Aflonyddwch gan y Cyhoedd, Ffilmio a Defnyddio Cyfryngau Cymdeithasol 46
5.13 Arweinwyr y Weithrediaeth ac Aelodau'r Weithrediaeth yn rhannu swydd 47
ADRAN 6 48
6. Yr Arweinydd 48
6.1 Etholiad 48
6.2 Tymor y Swydd 48
6.3 Ymddiswyddo, Diswyddo, Anghymwyso ac Xxxx 48
6.4 Dirprwy Arweinydd 48
6.5 Swyddogaethau ac Awdurdod Dirprwyedig 48
ADRAN 7 50
7. Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu 50
7.1 Cyflwyniad 50
7.2 Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu 50
7.3 Rôl, Cwmpas ac Aelodaeth 50
7.4 Swyddogaethau Penodol 52
7.5 Pennaeth Gwasanaethau Democrataidd 54
7.6 Pwy gaiff Eistedd ar Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu? 54
7.7 Aelodau Cyfetholedig 54
7.8 Cynrychiolwyr Addysg 55
7.9 Pwy sy'n Cadeirio? 55
7.10 Rôl y Cadeirydd a'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu 55
7.11 Rhaglen Waith 55
7.12 Cydbwyllgorau Trosolwg a Chraffu 56
7.13 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon 56
7.14 Xxxx fydd Nifer a Threfniadau Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu? 56
7.15 Cyfarfodydd y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu 56
7.16 Cworwm 57
7.17 Eitemau ar yr Agenda 57
7.18 Adolygu a Datblygu Polisi 57
7.19 Adroddiadau gan y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu 58
7.20 Hawliau Aelodau'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu i Ddogfennau 58
7.21 Aelodau a Swyddogion yn Rhoi Cyfrif 58
7.22 Presenoldeb Eraill 59
7.23 Galw i Mewn 59
7.24 Chwip Plaid 61
7.25 Y Weithdrefn yng Ngharfodydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu 61
7.26 Materion o fewn Cylch Gwaith mwy nag un Pwyllgor Trosolwg a Chraffu 62
ADRAN 8 63
8. Y Pwyllgor Safonau 63
8.1 Aelodaeth 63
8.2 Tymor y Swydd 63
8.3 Cworwm 63
8.4 Pleidleisio 63
8.5 Cadeirio'r Pwyllgor 63
8.6 Rôl a Swyddogaeth 63
8.7 Adroddiad Blynyddol 64
8.8 Rhaglen Waith 65
8.9 Cyd-bwyllgor Safonau 65
8.10 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon 65
ADRAN 9 66
9. Pwyllgorau Rheoleiddio 66
9.1 Pwyllgorau Rheoleiddio a Phwyllgorau Eraill 66
9.2 Y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio 66
9.3 Y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd 66
9.4 Pwyllgorau ac Is-bwyllgorau Eraill 67
9.5 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon 67
ADRAN 10 68
10. Cydbwyllgorau 68
10.1 Cyflwyniad 68
10.2 Trefniadau i Hyrwyddo Lles 68
10.3 Trefniadau ar y Cyd 68
10.4 Mynediad i Wybodaeth 68
10.5 Dirprwyo i ac o Awdurdodau Lleol Eraill 69
10.6 Contractio Xxxxx 69
XXXXX 11 70
11. Cybwyllgorau Corfforedig 70
11.1 Cyflwyniad 70
11.2 Cydbwyllgorau Corfforedig 70
ADRAN 12 71
12. Swyddogion 71
12.1 Xxxxxxxxx Xxxxxx 00
12.2 Swyddogaethau'r Prif Weithredwr 72
12.3 Swyddogaethau'r Swyddog Monitro 73
12.4 Swyddogaethau'r Prif Swyddog Cyllid 74
12.5 Swyddogaethau Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd 75
12.6 Dyletswydd i Ddarparu Adnoddau Digonol i'r Prif Weithredwr, Swyddog Monitro, Prif Swyddog Cyllid a Phennaeth y Gwasanaethau Democrataidd 77
12.7 Ymddygiad 77
12.8 Cyflogaeth 77
12.9 Rheolau Gweithdrefnau Cyflogi Swyddogion 77
ADRAN 13 83
13. Contractau Cyllid a Materion Cyfreithiol 83
13.1 Rheolaeth Ariannol 83
13.2 Contractau 83
13.3 Achosion Cyfreithiol 83
13.4 Dilysu Dogfennau 83
13.5 Sêl Gyffredin y Cyngor 84
ADRAN 14 85
14. Cyfrifoldeb am Swyddogaethau - Crynodeb 85
14.1 Pwy all fod yn Benderfynwyr? 85
14.2 Egwyddorion Gwneud Penderfyniadau 85
14.4 Cyrff Eraill 86
14.5 Pwy sy'n Penderfynu – Swyddogaethau nad ydynt yn Rhai Gweithrediaeth? 86
14.6 Pwy sy'n Penderfynu – Swyddogaethau Gweithrediaeth? 87
14.7 Dileu Dirprwyo 87
14.8 Pwy all Arfer Dirprwyo i Swyddogion? 87
ADRAN 15 116
15. Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth 116
15.1 Cwmpas 116
15.2 Hawliau Ychwanegol i Wybodaeth 116
15.3 Hawliau i Fynychu Cyfarfodydd 116
15.4 Rhybudd o Gyfarfod 116
15.5 Mynediad at yr Agenda ac Adroddiadau cyn y Cyfarfod 116
15.6 Cyflenwi Copïau 116
15.7 Mynediad i Xxxxxxxxx etc ar ôl y Cyfarfod 117
15.8 Papurau Cefndir 117
15.9 Crynodeb o Hawliau'r Cyhoedd 117
15.10 Gwahardd Mynediad y Cyhoedd i Gyfarfodydd 118
15.11 Prawf Lles y Cyhoedd 120
15.12 Gwahardd y Cyhoedd rhag cael Mynediad at Adroddiadau 121
15.13 Y Flaenraglen Waith 121
15.14 Ymgynghori ar Gynigion i'w Hystyried gan y Cabinet 121
15.15 Cofnod o Benderfyniadau'r Cabinet 122
15.16 Penderfyniadau a wneir gan Aelod Unigol o'r Cabinet 123
15.17 Mynediad Aelodau Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu i Ddogfennau 123
15.18 Hawliau Mynediad Ychwanegol i Aelodau Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu 123
ADRAN 16 125
16. Rheolau Gweithdrefnau'r Gyllideb a'r Fframwaith Polisi 125
16.1 Fframwaith Penderfyniadau Gweithrediaeth 125
16.2 Proses Datblygu'r Fframwaith 125
16.3 Prosers Datblygu'r Gyllideb 126
16.4 Penderfyniadau y tu xxxxx i'r Gyllideb neu'r Fframwaith Polisi 126
16.5 Penderfyniadau Xxxx y tu xxxxx i'r Gyllideb neu'r Fframwaith Polisi 127
16.6 Trosglwyddo 127
16.7 Newid y Fframwaith Polisi yn ystod y Flwyddyn 127
16.8 Galw Penderfyniadau y tu xxxxx i'r Gyllideb neu'r Fframwaith Polisi i mewn 128
ADRAN 17 130
17. Rheolau Gweithdrefnau Ariannol Error! Bookmark not defined.
ADRAN 18 154
18. Rheolau Gweithdrefnau Contractau 154
ADRAN 19 175
19. Cod Ymddygiad i Aelodau 175
ADRAN 20 195
20. Cod Ymddygiad Swyddogion 195
ADRAN 21 201
21. Protocol ar Gysylltiadau Aelodau / Swyddogion 201
ADRAN 22 206
22. Disgrifiad o Rôl Aelodau 206
Disgrifiad o Rôl Aelod Etholedig 206
Disgrifiad o Rôl yr Arweinydd a'r Dirprwy 208
Dirprwy Arweinydd 210
Disgrifiad o Rôl Aelod Cabinet 210
Disgrifiad o Rôl Cadeirydd y Cyngor (Maer) 212
Is-gadeirydd 213
Disgrifiad o Rôl Cadeirydd y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd 214
Disgrifiad o Rôl Aelod o Bwyllgor Gwasanaethau Democrataidd 215
Disgrifiad o Rôl Cadeirydd Pwyllgor Rheoleiddio 217
Disgrifiad o Rôl Aelod o Bwyllgor Rheoleiddio 216
Disgrifiad o Rôl Cadeirydd Pwyllgor Safonau 219
Disgrifiad o Rôl Aelod o Bwyllgor Safonau 218
Disgrifiad o Rôl Cadeirydd y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio 221
Disgrifiad o Rôl Aelod o'r Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio 223
Disgrifiad o Rôl Cadeirydd Trosolwg a Chraffu 224
Disgrifiad o Rôl Aelod Trosolwg a Chraffu 226
Disgrifiad o Rôl Arweinydd yr Wrthblaid 228
Disgrifiad o Rôl Dirprwy Arweinydd yr Wrthblaid 229
Rôl a Phwrpas Aelod Eiriolwyr 229
Disgrifiad o Rôl Aelod Eiriolwr 230
Manyleb Person Aelod Etholedig 231
Manyleb Person Arweinydd 232
Manyleb Person Aelod o'r Cabinet 233
Manyleb Person Cadeirydd y Cyngor (Maer) 235
Manyleb Person Cadeirydd Pwyllgor Rheoleiddio 235
Manyleb Person Aelod o'r Pwyllgor Rheoleiddio 236
Manyleb Person Cadeirydd Craffu 236
Manyleb Person Aelod Craffu 238
Manyleb Person Arweinydd yr Wrthblaid 239
Manyleb Person Aelod Eiriolwr 240
CYFANSODDIAD ADRAN 1
1. CYFLWYNIAD
1.1 Pwrpas a Chynnwys y Cyfansoddiad
1.1.1 Mae'r Cyfansoddiad yn disgrifio'r amrywiol gyrff sy'n rhan o'r Cyngor, eu swyddogaethau, Aelodaeth a rheolau gweithdrefnol.
1.1.2 Yn Adran 3 (Cael Gwybodaeth a Chymryd Rhan) rydym wedi darparu gwybodaeth i aelodau'r cyhoedd a Chynghorwyr ar sut y gallwch gael gwybodaeth am y Cyngor, a sut y gallwch gymryd rhan. Gobeithiwn y bydd hyn yn helpu pobl sydd â diddordeb yng ngwaith y Cyngor, neu fater penodol y mae’n ymdrin ag ef, i ddeall ble xxx xxxx cael rhagor o wybodaeth, a sut y gallan nhw gyfrannu at weithgareddau’r Cyngor.
1.1.3 Gallwch gael gwell dealltwriaeth o’r hyn y mae pob un o gyrff y Cyngor yn ei wneud yn Adrannau 4 i 10 y Cyfansoddiad hwn, gan gynnwys y Cyngor Llawn, y Cabinet, Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu, Pwyllgorau Safonau a Phwyllgorau Rheoleiddio. Xxx Xxxxx 12 yn rhoi gwybodaeth am strwythurau rheoli a Swyddogion y Cyngor. Xxx xxx rai Swyddogion ddyletswydd benodol i sicrhau bod y Cyngor yn gweithredu o fewn y gyfraith ac yn defnyddio adnoddau'n ddoeth. Mae cyfrifoldeb am swyddogaethau yn Adran 14 yn dweud pa gyrff y Cyngor, a pha Swyddogion, sydd ag awdurdod i wneud pa benderfyniadau.
1.1.4 Mae'r rheolau gweithdrefnol sy'n berthnasol i wahanol gyrff y Cyngor wedi'u cynnwys yn yr adrannau sy'n ymwneud â'r cyrff hynny, ee Cyngor Llawn (Adran 4), y Cabinet (Adran 5) a Throsolwg a Chraffu (Adran 7). Efallai y bydd y rhain yn ddefnyddiol i chi os ydych am fynychu cyfarfod, yn enwedig os ydych am allu gofyn cwestiynau, trafod mater, neu fynegi xxxx safbwynt.
1.1.5 Mae Adrannau 19 i 21 yn cynnwys y Codau Ymddygiad a'r Protocolau y mae’r Swyddogion a’r Aelodau wedi cytuno i gydymffurfio â nhw. Maen nhw’n nodi’r safonau o ran ymddygiad.
1.1.6 Mae'r tudalennau Cynnwys ar ddechrau'r Cyfansoddiad hwn yn rhoi arweiniad ar yr hyn sydd yn y Cyfansoddiad a ble y gallwch ddod o hyd iddo.
1.2 Sut mae'r Cyngor yn Gweithredu
1.2.1 Mae i’r Cyngor 51 o gynghorwyr sy’n cael eu hethol xxx xxx mlynedd. Mae pob Cynghorydd yn atebol yn ddemocrataidd i drigolion ei adran etholiadol yn ogystal â phawb sy'n byw ym Mwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr. Dyletswydd gyntaf y cynghorwyr yw’r gymuned gyfan, ond mae arnynt ddyletswydd arbennig tuag at eu hetholwyr, gan gynnwys y rhai sydd heb bleidleisio drostynt.
1.2.2 Mae pob Cynghorydd wedi cytuno i ddilyn Cod Ymddygiad, er mwyn sicrhau safonau uchel yn y modd y maent yn cyflawni eu dyletswyddau. Mae'r Pwyllgor Safonau yn gyfrifol am hyfforddi a chynghori ar y Cod Ymddygiad.
1.2.3 Mae'r xxxx Gynghorwyr yn cyfarfod gyda’i gilydd yn rheolaidd fel y Cyngor. Mae cyfarfodydd y Cyngor fel arfer yn agored i'r cyhoedd. Yma mae Cynghorwyr yn penderfynu ar Fframwaith Polisi cyffredinol y Cyngor ac yn gosod y Gyllideb xxx blwyddyn. Mae'r Cyngor yn penodi Arweinydd y Cyngor yn y cyfarfod blynyddol. Yna mae’r Arweinydd yn penderfynu ar faint ac Aelodaeth y Cabinet, hy rôl Aelodau unigol o’r Cabinet a threfniadau ar gyfer ymarfer a dirprwyo Swyddogaethau Gweithrediaeth. Penodir y Cabinet i gyflawni xxxx swyddogaethau’r Cyngor nad ydynt yn gyfrifoldeb unrhyw ran arall o’r Cyngor, boed yn ôl y Gyfraith neu o xxx y Cyfansoddiad hwn, ynghyd â gwneud penderfyniadau o fewn y Gyllideb a’r Fframwaith Polisi a osodwyd gan y Cyngor.
Os oes angen rhagor o help arnoch, mae croeso i chi gysylltu â ni yn: xxxxxxxx@xxxxxxxx.xxx.xx
Er bod y Cyfansoddiad yn hir iawn, gobeithiwn y bydd yn hawdd i chi ei ddefnyddio. Rydym wedi treulio llawer o amser yn ceisio ei wneud mor hawdd i'w ddilyn â phosibl gyda dogfen gyfreithiol mor hir a chymhleth.
Efallai y bydd yn ddefnyddiol i chi ddarllen y Cyfansoddiad hwn ar y cyd â’r Canllaw i’r Cyfansoddiad, sydd ar gael ar wefan y Cyngor.
ADRAN 2
2. PWRPAS, DIFFINIAD, DEHONGLI A DIWYGIO'R CYFANSODDIAD
2.1 Pwrpas y Cyfansoddiad
Pwrpas y Cyfansoddiad yw:
2.1.1 galluogi'r Cyngor i roi arweiniad clir i'r Gymuned mewn partneriaeth â dinasyddion, busnesau a sefydliadau eraill;
2.1.2 cefnogi cyfranogiad gweithredol dinasyddion yn y broses o wneud penderfyniadau ar sail awdurdod lleol;
2.1.3 helpu Cynghorwyr i gynrychioli eu hetholwyr yn fwy effeithiol;
2.1.4 galluogi penderfyniadau i gael eu gwneud yn effeithlon ac effeithiol;
2.1.5 creu dull pwerus ac effeithiol o ddwyn y rhai sy'n gwneud penderfyniadau i gyfrif cyhoeddus;
2.1.6 sicrhau na fydd neb yn craffu ar benderfyniad y maen nhw’n ymwneud yn uniongyrchol ag ef;
2.1.7 sicrhau bod y bobl leol sy'n gyfrifol am wneud penderfyniadau yn hawdd eu hadnabod a'u bod yn esbonio'r rhesymau dros benderfyniadau; a
2.1.8 darparu modd o wella darpariaeth gwasanaethau i'r gymuned.
2.2 Diffiniadau yn y Cyfansoddiad
2.2.1 Cyfansoddiad y Cyngor yw'r ddogfen hon (Adrannau 1 i 0).
2.2.2 Yn y Cyfansoddiad xxx xxx y geiriau a’r ymadroddion canlynol yr ystyr a nodir:
*Cyllideb” | y gyllideb refeniw a chyfalaf gyffredinol a gymeradwywyd gan y Cyngor Llawn (Adran 4); |
“Prif Weithredwr” | Swyddog y mae'n rhaid ei benodi yn ôl y gyfraith i gyflawni swyddogaethau penodol. Gweler Adran 12 am ragor o fanylion; |
“Prif Swyddog” | unrhyw Swyddog (ac eithrio person y mae ei ddyletswyddau yn ysgrifenyddol neu weinyddol yn unig neu y mae natur ei ddyletswyddau fel arall yn ymwneud â gwasanaethau cymorth): • sydd yn adrodd yn uniongyrchol i'r Prif Weithredwr mewn perthynas â'r cyfan neu'r rhan fwyaf o'i ddyletswyddau; neu • y mae'r Prif Weithredwr yn uniongyrchol gyfrifol amdano; |
“Canllaw i’r Cyfansoddiad” | dogfen sy’n esbonio, mewn iaith gyffredin, gynnwys y cyfansoddiad hwn, a gyhoeddwyd gan y Cyngor yn unol ag adran 37 o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000; |
“Cyd-bwyllgor Corfforedig” | cyrff corfforedig a sefydlwyd drwy reoleiddio, sy’n cynnwys prif gynghorau penodedig yng Nghymru, at ddiben galluogi cynllunio a chyflawni strategol ar raddfa ranbarthol. Gweler adran 11 am fanylion y Cyd- bwyllgor Corfforedig y mae'r Cyngor yn aelod ohono, a'r swyddogaethau y bydd y Pwyllgor yn eu cyflawni; |
“Xxx Corfforaethol” | yr uwch gorff rheoli ar gyfer Swyddogion (Adran 12). Mae'n cynnwys y Swyddogion hynny a ddynodwyd gan y Prif Weithredwr x xxxx i'w gilydd yn Aelodau o'r Xxx Corfforaethol; |
“Cynghorydd” | person a etholwyd i'r Cyngor i gynrychioli ardal (a elwir yn adran etholiadol) o fewn Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr; |
“Deddfwriaeth Diogelu Data” | Deddf Diogelu Data 2018, Rheoliad Cyffredinol y DU ar Ddiogelu Data (UK GDPR) a’r xxxx gyfreithiau eraill sy’n ymwneud â defnyddio, diogelu a phreifatrwydd data personol; |
“Dirprwy Brif Swyddog” | unrhyw Swyddog (ac eithrio person y mae ei ddyletswyddau yn ysgrifenyddol neu weinyddol yn unig neu y mae natur ei ddyletswyddau fel arall yn ymwneud â gwasanaethau cymorth) sy’n adrodd yn uniongyrchol i Brif Swyddog mewn perthynas â’r cyfan neu’r rhan fwyaf o’i ddyletswyddau; |
“Gweithrediaeth” | y Cabinet neu Aelod neu Aelodau o'r Cabinet wrth arfer Swyddogaethau Gweithrediaeth; |
“Penderfyniad Gweithrediaeth” | unrhyw benderfyniad a wneir gan y Cabinet i arfer neu ymatal rhag arfer Gweithrediad Goruchwyliol. Mae hefyd yn cynnwys penderfyniadau a wneir gan bersonau neu gyrff sy'n Aelodau y mae'r Cabinet wedi dirprwyo Swyddogaethau Gweithrediaeth iddynt i arfer neu ymatal rhag arfer y swyddogaethau hynny; |
“Gweithrediad Goruchwyliol” | (a) Diffinnir Swyddogaethau Gweithrediaeth gan Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, is- ddeddfwriaeth a chanllawiau cysylltiedig. Unrhyw swyddogaeth nad ydyn nhw’n ymarferadwy ond gan y Cyngor Llawn yn unig neu wedi'i dirprwyo i gorff Aelod arall yn Weithrediad Goruchwyliol. (b) Mae materion contract, caffael a gwaredu tir a chymorth ariannol i sefydliadau ac unigolion hefyd yn Swyddogaethau Gweithrediaeth. |
Dylid nodi nad yw swyddogaethau Rheoleiddio fel cynllunio, trwyddedu, cynllunio a rheoli adeiladu yn Swyddogaethau Gweithrediaeth; | |
“Blaenraglen Waith” | Mae’r Blaenraglen Waith yn ddogfen sy’n rhestru’r xxxx benderfyniadau y mae’r Cyngor a’r Cabinet yn bwriadu eu cymryd a pha fusnes y bydd y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yn ei ystyried a phryd y bydd y materion hynny’n cael eu trafod. Nid yw hyn yn xxxx materion xxxx xxx rai nas rhagwelwyd rhag cael eu hystyried; |
“Cyngor Llawn” | y xxxxx lle xxx pob Cynghorydd yn gweithredu i arfer swyddogaethau'r Cyngor; |
“Swyddogaethau Dewis Lleol” | xxx xxxx swyddogaethau y gall y Cyngor eu trin fel rhai sy’n gyfrifoldeb y Cabinet (yn gyfan gwbl neu’n rhannol) neu fel rhai heb fod yn rhai gweithrediaeth, yn ôl ei ddisgresiwn; |
“Mesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011” | cyfeirir ato fel “Y Mesur”. Deddfwriaeth a gyflwynwyd, ymhlith pethau eraill, i gryfhau democratiaeth leol, ymdrin â newidiadau i drefniadau gweithrediaeth, trosolwg a chraffu, cynghorau sir a thaliadau Aelodau; |
“Aelod” | xxxxx xx Cynghorydd neu xxxxxx a ddewisir gan y Cyngor i wasanaethu ar un o’i Gyrff sy’n Aelodau (a elwir yn “Aelod Cyfetholedig”); |
“Xxxxx xx’n Aelod” | unrhyw un o’r canlynol: • Y Cyngor Llawn; • Y Cabinet; • Pwyllgor Trosolwg a Chraffu; • Y Pwyllgor Trwyddedu; • Y Pwyllgor Safonau; • Pwyllgor Rheoli Datblygu; • Panel Xxxx; • Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio; • Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd; Nodyn - mae cyfeiriadau at y Pwyllgor hefyd yn cynnwys yr Is-bwyllgor; |
“Swyddog Monitro” | Swyddog y mae'n rhaid ei benodi yn ôl y gyfraith i gyflawni swyddogaethau penodol. Gweler Adran 12 am ddisgrifiad o'r swyddogaethau hynny. Fel arfer bydd gan y Swyddog ddyletswyddau eraill a theitl swydd gwahanol. Gweler Adran 12 ynghylch pa Swyddog yw'r Swyddog Monitro; |
“Swyddogaethau heb fod yn Rhai Gweithrediaeth” | unrhyw swyddogaeth y gellir ei harfer gan y Cyngor Llawn yn unig (boed hynny drwy ddewis lleol neu fel mater o gyfraith) neu a ddirprwyir i Gorff sy’n Aelod heblaw y Cabinet; |
“Cynllun Deisebau” | cynllun a baratoir ac a gyhoeddir yn unol ag adran 42 o Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 (ac a adolygir x xxxx i’w gilydd) at y diben o nodi: • sut y gellir cyflwyno deiseb i'r Cyngor; • sut a phryd y bydd y Cyngor yn cydnabod derbyn deiseb; • y camau y bydd y Cyngor yn eu cymryd mewn ymateb i ddeiseb a ddaw i law; • yr amgylchiadau (os oes rhai) pan na all y Cyngor gymryd unrhyw gamau pellach mewn ymateb i ddeiseb; a • sut ac erbyn pryd y bydd y Cyngor yn sicrhau bod ei ymateb i ddeiseb ar gael i'r sawl a gyflwynodd y ddeiseb ac i'r cyhoedd. |
“Cais Cynllunio” | unrhyw un o’r canlynol: • cais am ganiatâd cynllunio (gan gynnwys adnewyddu); • cais i gymeradwyo materion sy’n cael eu cadw yn ôl; • cais am ganiatâd adeilad rhestredig; • cais yn ymwneud â choed; • cynnig i gyflwyno hysbysiad gwaith xxxx xxx gaffael adeilad rhestredig y xxx xxxxx ei atgyweirio; • cais am ganiatâd ardal gadwraeth; • cais am ganiatâd hysbysebu; • cais i amrywio neu ddileu amodau ar xxxx cynllunio; |
“Fframwaith Polisi” | Gweler Adran 4.2; |
“Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus” | y bwrdd gwasanaethau cyhoeddus a sefydlwyd ar gyfer ardal awdurdod lleol y Cyngor o xxx Ran 4 o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015; |
“Swyddog Adran 151” | ddisgrifiad o'r swyddogaethau hynny. Fel arfer bydd gan y Swyddog ddyletswyddau eraill a theitl swydd |
gwahanol. Gweler Adran 12 ynghylch pa Swyddog yw'r Swyddog 151; | |
“Gwasanaeth” | un o'r gwasanaethau a ddarperir gan y Cyngor; |
2.3 Dehongli’r Cyfansoddiad
2.3.1 Rydym wedi ceisio gwneud y Cyfansoddiad mor glir ac mor hawdd i'w ddeall â phosibl. Yn anochel, bydd gan bobl farn wahanol am ystyr rhai darnau.
2.3.2 Yn ystod cyfarfodydd, gall y xxxx xx'n cadeirio neu'n llywyddu'r cyfarfod ddehongli'r rheolau gweithdrefnau perthnasol.
2.3.3 Ym mhob sefyllfa arall, y Swyddog Monitro fydd yn penderfynu ar ddehongliad a chymhwysiad y Cyfansoddiad.
2.4 Dyletswydd i Fonitro ac Adolygu'r Cyfansoddiad
Bydd y Swyddog Monitro yn monitro ac yn adolygu gweithrediad y Cyfansoddiad er mwyn sicrhau bod nodau ac egwyddorion y Cyfansoddiad yn cael effaith lawn. Bydd y Swyddog Adran 151 yn gyfrifol am gadw’r Rheolau Gweithdrefnau Ariannol a nodir yn Adran 17 o’r Cyfansoddiad xxx adolygiad a bydd yn gwneud unrhyw addasiadau a diwygiadau angenrheidiol x xxxx i’w gilydd. Bydd ef/hi yn adrodd ar unrhyw newidiadau a wnaed i Adran 17 i gyfarfod nesaf y Cyngor sydd ar gael i'w nodi.
2.5 Protocol ar gyfer Monitro ac Adolygu'r Cyfansoddiad gan y Swyddog Monitro
Swyddogaeth allweddol i'r Swyddog Monitro yw gwneud argymhellion ar gyfer ffyrdd o ddiwygio'r Cyfansoddiad er mwyn cyflawni'n well y dibenion a nodir yn yr Adran hon. Xxxx xxxxxxxx’r dasg hon, gall y Swyddog Monitro:
2.5.1 arsylwi cyfarfodydd o wahanol rannau o'r strwythur Aelodau a Swyddogion;
2.5.2 dilyn trywydd archwilio sampl o benderfyniadau;
2.5.3 cofnodi a dadansoddi materion a godwyd gydag ef/hi gan Aelodau, Swyddogion, y cyhoedd a rhanddeiliaid perthnasol eraill; a,
2.5.4 cymharu arferion yn y Cyngor hwn gyda'r rhai mewn awdurdodau cymaradwy, neu enghreifftiau cenedlaethol o arfer gorau.
2.6 Newidiadau i’r Cyfansoddiad
2.6.1 Cymeradwyaeth:
Yn amodol ar baragraffau 2.6.2 a 2.6.3 isod, dim ond ar ôl ystyried cynnig gan y Swyddog Monitro neu ar argymhelliad y Cabinet y bydd newidiadau i'r Cyfansoddiad yn cael eu cymeradwyo gan y Cyngor Llawn.
2.6.2 Mân Newidiadau
Os yw newid, xx xxxx resymol y Swyddog Monitro:
(a) yn fān amrywiad; neu
(b) yn ofynnol i ddileu unrhyw anghysondeb, amwysedd neu gywiriad teipograffyddol; neu
(c) yn ofynnol er mwyn rhoi unrhyw benderfyniad gan y Cyngor neu ei bwyllgorau neu’r Cabinet ar waith,
gall y Swyddog Monitro wneud newid o'r fath. Bydd unrhyw newid o'r fath a wneir gan y Swyddog Monitro yn dod i rym ar unwaith. Bydd newidiadau o'r fath yn cael eu hadrodd i gyfarfod nesaf y Cyngor Llawn er gwybodaeth.
2.6.3 Newid Deddfwriaethol
Gall unrhyw ran o'r Cyfansoddiad gael ei diwygio gan y Swyddog Monitro lle xxx xxxxx gwneud y cyfryw ddiwygiad er mwyn cydymffurfio ag unrhyw ddarpariaeth ddeddfwriaethol. Bydd diwygiadau o'r fath yn dod i rym pan fydd y Swyddog Monitro yn penderfynu hynny neu pan fydd y ddeddfwriaeth (lle bo'n berthnasol) yn darparu ar gyfer hynny. Bydd newidiadau o'r fath yn cael eu hadrodd i gyfarfod nesaf y Cyngor Llawn er gwybodaeth.
2.7 Xxxx y Cyfansoddiad
2.7.1 Cyfyngiad ar Xxxx
Gellir xxxx unrhyw un o'r rheolau gweithdrefnol a gynhwysir yn y Cyfansoddiad i'r graddau a ganiateir o fewn y rheolau hyn a'r gyfraith.
2.7.2 Gweithdrefn i Atal
2.8 Cyhoeddi
Ni fydd cynnig i xxxx unrhyw Reolau yn cael ei gynnig heb rybudd oni bai bod o leiaf xxxxxx cyfanswm y Cynghorwyr yn bresennol. Bydd hyd a lled yr xxxx yn gymesur â'r canlyniad i'w gyflawni, gan ystyried pwrpasau'r Cyfansoddiad a nodir yn yr Adran hon.
2.8.1 Bydd y Swyddog Monitro yn sicrhau bod copïau o’r Cyfansoddiad hwn ar gael i’w harchwilio yn swyddfeydd y Cyngor ac ar wefan y Cyngor.
2.8.2 Bydd y Swyddog Monitro yn sicrhau bod copïau o’r Canllaw i’r Cyfansoddiad ar gael i’w harchwilio yn swyddfeydd y Cyngor ac ar wefan y Cyngor.
2.8.3 Bydd y Swyddog Monitro yn rhoi copi electronig o'r Cyfansoddiad hwn i xxx Aelod o'r Cyngor pan gyflwynir iddo/iddi ddatganiad derbyn swydd yr unigolyn hwnnw pan fydd yr Aelod yn cael ei ethol i'r Cyngor yn gyntaf ac wedi hynny yn sicrhau bod y fersiwn ddiweddaraf ar gael i'w harchwilio a'i chyhoeddi ar wefan y Cyngor.
ADRAN 3
3. CAEL GWYBODAETH A CHYMRYD RHAN
3.1 Cael Gwybodaeth
3.1.1 Gwybodaeth Sydd ar Gael i'r Cyhoedd
(a) Pryd Fydd Cyfarfodydd y Cyrff sy'n Aelodau yn cael eu Cynnal
Mae rhaglen o gyfarfodydd ar gael trwy gysylltu â'r Cyngor yn uniongyrchol neu drwy'r wefan.
(b) Xxxxxxxxxxx Waith
O’r Flaenraglen Waith, gellir gweld pa benderfyniadau fydd yn cael eu gwneud gan y Cabinet neu'r Cyngor a pha faterion y bydd y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yn eu hystyried a phryd y bydd y materion hyn yn cael eu trafod.
(c) Gwybodaeth sydd ar Gael Cyn Cyfarfod
O leiaf dri diwrnod clir cyn cyfarfod, bydd yr agenda, unrhyw adroddiad sy'n debygol o gael ei drafod a phapurau cefndir i'r adroddiad hwnnw ar gael i'w harchwilio yn swyddfeydd y Cyngor ac ar y wefan. Os bydd eitem yn cael ei hychwanegu at yr agenda yn ddiweddarach, bydd yr agenda diwygiedig yn agored i'w harchwilio o'r amser yr ychwanegir yr eitem i'r rhaglen a bydd unrhyw adroddiad ar gael i'r cyhoedd cyn gynted ag y bydd ar gael a'i anfon at Gynghorwyr.
(d) Gwybodaeth sydd ar Gael mewn Cyfarfod
Bydd y Cyngor yn sicrhau bod nifer rhesymol o gopïau o’r agenda ac o’r adroddiadau ar gyfer y cyfarfod ar gael i aelodau’r cyhoedd sy’n gorfforol bresennol mewn cyfarfod (ac eithrio yn ystod unrhyw ran o’r cyfarfod y mae’r cyhoedd wedi’u gwahardd rhag mynychu).
(e) Gwybodaeth Sydd ar Gael Ar Ôl Cyfarfod
Am gyfnod o chwe blynedd bydd yr agenda, adroddiadau a chofnodion y cyfarfod ar gael i'w harchwilio. Bydd y papurau cefndir yn parhau ar agor i'w harchwilio am gyfnod x xxxxxx blynedd.
(f) Cyfrifon y Cyngor
Gall y Cyhoedd archwilio cyfrifon y Cyngor a lleisio eu barn i’r archwilydd allanol (adrannau 29 a 30 o Ddeddf Archwilio Cyhoeddus (Cymru) 2004). O xxx Reoliadau Cyfrifon ac Archwilio (Cymru) 2014, bydd y cyfrifon ar gael i’r cyhoedd eu harchwilio am ugain diwrnod gwaith ar ôl y dyddiad a bennwyd gan yr archwilydd.
Ni fydd gwybodaeth sy'n gyfrinachol neu'n esempt (fel y'i diffinnir ym mharagraffau 15.10.3 a 15.10.4) yn cael ei datgelu i aelodau'r cyhoedd ar unrhyw adeg.
3.1.2 Gwybodaeth Sydd ar Gael i Aelodau'r Cyngor
(a) Gall aelodau weld unrhyw wybodaeth sydd ar gael i aelod o’r cyhoedd.
(b) Yn ogystal, gall Aelod weld unrhyw wybodaeth y xxx xxxxx xxxx xxx iddi ei wybod er mwyn cyflawni ei rôl fel Aelod o'r Cyngor (a elwir fel arall yn “angen gwybod”). Ni fydd Aelod yn cyhoeddi gwybodaeth sy’n gyfrinachol neu’n esempt (fel y’i diffinnir yn Adran 15) heb ganiatâd y Cyngor nac yn datgelu gwybodaeth a roddir yn gyfrinachol i unrhyw un heblaw Cynghorydd neu xxxxxx(au) xxx sefydliad(au) sydd â hawl i wybod.
3.1.3 Aelodau Pwyllgor Trosolwg a Chraffu
Gall Aelod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu hefyd weld unrhyw ddogfen sy’n cynnwys deunydd sy’n ymwneud â:
(a) unrhyw fusnes a drafodwyd mewn cyfarfod o'r Cabinet;
(b) unrhyw benderfyniad a wneir gan Aelod unigol o'r Cabinet.
Nid oes gan Aelod Pwyllgor Trosolwg a Chraffu hawl i:
(c) unrhyw ddogfen ar ffurf ddrafft;
(d) unrhyw ran o ddogfen sy’n cynnwys gwybodaeth gyfrinachol neu esempt oni bai bod y wybodaeth honno’n berthnasol i weithred neu benderfyniad y maent yn ei adolygu neu’n craffu xxxx xxx’n bwriadu craffu arno ac sydd wedi’i gynnwys ym Mlaenraglen Waith y Pwyllgor.
Nid oes gan unrhyw Aelod hawl i weld unrhyw wybodaeth sy’n ymwneud â mater y mae ganddo neu ganddi fuddiant sy’n rhagfarnu ynddo.
3.1.4 Gwybodaeth sydd ar Gael i Swyddogion
Gall y Swyddog Monitro, y Swyddog Adran 151 a’r Prif Weithredwr weld unrhyw bapurau neu gofnodion sy’n cael eu cadw gan unrhyw ran o’r Cyngor neu ei Swyddogion. Gall Swyddogion eraill weld unrhyw wybodaeth sydd gan y Cyngor ar yr xxxx:
(a) bod angen iddynt weld yr wybodaeth i wneud eu gwaith; a
(b) bod gwybodaeth yn cael ei phrosesu’n gyfreithlon yn unol â’r Ddeddfwriaeth Diogelu Data.
3.2 Cymryd Rhan
3.2.1 Rhaid i'r Cyngor annog pobl leol i gymryd rhan yn y broses o wneud penderfyniadau gan y Cyngor. Gweler strategaeth y Cyngor ar gyfer cyfranogiad y cyhoedd am ragor o wybodaeth.
3.2.2 Aelodau o’r Cyhoedd
Gall aelodau’r cyhoedd gymryd rhan yn y ffyrdd canlynol:
(a) Pleidleisio dros Gynghorwyr
Os ydynt dros 16 oed ac wedi cofrestru fel etholwr lleol gyda'r Cyngor.
(b) Awgrymu Eitemau Busnes ar gyfer Cyfarfodydd
Gall aelod o’r cyhoedd geisio cynnwys mater ar agenda drwy:
(i) gofyn i Gadeirydd unrhyw Gorff sy’n Aelod ychwanegu eitem at yr agenda; a/neu
(ii) mynychu cyfarfod o’r xxxxx xx awgrymu ei fod yn edrych ar fater wrth ystyried “eitemau busnes yn y dyfodol sy’n ymwneud â swyddogaethau’r Xxxxx xx’n Aelod”.
(c) Cyflwyno Deisebau
Gall aelod o’r cyhoedd geisio codi mater gyda’r Cyngor drwy gyflwyno deiseb yn unol â Chynllun Deisebau’r Cyngor.
(d) Cymryd Rhan mewn Cyfarfodydd
(i) Gall aelodau'r cyhoedd ddod i siarad mewn unrhyw gyfarfod y mae'r Cyngor wedi penderfynu y dylai gynnwys cyfranogiad gan aelodau'r cyhoedd. Mae’r rheolau ynghylch pryd y cewch siarad ag am ba hyd o amser wedi’u cynnwys yn Adran 4.
(ii) Gallwch hefyd ofyn cwestiynau ffurfiol yng nghyfarfodydd y Cyngor Llawn (Adran 4).
(e) Barn y Cyhoedd
O xxx y trefniadau a roddwyd ar waith gan y Cyngor o xxx xxxxx 62 o Fesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011, gall aelodau’r cyhoedd ddwyn i
sylw’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu perthnasol eu barn ar unrhyw xxxxx xx’n xxxx xx ystyried gan y Pwyllgor perthnasol. Rhaid i'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu perthnasol ystyried unrhyw farn a ddaw i'w sylw o xxx y trefniadau hyn.
(f) Xxxx xxx Cyfarfodydd yn Agored i'r Cyhoedd?
Bydd cyfarfodydd yn agored i'r cyhoedd lle bynnag y xx xxxx. Rhaid gwahardd y cyhoedd o gyfarfodydd pryd bynnag y mae'n debygol y bydd gwybodaeth gyfrinachol yn cael ei datgelu. Gall y cyhoedd gael eu gwahardd o gyfarfodydd lle mae’n debygol y bydd gwybodaeth esempt yn cael ei datgelu. (Gweler adran 15.10 am ddiffiniad o wybodaeth esempt ac adran 15.11 am ddiffiniad o fudd y cyhoedd.)
(g) Gwneud Sylwadau/Cwynion
(i) Gall aelod o’r cyhoedd wneud sylwadau neu gwyno am wasanaethau’r Cyngor drwy:
(A) cysylltu â'u Cynghorydd lleol;
(B) cysylltu â'r Aelod Cabinet sy'n gyfrifol am y gwasanaeth;
(C) cysylltu â'r Swyddog sy'n gyfrifol am ddarparu'r gwasanaeth neu ei reolwr;
(D) defnyddio trefn gwyno’r Cyngor;
(E) cysylltu ag Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru yn 0 Xxxxxx xx Xxx Xxx, Xxxxxxx, XX00 0XX. Ffôn: 0300 790 0203 neu drwy’r wefan: xxx.xxxxxxxxx.xxxxx.
(ii) Gellir gwneud sylwadau neu gwynion am Swyddog neu Aelod drwy:
(A) Swyddog
Cysylltu â’r Swyddog neu reolwr y Swyddog.
(B) Aelodau
Os yw’r xxxx yn erbyn Aelod, yna dylid cyfeirio’r xxxx at y Swyddog Monitro neu Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru (manylion cyswllt uchod).
3.3 Cymryd Rhan – Aelodau
Gall aelodau gymryd rhan drwy:
3.3.1 Awgrymu Eitemau Busnes ar gyfer yr Agenda
Fel Aelod o’r Cyngor, mae gennych yr un hawliau ag aelodau’r cyhoedd. Yn ogystal â’r hawliau hyn mae gennych hefyd yr hawliau canlynol:
(a) Gall cyrff sy’n aelodau yng Ngholofn A ofyn i gyrff sy’n aelodau yng Ngholofn B i ystyried neu ailystyried mater.
Colofn A | Colofn B |
Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu | Y Cabinet |
(b) Gall unrhyw Aelod gyflwyno rhybudd o gynnig i’r Cyngor (Adran 4) a hefyd ofyn cwestiynau (Adran 4).
3.3.2 Cymryd rhan mewn Cyfarfodydd
Xxx xxx Aelodau'r Cyngor hawl i fynychu unrhyw gyfarfod ffurfiol o'r Cyngor, ei bwyllgorau neu ei is-bwyllgorau neu'r Cabinet.
(a) Gall Aelodau’r Cyngor fynychu a siarad mewn unrhyw gyfarfodydd y maent yn Aelod o’r xxxxx hwnnw. Lle nad ydynt yn Aelod o’r xxxxx hwnnw, Cadeirydd y xxxxx xx’n penderfynu eu presenoldeb a’u hawl i siarad.
(b) Xxx xxx aelodau'r Cabinet rôl arbennig i'w chwarae o fewn y Cyngor. Mae ganddynt hawl i arfer unrhyw Weithrediad Goruchwyliol ar yr xxxx bod y Weithrediad Goruchwyliol wedi'i dirprwyo iddynt gan Arweinydd y Cyngor.
3.3.3 Sylwadau a Chwynion
(a) Gall Aelodau wneud sylwadau, yn amodol ar gyfyngiadau yn y Cod Ymddygiad i Aelodau ar unrhyw agwedd o fusnes y Cyngor trwy:
(i) siarad â Swyddogion;
(ii) siarad â'r Arweinydd neu Aelodau'r Cabinet;
(iii) siarad â Xxxxxxxxxx Xxxxxxxx Xxxxxxxx a Chraffu.
(b) Os yw Aelod yn dymuno cwyno am:
(i) Swyddog
Gellir defnyddio'r weithdrefn a nodir yn y Protocol ar Gysylltiadau Aelod/Swyddogion.
(ii) Aelod
Gellir dilyn y weithdrefn a nodir yn Atodiad 3 Adran 19.
ADRAN 4
4. Y CYNGOR LLAWN
4.1 Cyflwyniad
Mae'r Cyngor Llawn yn gyfarfod ffurfiol o'r xxxx Gynghorwyr. Mae’n ofynnol yn ôl y gyfraith i’r Cyngor Llawn wneud rhai penderfyniadau pwysig gan gynnwys pennu Cyllideb y Cyngor a’r dreth gyngor a chymeradwyo nifer o gynlluniau a strategaethau allweddol, sydd gyda’i gilydd yn ffurfio’r Fframwaith Polisi (a restrir isod). Mae'n gyfrifol am yr xxxx swyddogaethau nad ydynt yn gyfrifoldeb y Cabinet. Bydd yn cyflawni rhai swyddogaethau ei hun, ond bydd eraill yn cael eu dirprwyo i Bwyllgorau neu Swyddogion a enwir.
4.2 Y Fframwaith Xxxxxx
Xxx'r Fframwaith Polisi yn golygu’r cynlluniau, y trefniadau a'r strategaethau nad ydynt i fod yn gyfrifoldeb y Weithrediaeth yn unig yn unol â deddfwriaeth gyfredol.
4.3 Y Gyllideb
Mae’r Gyllideb yn cynnwys dyrannu adnoddau ariannol i wahanol wasanaethau a phrosiectau, cronfeydd wrth gefn arfaethedig, sylfaen y dreth gyngor, pennu’r dreth gyngor a phenderfyniadau sy’n ymwneud â rheoli gofyniad benthyca’r Cyngor, rheoli ei wariant cyfalaf a phennu terfynau trosglwyddiadau ariannol. Bydd y Cyngor Llawn yn penderfynu ar gyllideb refeniw gyffredinol a chyllideb gyfalaf gyffredinol y Cyngor ac unrhyw newidiadau i’r rhain. (Gweler Adran 16 am sut y gall y Cyngor newid y
Fframwaith Polisi neu’r Gyllideb a gyfeiriwyd ato i’w cymeradwyo gan y Cabinet.)
4.4 Trosglwyddo Tir ar gyfer Xxx
Xxx Trosglwyddo Tir ar gyfer Tai yn golygu cymeradwyo neu fabwysiadu ceisiadau (boed ar ffurf drafft ai peidio) i Weinidogion Cymru am gymeradwyaeth i raglen o waredu tir a ddefnyddir at ddibenion preswyl pan fo angen cymeradwyaeth o xxx xxxxx 32 xxx 43 o Ddeddf Tai 1985.
4.5 Swyddogaethau’r Cyngor Llawn
Dim ond y Cyngor Llawn fydd yn arfer y swyddogaethau canlynol:
4.5.1 mabwysiadu a newid y Cyfansoddiad;
4.5.2 cymeradwyo neu fabwysiadu'r Fframwaith Polisi, y Gyllideb ac unrhyw gais i Weinidogion Cymru mewn perthynas ag unrhyw Drosglwyddo Tir ar gyfer Tai;
4.5.3 yn amodol ar y weithdrefn frys a gynhwysir yn y Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15 y Cyfansoddiad hwn, gwneud penderfyniadau am unrhyw fater wrth gyflawni Gweithrediad Goruchwyliol a gwmpesir gan y Fframwaith Polisi neu'r Gyllideb lle mae'r penderfynwr yn bwriadu ei wneud mewn modd a fyddai'n groes i'r Fframwaith Polisi neu'n groes i/neu ddim yn gwbl unol â'r Gyllideb;
4.5.4 penodi a diswyddo'r Arweinydd;
4.5.5 cytuno a/neu ddiwygio'r cylch gorchwyl ar gyfer Pwyllgorau, penderfynu ar eu cyfansoddiad a gwneud penodiadau iddynt (yn unol â Deddf Llywodraeth Leol a Thai 1989) oni bai bod y penodiadau wedi'u dirprwyo gan y Cyngor;
4.5.6 cyflawni swyddogaethau'r cydbwyllgor corfforedig a nodir yn Adran 11 y Cyfansoddiad hwn, gan gynnwys gwneud cais cydbwyllgor corfforedig a rhoi caniatâd i reoliadau cydbwyllgor corfforedig gael eu gwneud;
4.5.7 newid enw'r ardal neu roi teitl rhyddfraint y Fwrdeistref;
4.5.8 gwneud neu gadarnhau penodiad y Prif Weithredwr; a Phrif Swyddogion eraill;
4.5.9 gwneud, diwygio, dirymu, ailddeddfu neu fabwysiadu is-ddeddfau a hyrwyddo neu wrthwynebu gwneud deddfwriaeth xxxx xxx xxxxxx personol;
4.5.10 yr xxxx Swyddogaethau Dewis Lleol a nodir yn Adran 14 y Cyfansoddiad hwn y mae'r Cyngor yn penderfynu y dylid eu cyflawni ganddo ei hun yn hytrach na'r Cabinet;
4.5.11 yr xxxx faterion y mae'n rhaid eu cadw yn ôl y gyfraith i'r Cyngor. Er enghraifft, penodi Cadeirydd y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd, cymeradwyo penodi neu ddiswyddo’r Prif Weithredwr, pennu lefel (ac unrhyw newid yn y lefel) tâl i’r sawl a delir i Brif Swyddog a chymeradwyo’r datganiad polisi tâl;
4.5.12 penodi cynrychiolwyr i gyrff allanol oni bai bod y penodiad wedi'i ddirprwyo gan y Cyngor;
4.5.13 cymeradwyo, adolygu a diwygio Cynllun Deisebau’r Cyngor;
4.5.14 ymgynghori â phobl leol, pobl eraill sy’n cynnal busnes yn ardal y Cyngor, swyddogion y Cyngor a phob undeb llafur a gydnabyddir gan y Cyngor ynghylch i xx xxxxxx y xxx’r Cyngor yn bodloni ei ofynion perfformiad;
4.5.15 paratoi adroddiad blynyddol ar y graddau y mae'r Cyngor wedi bodloni ei ofynion perfformiad;
4.5.16 gwneud trefniadau ar gyfer asesiad perfformiad panel ac ymateb i adroddiad y panel;
4.5.17 adolygu, cymeradwyo a diwygio amcanion llesiant y Cyngor yn unol ag adran 9 o Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015 a’r canllawiau statudol cysylltiedig a gyhoeddwyd gan Lywodraeth Cymru;
4.5.18 ystyried adroddiadau’r Prif Weithredwr a baratowyd yn unol ag adran 54(2)(b) o Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021, o fewn 3 mis iddynt gael eu gwneud;
4.5.19 ystyried adroddiadau blynyddol a dderbyniwyd gan y Pwyllgor Safonau, o fewn 3 mis iddynt gael eu gwneud; a
4.5.20 parhau i adolygu i xx xxxxxx:
(a) ei fod yn arfer ei swyddogaethau yn effeithiol;
(b) yn defnyddio ei adnoddau yn ddarbodus, yn effeithlon ac yn effeithiol; a
(c) y mae ei drefniadau llywodraethu yn effeithiol ar gyfer sicrhau’r materion a nodir yn a) a b) uchod.
4.6 Aelodaeth
4.6.1 Bydd xxxx Aelodau'r Cyngor yn Aelodau o'r Cyngor Llawn.
4.6.2 Nid yw dirprwyo yn bosibl yng nghyfarfodydd y Cyngor.
4.6.3 Cadeirio'r Cyngor
(a) Bydd y Cynghorydd a etholir yn flynyddol gan y Cyngor fel ei gadeirydd yn cael ei alw’n “Maer”.
(b) Bydd y Maer yn peidio â bod yn Faer os bydd yn ymddiswyddo, yn cael ei ddiswyddo trwy bleidlais o’r Cyngor Llawn, yn peidio â bod yn Aelod o’r Cyngor, neu’n methu â gweithredu fel Aelod o’r Cyngor. Maen nhw'n parhau i weithredu fel Maer ar ôl etholiad nes bod eu holynydd wedi'i benodi.
4.6.4 Rôl a Swyddogaeth y Maer
Bydd Maer y Cyngor ac yn ei (h)absenoldeb, y Dirprwy Faer yn cyflawni’r rolau a’r swyddogaethau canlynol:
(a) Rôl Seremonïol
Xxx Xxxx y Cyngor:
(i) yn arweinydd dinesig Cyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr;
(ii) yn hyrwyddo buddiannau ac enw da'r Cyngor a Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr yn ei chyfanrwydd ac yn gweithredu fel llysgennad i'r ddau; ac
(iii) yn ymgymryd â gweithgareddau dinesig, cymunedol a seremonïol ac yn meithrin hunaniaeth a balchder cymunedol.
(b) Cyfrifoldebau'r Maer
(i) cynnal a hyrwyddo pwrpas y Cyfansoddiad, a dehongli'r Cyfansoddiad pan fo angen;
(ii) llywyddu cyfarfodydd y Cyngor fel y gellir cyflawni ei fusnes yn deg ac yn effeithlon gan ystyried hawliau Cynghorwyr a buddiannau'r gymuned;
(iii) sicrhau bod cyfarfod y Cyngor yn fforwm ar gyfer trafod materion sy'n peri pryder i'r gymuned leol a'r man lle y gall Aelodau nad ydynt ar y Cabinet ddwyn y Cabinet a Chadeirydd y Pwyllgor i gyfrif;
(iv) hyrwyddo cyfranogiad y cyhoedd yng ngweithgareddau’r Cyngor;
(v) bod yn gydwybod i'r Cyngor; a
(vi) mynd i'r digwyddiadau dinesig a seremonïol hynny y mae'r Cyngor ac ef/hi yn penderfynu sy'n briodol;
4.7 Cyfarfodydd y Cyngor
Mae tri math o gyfarfod y Cyngor:
4.7.1 y cyfarfod blynyddol;
4.7.2 cyfarfodydd cyffredin; a
4.7.3 cyfarfodydd arbennig.
4.8 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon
Bydd Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor a gynhwysir yn yr Adrannau isod yn berthnasol i gyfarfodydd y Cyngor Llawn.
4.9 Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor – Cyfarfod Blynyddol y Cyngor
4.9.1 Amseru a Busnes
Mewn blwyddyn pan fydd etholiad arferol o gynghorwyr, cynhelir y cyfarfod blynyddol o fewn 21 diwrnod i ymddeoliad y cynghorwyr sy'n gadael. Mewn unrhyw flwyddyn arall, cynhelir y cyfarfod blynyddol ym mis Mai. Bydd y cyfarfod blynyddol yn:
(a) ethol person i lywyddu os nad xx Xxxx a Dirprwy Faer y Cyngor yn bresennol;
(b) xxxxx Xxxx y Cyngor;
(c) ethol Dirprwy Faer y Cyngor;
(d) cymeradwyo cofnodion y cyfarfod diwethaf;
(e) derbyn unrhyw gyhoeddiadau gan y Maer a/neu'r Prif Weithredwr;
(f) Ethol Arweinydd y Cyngor;
(g) cytuno ar nifer yr Aelodau i'w penodi i'r Cabinet;
(h) yr Arweinydd i hysbysu'r Cyngor o nifer yr Aelodau i'w penodi i'r Cabinet a chyhoeddi'r Dirprwy Arweinydd o blith yr Aelodau hynny a benodwyd i'r Cabinet a'r Aelodau i bortffolio;
(j) cytuno ar y cynllun dirprwyo neu unrhyw ran ohono y mae'r Cyfansoddiad yn penderfynu y dylai'r Cyngor gytuno arno (fel y nodir yn Adran 14 y Cyfansoddiad hwn);
(k) cymeradwyo rhaglen o gyfarfodydd arferol y Cyngor am y flwyddyn; ac
(l) ystyried unrhyw fusnes a nodir yn yr hysbysiad sy'n galw'r cyfarfod.
4.9.2 Dewis Cynghorwyr ar Bwyllgorau a Chyrff Allanol Yn y cyfarfod blynyddol, bydd cyfarfod y Cyngor yn:
(a) penderfynu pa bwyllgorau ac is-bwyllgorau i'w sefydlu ar gyfer y flwyddyn ddinesig;
(b) penderfynu ar faint a chylch gorchwyl y pwyllgorau hynny;
(c) penderfynu ar y dyraniad o seddi i grwpiau gwleidyddol yn unol â rheolau cydbwysedd gwleidyddol;
(d) gwneud penodiadau i gyrff allanol ac eithrio lle mae penodiad i'r cyrff hynny wedi'i ddirprwyo gan y Cyngor neu'n ymarferadwy gan y Cabinet yn unig.
Cynhelir cyfarfodydd cyffredin y Cyngor yn unol â rhaglen a benderfynwyd yng nghyfarfod blynyddol y Cyngor. Bydd trefn busnes cyfarfodydd arferol fel a ganlyn:
4.10.1 ethol person i lywyddu xx xxxxx pwerau'r Maer yn y cyfarfod os nad yw'r Maer a'r Dirprwy Faer yn bresennol;
4.10.2 cymeradwyo cofnodion y cyfarfod diwethaf;
4.10.3 derbyn unrhyw ddatganiadau o ddiddordeb gan Aelodau;
4.10.4 derbyn unrhyw gyhoeddiadau gan y Maer, y Prif Weithredwr, yr Arweinydd y Cabinet;
4.10.5 derbyn adroddiad gan yr Arweinydd a derbyn cwestiynau ac atebion ar yr adroddiad;
4.10.6 derbyn adroddiad gan y Cabinet a derbyn cwestiynau ac atebion ar yr adroddiad;
4.10.7 derbyn adroddiadau gan bwyllgorau’r Cyngor a derbyn cwestiynau ac atebion ar yr adroddiadau hynny;
4.10.8 derbyn adroddiadau a derbyn cwestiynau ac atebion ar fusnes trefniadau ar y cyd a sefydliadau allanol;
4.10.9 ystyried unrhyw fusnes arall a nodir yn y wŷs i’r cyfarfod, gan gynnwys ystyried cynigion gan y Cabinet mewn perthynas â Fframwaith Polisi a Chyllideb y Cyngor ac adroddiadau’r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu;
4.10.10 ystyried cynigion; ac
4.10.11 ymdrin â chwestiynau gan Aelodau yn unol â Rheol 4.18;
4.10.12 derbyn cwestiynau gan y cyhoedd a rhoi atebion iddynt mewn perthynas â materion sydd xx xxxx y Maer yn berthnasol i fusnes y cyfarfod.
4.11 Cyfarfodydd Arbennig
4.11.1 Galw Cyfarfodydd Arbennig
Gall y Swyddog Monitro alw cyfarfodydd y Cyngor yn ogystal â chyfarfodydd cyffredin. Gall y rhai a restrir isod ofyn i’r Swyddog Monitro alw cyfarfodydd ychwanegol o’r Cyngor:
(a) y Cyngor drwy benderfyniad;
(b) Maer y Cyngor;
(c) y Prif Weithredwr;
(d) y Swyddog Adran 151;
(e) unrhyw bum Aelod o’r Cyngor os ydynt wedi arwyddo cais a gyflwynwyd i Faer y Cyngor a’i fod wedi gwrthod galw cyfarfod neu wedi methu â galw cyfarfod o fewn saith diwrnod i gyflwyno’r ymholiad.
4.11.2 Busnes
Bydd y busnes sydd i’w drafod mewn cyfarfod arbennig yn cael ei gyfyngu i’r eitem neu’r eitemau o fusnes sydd wedi’u cynnwys yn y cais am y cyfarfod arbennig ac ni fydd unrhyw ystyriaeth i gofnodion neu adroddiadau blaenorol o bwyllgorau ac yn y blaen, ac eithrio y caiff y Maer yn ôl ei ddisgresiwn llwyr ganiatáu i eitemau eraill o fusnes gael eu cynnal er mwyn cyflawni busnes y Cyngor yn effeithlon.
4.12 Amser, Lleoliad a Hyd Cyfarfodydd
4.12.1 Amser a Lleoliad Cyfarfodydd
(a) Bydd amser a lleoliad y cyfarfodydd yn cael eu pennu gan y Swyddog Monitro ac yn cael eu hysbysu yn y wŷs.
(b) Pan fo’r cyfarfod i’w gynnal yn unol â threfniadau’r Cyngor ar gyfer cyfarfodydd aml-leoliad, bydd y wŷs hefyd yn cynnwys manylion ynghylch sut i gael mynediad i’r cyfarfod x xxxx.
4.13 Hysbysiad a Gwŷs i Gyfarfodydd
Bydd y Swyddog Monitro yn hysbysu’r cyhoedd o amser a lleoliad unrhyw gyfarfod yn unol â’r Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15. O leiaf dri diwrnod clir cyn cyfarfod, bydd y Swyddog Monitro yn anfon gwŷs wedi’i llofnodi ganddo/ganddi i xxx Aelod o'r Cyngor. Bydd y wŷs yn rhoi dyddiad, amser a lleoliad pob cyfarfod a, lle cynhelir cyfarfodydd yn unol â threfniadau’r Cyngor ar gyfer cyfarfodydd aml-leoliad, manylion ynghylch sut i gael mynediad i’r cyfarfod x xxxx. Bydd y wŷs hefyd yn nodi'r busnes i'w drafod a bydd adroddiadau perthnasol sydd ar gael yn cyd-fynd â hi.
4.14 Cadeirydd y Cyfarfod
Gall y xxxx xx’n llywyddu’r cyfarfod arfer unrhyw bŵer neu ddyletswydd sydd gan y Maer. Lle bo’r rheolau hyn yn berthnasol i gyfarfodydd pwyllgor ac is-bwyllgor, dylid darllen
cyfeiriadau at y Maer yn lle hynny fel cyfeiriadau at gadeirydd y pwyllgor neu’r is-bwyllgor hwnnw.
4.15.1 Cworwm cyfarfod fydd chwarter cyfanswm yr Aelodau. Yn ystod unrhyw gyfarfod, os yw’r Maer yn cyfrif nifer yr Aelodau sy’n bresennol ac yn datgan nad oes cworwm yn bresennol, yna bydd y cyfarfod yn cael ei ohirio ar unwaith. Bydd y busnes sy'n weddill yn cael ei ystyried ar amser a dyddiad a bennir gan y Maer. Os na fydd yn pennu dyddiad, bydd gweddill y busnes yn cael ei ystyried yn y cyfarfod cyffredin nesaf.
4.16 Presenoldeb x Xxxx
4.16.2 At ddibenion adran 4.16.1, mae presenoldeb “drwy ddulliau x xxxx” yn golygu presenoldeb mewn lleoliad ffisegol gwahanol i rai cyfranogwyr eraill a chymryd rhan drwy lwyfan cyfarfod ar-lein.
4.17.1 Cyffredinol
(a) Gall aelodau’r cyhoedd ofyn cwestiynau i Aelodau’r Cabinet mewn cyfarfodydd cyffredin o’r Cyngor ac eithrio’r cyfarfod cyffredin cyntaf yn dilyn y cyfarfod blynyddol mewn blwyddyn o etholiadau cyffredin cynghorwyr i’r Cyngor.
(b) Dylid cyfyngu cyfanswm yr amser a neilltuir ar gyfer cwestiynau gan y cyhoedd i dri deg munud.
4.17.2 Trefn y Cwestiynau
Gofynnir cwestiynau yn y drefn y derbyniwyd rhybudd ohonynt, ond gall y Maer grwpio cwestiynau tebyg at ei gilydd.
4.17.3 Rhybudd o Gwestiynau
Ni ellir gofyn cwestiwn oni bai bod rhybudd wedi'i roi drwy ei ddosbarthu'n ysgrifenedig neu drwy'r post electronig i'r Swyddog Monitro ddim hwyrach na chanol dydd, deg diwrnod gwaith cyn diwrnod y cyfarfod. Rhaid i xxx cwestiwn roi enw a chyfeiriad yr holwr.
4.17.4 Xxxxx y Cwestiynau
Mewn unrhyw un cyfarfod ni chaiff neb gyflwyno mwy nag un cwestiwn ac ni ellir gofyn mwy nag un cwestiwn o’r fath ar ran un sefydliad.
Gall y Swyddog Monitro wrthod cwestiwn os:
(a) nad yw'n ymwneud â mater y xxx xxx y Cyngor gyfrifoldeb amdano, xxx xx'n effeithio ar y Fwrdeistref Sirol;
(b) yw’n ddifenwol, yn wamal neu'n sarhaus;
(c) yn sylweddol yr un fath â chwestiwn a ofynnwyd mewn cyfarfod o'r Cyngor yn y chwe mis diwethaf;
(d) yn ei gwneud yn ofynnol datgelu gwybodaeth gyfrinachol neu esempt.
4.17.6 Cofnod o Gwestiynau
(a) Bydd y Swyddog Monitro yn cadw cofnod o xxx cwestiwn mewn ffurf sy’n eu galluogi i fod ar gael i’r cyhoedd eu harchwilio a bydd yn anfon copi o’r cwestiwn ar unwaith at y Cynghorydd y’i cyflwynir iddo. Bydd cwestiynau a wrthodwyd yn cynnwys rhesymau dros wrthod.
(b) Bydd copïau o'r xxxx gwestiynau yn cael eu dosbarthu i xxx Cynghorydd a byddant ar gael i'r cyhoedd sy'n mynychu'r cyfarfod.
4.17.7 Gofyn y Cwestiwn yn y Cyfarfod
Bydd y Maer yn gwahodd yr holwr i ofyn y cwestiwn i’r Cynghorydd a enwir yn yr hysbysiad. Os nad yw holwr sydd wedi cyflwyno cwestiwn ysgrifenedig yn gallu bod yn bresennol, yna xxx xxxx iddo/iddi ofyn i’r Maer i ofyn y cwestiwn ar ei ran. Xxxx x Xxxx ofyn y cwestiwn ar ran yr holwr, nodi y bydd ateb ysgrifenedig yn cael ei roi neu benderfynu, yn absenoldeb yr holwr, na fydd y cwestiwn yn cael ei drin.
4.17.8 Cwestiwn Atodol
4.17.9 Atebion Ysgrifenedig
Bydd unrhyw gwestiwn na ellir xxxxx xx ef yn ystod cwestiynau cyhoeddus, xxxxx xx oherwydd diffyg amser neu oherwydd diffyg presenoldeb y Cynghorydd y'i cyflwynwyd iddo, yn cael ei drin trwy ateb ysgrifenedig.
4.17.10 Cyfeirio Cwestiwn i'r Cabinet neu Bwyllgor
Oni bai bod y Xxxx yn penderfynu fel arall, ni chynhelir trafodaeth ar unrhyw gwestiwn, ond caiff unrhyw Aelod gynnig bod mater a godwyd gan gwestiwn yn cael ei gyfeirio at y Cabinet neu’r pwyllgor neu is-bwyllgor priodol. Unwaith y caiff ei eilio, bydd pleidlais ar gynnig o’r fath heb ei drafod.
4.18.1 Ar Adroddiadau'r Cabinet neu Bwyllgorau
Gall Aelod o’r Cyngor ofyn unrhyw gwestiwn heb rybudd i Arweinydd neu Gadeirydd Pwyllgor sy’n codi’n uniongyrchol o eitem o adroddiad y Cabinet
neu Bwyllgor, pan fydd yr eitem honno’n cael ei derbyn neu’n cael ei hystyried gan y Cyngor.
4.18.2 Cwestiynau y rhoddwyd rhybudd ohonynt yn y Cyngor Llawn
Ac eithrio yn y cyfarfod blynyddol neu’r cyfarfod cyllideb a ddyrannwyd, ac yn amodol ar reol 4.18.4, gall Aelod o’r Cyngor ofyn i’r canlynol:
(a) y Maer;
(b) Aelod o’r Cabinet;
(c) cadeirydd unrhyw bwyllgor neu is-bwyllgor;
gwestiwn ar unrhyw fater y xxx xxx y Cyngor bwerau neu ddyletswyddau mewn perthynas ag xx xxx sy’n effeithio ar Fwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, fel eitem o fusnes ar ôl ystyried adroddiadau.
4.18.3 Cwestiynau y rhoddwyd rhybudd ohonynt mewn Pwyllgorau ac Is-bwyllgorau
Yn amodol ar reol 4.18.4, gall Aelod o bwyllgor neu is-bwyllgor ofyn cwestiwn i’r cadeirydd ar unrhyw fater y xxx xxx y Cyngor bwerau neu ddyletswyddau mewn perthynas ag xx xxx sy’n effeithio ar y Fwrdeistref Sirol ac sy’n dod o fewn cylch gorchwyl y pwyllgor neu’r is-bwyllgor hwnnw, fel eitem o fusnes cyn unrhyw adroddiadau.
Caiff Aelod ofyn cwestiwn o xxx Reol 4.18.2 neu 4.18.3 os xxxxx xx:
(a) eu bod wedi rhoi o leiaf ddeg diwrnod gwaith clir o rybudd ysgrifenedig o’r cwestiwn i’r Swyddog Monitro; neu
(b) bod y cwestiwn yn ymwneud â materion xxxx, bod ganddynt ganiatâd y Xxxx xxx’r Aelod y mae’r cwestiwn i’w ofyn iddo a bod cynnwys y cwestiwn yn cael ei roi i’r Swyddog Monitro erbyn 10:00am ar ddiwrnod y cyfarfod yn achos cyfarfod prynhawn neu erbyn 1:00pm ar y diwrnod gwaith cyn diwrnod y cyfarfod yn achos cyfarfod bore.
4.18.5 Uchafswm Nifer y Cwestiynau
Dim ond un cwestiwn y gall Aelod ei ofyn o xxx Reol 4.18.2 neu 4.18.3 ac eithrio gyda chaniatâd Maer y Cyngor, pwyllgor neu is-bwyllgor.
4.18.6 Xxxxx y Cwestiynau
Bydd cwestiynau y rhoddwyd rhybudd ohonynt o xxx Reol 4.19.2 neu 4.19.3 yn cael eu rhestru ar yr agenda yn nhrefn grwpiau gwleidyddol yn gymesur â’u cynrychiolaeth ar y Cyngor ac yna’r Aelodau hynny nad ydynt yn aelodau o unrhyw grŵp gwleidyddol a gydnabyddir gan y Cyngor.
Yn y xxxxx gyntaf, bydd xxx xxx grŵp gwleidyddol yr hawl i ofyn un cwestiwn. Bydd gan unrhyw Aelodau nad ydynt yn aelodau o grŵp gwleidyddol a gydnabyddir gan y Cyngor yr hawl i ofyn un cwestiwn yr un (yn y drefn y derbyniwyd rhybudd ohonynt).
Bydd y drefn hon yn parhau ar gyfer rowndiau dilynol.
4.18.7 Cynnwys Cwestiynau
Mae’n rhaid i gwestiynau o xxx Reol 4.18.2 neu 4.18.3 xx xxxx y Maer fodloni’r canlynol:
(a) peidio â mynegi barn ynddyn nhw;
(b) ymwneud â materion y xxx xxx y Cyngor bolisi neu y gall y Cyngor benderfynu arno;
(c) ddim yn ymwneud â chwestiynau ffeithiol.
4.18.8 Ymateb
Bydd ateb ysgrifenedig i'r cwestiwn ar gael erbyn 5:00pm y diwrnod cyn y cyfarfod a bydd ar gael i'r cyhoedd. Gellir darllen yr ateb ysgrifenedig yn y drefn o xxx Reol 4.18.6.
4.18.9 Cwestiwn Atodol
Caiff aelod sy’n gofyn cwestiwn o xxx Reol 4.18.2 neu 4.18.3 ofyn un cwestiwn atodol heb rybudd i’r Aelod y gofynnwyd y cwestiwn cyntaf iddo. Rhaid i'r cwestiwn atodol godi'n uniongyrchol o'r cwestiwn gwreiddiol neu'r ateb. Hyd Areithiau
Ni chaiff Aelod sy’n gofyn cwestiwn o xxx Reol 4.18.2 neu 4.18.3 ac Aelod sy’n ateb cwestiwn o’r fath siarad am fwy na thair munud oni bai bod y Maer yn cydsynio i gyfnod hwy.
4.18.10 Amser a Ganiateir ar gyfer Cwestiynau yng Nghyfarfodydd y Cyngor
(a) Ni fydd yr amser a ganiateir ar gyfer ystyried cwestiynau a gyflwynir o xxx Reol 4.18.2 fod, heb ganiatâd y Cyngor, yn fwy na thri deg munud.
(b) Bydd unrhyw gwestiynau sy'n weddill yn cael eu hateb yn ysgrifenedig cyn cyfarfod arferol nesaf y Cyngor.
4.19 Rhybudd o Gynigion
4.19.1 Rhybudd
Ac eithrio cynigion y gellir eu cynnig heb rybudd o xxx Reol 4.20 ac mewn achosion xxxx, rhaid cyflwyno rhybudd ysgrifenedig o xxx cynnig i’r Swyddog Monitro erbyn 10:00am fan bellaf ar y degfed diwrnod gwaith cyn cyfarfod y Cyngor y mae i’w ystyried ynddo. Bydd cynigion a dderbynnir yn cael eu cadw ar ffurf sy’n galluogi iddynt fod ar gael i’r cyhoedd eu harchwilio.
4.19.2 Cynnig a Osodir ar yr Agenda
Bydd cynigion y mae rhybudd wedi’i roi ar eu cyfer yn cael eu rhestru ar yr agenda yn y drefn y derbyniwyd y rhybudd, oni bai bod yr Aelod sy’n rhoi’r rhybudd yn nodi, yn ysgrifenedig, ei fod yn bwriadu ei symud i gyfarfod diweddarach neu ei dynnu’n ôl.
4.19.3 Cwmpas
Rhaid i gynigion ymwneud â materion y xxx xxx y Cyngor gyfrifoldeb amdanynt xxx xx'n effeithio ar y Fwrdeistref Sirol.
4.19.4 Xxxxxx i Ddiswyddo'r Arweinydd
(a) Ni ellir gwneud cynnig i ddiswyddo’r Arweinydd oni bai bod y rhybudd o gynnig yn cael ei lofnodi gan nifer o gynghorwyr sydd o leiaf cyfwerth â 15% o gyfanswm y cynghorwyr ar y Cyngor ac sy’n cynnwys cynghorwyr o ddau grŵp gwleidyddol o leiaf. Gweler Adran 6.3.2.
(b) Er mwyn i gynnig o’r xxxx xxxx ei dderbyn, rhaid iddo gael cefnogaeth o leiaf dwy ran o dair o’r Aelodau hynny a bleidleisiodd ac a oedd yn bresennol ar yr adeg y gofynnwyd y cwestiwn.
(c) Ni ellir gwneud cynnig i ddiswyddo’r Arweinydd fwy nag unwaith mewn unrhyw gyfnod treigl o ddeuddeng mis.
Ni chaiff unrhyw Aelod roi rhybudd o fwy nag un cynnig ar gyfer unrhyw gyfarfod o’r Cyngor, ac eithrio gyda chaniatâd y Maer.
4.19.6 Amser a Ganiateir ar gyfer Cynigion
Ni fydd yr amser a ganiateir ar gyfer ystyried cynigion a gyflwynir o xxx y Rheol hon, heb ganiatâd y Cyngor, yn fwy na thri deg munud. Ar ddiwedd yr araith sy’n cael ei thraddodi ar ddiwedd pum munud (neu gyfnod hwy y mae’r Cyngor wedi cydsynio iddo) o ddechrau ystyriaeth y Cyngor o’r cynnig cyntaf o’r fath, bydd y Maer yn cynnal pleidlais, heb drafodaeth xxxxxxx, ar yr xxxx gwestiynau angenrheidiol i benderfynu ar y cynnig a oedd yn destun y ddadl ar yr xxxx:
(a) os yw’r araith sydd i’w therfynu yn araith sy’n cynnig, bydd y Maer yn caniatáu i’r cynnig gael ei eilio’n ffurfiol (heb sylw);
(b) os yw’r araith sydd i’w therfynu yn araith sy’n cynnig gwelliant, bydd y Maer yn caniatáu i’r gwelliant gael ei eilio’n ffurfiol (heb sylw) a chynigydd y cynnig i arfer ei hawl i ymateb; a
(c) fel arall, bydd y Maer yn caniatáu i gynigydd y cynnig arfer ei hawl i ateb.
Bydd unrhyw gynigion sy’n weddill a gyflwynir o xxx y Rheol hon yn cael eu gohirio tan gyfarfod cyffredin nesaf y Cyngor ac ymdrinnir â hwy yn y cyfarfod hwnnw yn yr un drefn a chyn unrhyw gynigion eraill y rhoddir rhybudd ohonynt ar gyfer y cyfarfod hwnnw.
4.20 Cynigion heb Rybudd
Gellir gwneud y cynigion canlynol heb rybudd:
4.20.1 penodi Cadeirydd y cyfarfod y caiff y cynnig ei gynnig ynddo;
4.20.2 mewn perthynas â chywirdeb y cofnodion;
4.20.3 newid trefn y busnes yn yr agenda;
4.20.4 cyfeirio rhywbeth at gorff neu unigolyn priodol;
4.20.5 penodi pwyllgor neu Aelod yn codi o eitem ar y wŷs ar gyfer y cyfarfod;
4.20.6 derbyn adroddiadau neu fabwysiadu argymhellion pwyllgorau neu Swyddogion ac unrhyw benderfyniadau yn dilyn ohonynt;
4.20.7 tynnu cynnig yn ôl;
4.20.8 gwella xxxxxx;
4.20.9 symud ymlaen i'r busnes nesaf;
4.20.10 bod y cwestiwn yn cael ei ofyn yn awr;
4.20.11 gohirio dadl;
4.20.12 gohirio cyfarfod;
4.20.13 xxxx Rheol Gweithdrefn Cyngor benodol;
4.20.14 gwahardd y cyhoedd a'r wasg yn unol â'r Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth;
4.20.15 peidio â chlywed ymhellach Aelod a enwir o xxx Reol 4.28.3 neu ei wahardd o’r cyfarfod o xxx Reol 4.28.4; a
4.20.16 rhoi caniatâd y Cyngor lle xx xxxxx ei ganiatâd xxx y Cyfansoddiad hwn.
4.21.1 Dim Areithiau hyd nes y caiff y Cynnig ei eilio
Ni chaniateir i unrhyw areithiau gael eu gwneud ar ôl i’r cynigydd gynnig cynnig ac egluro ei ddiben nes bod y cynnig wedi’i eilio.
4.21.2 Hawl i Fynnu Cynnig yn Ysgrifenedig
Oni bai bod rhybudd o’r cynnig wedi’i roi eisoes, xxxx x Xxxx fynnu ei fod yn cael ei ysgrifennu i xxxx a’i roi iddo cyn iddo gael ei drafod
4.21.3 Araith yr Eilydd
Wrth eilio cynnig neu welliant, caiff Aelod gadw ei araith tan yn ddiweddarach yn y ddadl.
4.21.4 Cynnwys a Hyd Areithiau
Rhaid cyfeirio areithiau at y cwestiwn xxx sylw xxx at esboniad personol neu bwynt o drefn ac ni chaiff unrhyw araith fod yn hwy na phum munud heb ganiatâd y Maer.
4.21.5 Xxxx x xxxx Aelod Siarad Eto
Ni chaiff Aelod sydd wedi siarad ar gynnig siarad eto tra bydd yn destun dadl, ac eithrio:
(a) i siarad unwaith ar welliant a gafodd ei gynnig gan Aelod arall;
(b) i gynnig gwelliant pellach os yw’r cynnig wedi’i ddiwygio ers iddo siarad ddiwethaf;
(c) os oedd ei araith gyntaf ar welliant a gafodd ei gynnig gan Aelod arall, i siarad ar y prif fater (pa un a gafodd y gwelliant y siaradodd arno ei dderbyn ai peidio);
(d) wrth arfer hawl i ateb;
(e) ar bwynt o drefn; a
(f) fel esboniad personol.
(a) Rhaid i welliant i gynnig fod yn berthnasol i’r cynnig a bydd xxxxx xx:
(i) ar gyfer cyfeirio’r mater at gorff neu unigolyn priodol i’w ystyried neu ei ailystyried;
(iii) ar gyfer hepgor a mewnosod neu ychwanegu rhai eraill; neu
(iv) ar gyfer mewnosod neu ychwanegu geiriau
cyn belled nad yw effaith 4.21.6(a)(ii) i 4.21.6(a)(iv) yn negyddu’r cynnig.
(b) Dim ond un gwelliant y gellir ei gynnig a'i drafod ar unrhyw un adeg. Ni chaniateir cynnig unrhyw welliant pellach nes bod y gwelliant sy’n cael ei drafod wedi’i benderfynu.
(c) Os na chaiff gwelliant ei dderbyn, gellir cynnig gwelliannau eraill i’r cynnig gwreiddiol.
(d) Os caiff gwelliant ei dderbyn, bydd y cynnig wedi’i ddiwygio yn cymryd lle’r cynnig gwreiddiol. Hwn yw’r cynnig gwirioneddol y cynigir unrhyw welliannau xxxxxxx xxxx.
(e) Ar ôl i welliant gael ei dderbyn, bydd y Maer yn darllen y cynnig diwygiedig yn uchel cyn derbyn unrhyw welliannau pellach, neu os nad oes rhai, yn ei roi i bleidlais.
4.21.7 Xxxxxx Xxxxxx
(a) Gall Aelod addasu cynnig y mae wedi rhoi rhybudd ohono gyda chaniatâd y cyfarfod. Bydd caniatâd y cyfarfod yn cael ei nodi heb drafodaeth.
(b) Gall Aelod addasu cynnig y mae wedi’i gynnig heb rybudd gyda chaniatâd y cyfarfod a’r eilydd. Bydd caniatâd y cyfarfod yn cael ei nodi heb drafodaeth.
(c) Dim ond addasiadau y gellir eu gwneud fel gwelliant y gellir eu gwneud.
4.21.8 Tynnu Cynnig yn ôl
Caiff Aelod dynnu cynnig y mae wedi’i gynnig yn ôl gyda chaniatâd y cyfarfod a’r eilydd. Bydd caniatâd y cyfarfod yn cael ei nodi heb drafodaeth. Ni chaiff unrhyw Aelod siarad ar y cynnig ar ôl i’r cynigydd ofyn am ganiatâd i’w dynnu’n ôl oni bai bod caniatâd yn cael ei wrthod.
4.21.9 Hawl i Ateb
(a) Xxx xxx y xxxx xx’n cynnig unrhyw gynnig yr hawl i ateb ar ddiwedd y ddadl ar y cynnig, yn union cyn iddo gael ei roi i bleidlais.
(b) Os caiff gwelliant ei gynnig, bydd gan gynigydd y cynnig gwreiddiol yr hawl i ateb ar ddiwedd y ddadl ar y gwelliant ond ni chaiff siarad arno fel arall.
(c) Nid oes gan gynigydd y gwelliant hawl i ymateb i'r ddadl ar ei welliant.
4.21.10 Cynigion y Gellir eu Cynnig yn ystod y Ddadl
Pan fo cynnig yn cael ei drafod, ni chaniateir gwneud unrhyw gynnig arall ac eithrio’r cynigion gweithdrefnol a ganlyn:
(a) tynnu cynnig yn ôl;
(b) gwella cynnig;
(c) symud ymlaen i'r busnes nesaf;
(d) bod y cwestiwn yn cael ei ofyn yn awr;
(e) gohirio dadl;
(f) gohirio cyfarfod;
(g) gwahardd y cyhoedd a'r wasg yn unol â'r Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth; a
(h) peidio â chlywed ymhellach Aelod a enwir o xxx Reol 4.28.3 neu ei wahardd o’r cyfarfod o xxx Reol 4.28.4.
4.21.11 Cynigion Cau
(a) Caiff Aelod gynnig, heb sylw, y cynigion a ganlyn ar ddiwedd araith Aelod arall;
(i) symud ymlaen i'r busnes nesaf;
(ii) gweithredu fel bod y cwestiwn yn cael ei ofyn yn awr;
(iii) gohirio dadl; neu
(iv) gohirio cyfarfod.
(b) Os caiff cynnig i symud ymlaen i’r busnes nesaf ei eilio a bod y Maer yn meddwl bod yr eitem wedi’i thrafod yn ddigonol, bydd yn rhoi hawl i ateb i gynigydd y cynnig gwreiddiol ac yna’n rhoi’r cynnig gweithdrefnol i bleidlais.
(c) Os caiff cynnig y dylid gofyn cwestiwn yn awr ei eilio a bod y Maer yn meddwl bod yr eitem wedi’i thrafod yn ddigonol, bydd yn rhoi’r cynnig gweithdrefnol i bleidlais. Os caiff xx xxxxx, bydd yn rhoi hawl i gynigydd y cynnig gwreiddiol ateb cyn rhoi ei gynnig i bleidlais.
(d) Os caiff cynnig i ohirio’r ddadl neu i ohirio’r cyfarfod ei eilio a bod y Maer o’r farn nad yw’r eitem wedi’i thrafod yn ddigonol ac na ellir yn rhesymol ei thrafod felly ar yr achlysur hwnnw, bydd yn rhoi’r cynnig gweithdrefnol i bleidlais heb roi’r hawl i ateb i’r cynigydd gwreiddiol.
4.21.12 Pwynt o Drefn
Pwynt o drefn yw cais gan Aelod i’r Maer i ddyfarnu ar afreoleidd-dra honedig yn nhrefn y cyfarfod. Caiff Aelod godi pwynt o drefn ar unrhyw adeg. Bydd y Maer yn eu clywed ar unwaith. Gall pwynt o drefn ymwneud yn unig â thoriad honedig o Reolau Gweithdrefnau’r Cyngor neu’r gyfraith. Rhaid i’r Aelod nodi’r Rheol neu’r gyfraith a’r ffordd y mae’n ystyried ei bod wedi’i thorri. Bydd dyfarniad y Maer ar y mater yn derfynol.
4.21.13 Eglurhad Personol
Caiff Aelod wneud eglurhad personol ar unrhyw adeg. Ni chaiff eglurhad personol ond ymwneud â rhyw ran berthnasol o araith gynharach gan yr Aelod y gall ymddangos ei bod wedi’i chamddeall yn y ddadl bresennol. Bydd dyfarniad y Maer ar dderbynioldeb eglurhad personol yn derfynol.
4.22 Dadl Cyflwr y Fwrdeistref Sirol
4.22.1 Galw Dadl
Os caiff ei galw, gellir cynnal dadl ar y Fwrdeistref Sirol yn chwarterol ar ddyddiad ac ar ffurf i'w gytuno gyda'r Maer.
4.22.2 Xxxxx y Ddadl
Bydd Arweinydd ac Arweinwyr y grwpiau gwleidyddol yn penderfynu ar ffurf y ddadl gyda'r nod o alluogi'r cyhoedd i gymryd rhan a rhoi cyhoeddusrwydd xxxx. Dylid hysbysu'r Gwasanaethau Democrataidd am y pwnc a'r gwahoddedigion perthnasol xxxxxx wythnos cyn y cyfarfod arfaethedig.
4.22.3 Cadeirio'r Ddadl
Bydd y ddadl yn cael ei chadeirio gan y Maer.
4.22.4 Canlyniadau'r Ddadl
Bydd canlyniadau’r drafodaeth yn cael eu lledaenu mor xxxx â phosibl o fewn y gymuned ac i asiantaethau a sefydliadau yn yr ardal sy’n gweithio mewn
partneriaeth weithredol gyda’r Cyngor a’u hystyried gan yr Arweinydd wrth gynnig y Gyllideb a’r Fframwaith Polisi i’r Cyngor ar gyfer y flwyddyn i ddod. .
4.23 Penderfyniadau a Chynigion Blaenorol
4.23.1 Cynnig i Ddadwneud Penderfyniad Blaenorol
Ni ellir gwneud cynnig neu welliant i ddiddymu penderfyniad a wnaed mewn cyfarfod o’r Cyngor o fewn y chwe mis diwethaf oni bai bod y rhybudd o gynnig yn cael ei lofnodi gan o leiaf bum Aelod, ac eithrio yn achos gwybodaeth newydd yn dod i’r amlwg.
4.23.2 Cynnig Tebyg i Un a Wrthodwyd yn Flaenorol
Ni ellir gwneud cynnig neu welliant tebyg i un a wrthodwyd mewn cyfarfod o’r Cyngor yn y chwe mis diwethaf oni bai bod y rhybudd o gynnig neu welliant yn cael ei lofnodi gan o leiaf bum Aelod. Unwaith yr ymdrinnir â’r cynnig neu’r gwelliant, ni all neb gynnig cynnig neu welliant tebyg am chwe mis.
4.24 Pleidleisio
Oni bai bod y Cyfansoddiad hwn yn darparu fel arall, bydd unrhyw fater yn cael ei benderfynu gan fwyafrif syml o'r Aelodau hynny sy'n pleidleisio ac yn bresennol ar yr adeg y gofynnwyd y cwestiwn.
4.24.2 Pleidlais fwrw’r Maer
Os oes niferoedd cyfartal o bleidleisiau o blaid ac yn erbyn, bydd gan y Maer ail bleidlais neu bleidlais fwrw. Ni fydd unrhyw gyfyngiad ar sut y bydd y Maer yn dewis arfer pleidlais fwrw.
4.24.3 Dull Pleidleisio
Oni bai bod pleidlais wedi’i chofnodi yn cael ei mynnu o xxx 4.24.4 bydd y Maer yn cymryd y bleidlais drwy godi dwylo, neu drwy ddefnyddio system bleidleisio electronig y Cyngor os oes un, neu os nad oes anghytuno, drwy gadarnhad y cyfarfod.
Os bydd Aelod sy’n bresennol yn y cyfarfod yn mynnu hynny a’i fod yn cael ei eilio, bydd yr enwau o blaid ac yn erbyn y cynnig neu’r gwelliant neu’n xxxx rhag pleidleisio yn cael eu nodi’n ysgrifenedig a’u cynnwys yn y cofnodion.
4.24.5 Hawl i Fynnu Cofnodi Pleidlais Unigol
Pan fydd unrhyw Aelod yn gofyn am hynny yn xxxx ar ôl cynnal y bleidlais, bydd ei bleidlais yn cael ei chofnodi yn y cofnodion i ddangos a yw wedi pleidleisio o blaid neu yn erbyn y cynnig neu wedi ymatal rhag pleidleisio.
4.24.6 Pleidleisio ar Benodiadau
Os oes mwy na dau o bobl wedi’u henwebu ar gyfer unrhyw swydd i’w llenwi ac nad oes mwyafrif clir o bleidleisiau o blaid un person, yna bydd enw’r xxxx
xxxx â’r nifer lleiaf o bleidleisiau yn cael ei dynnu oddi ar y rhestr a phleidlais newydd yn cael ei chynnal. Bydd y broses yn parhau nes bydd mwyafrif o bleidleisiau i un person. Ni fydd pleidlais fwrw’r Maer yn berthnasol.
4.25 Cofnodion
4.25.1 Llofnodi’r Cofnodion
Bydd y Maer yn llofnodi cofnodion y trafodion yn y cyfarfod addas nesaf. Bydd y Cadeirydd yn cynnig bod cofnodion y cyfarfod blaenorol yn cael eu llofnodi fel cofnod cywir. Yr unig ran o'r cofnodion y gellir ei thrafod yw eu cywirdeb.
4.25.2 Dim Angen Llofnodi Cofnodion Cyfarfod Blaenorol mewn Cyfarfod Arbennig
Mewn perthynas ag unrhyw gyfarfod, os mai’r cyfarfod nesaf at ddiben llofnodi’r cofnodion yw cyfarfod a elwir o xxx baragraff 3 o Atodlen 12 i Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (cyfarfod arbennig), yna’r cyfarfod nesaf nesaf (sef cyfarfod a elwir fel mewn modd na fydd o xxx y paragraff hwnnw) yn cael ei drin fel cyfarfod addas at ddibenion paragraff 41(1) a (2) o Atodlen 12 sy'n ymwneud â llofnodi cofnodion.
4.25.3 Ffurf y Cofnodion
Bydd y cofnodion yn cynnwys pob cynnig a gwelliant yn y ffurf a’r drefn a roddwyd gan y Maer.
4.26 Cofnod Presenoldeb
Rhaid i xxx Aelod sy’n bresennol yn gorfforol yn ystod cyfarfod cyfan neu ran o gyfarfod lofnodi eu henwau ar y taflenni presenoldeb cyn diwedd pob cyfarfod i gynorthwyo gyda’r cofnod presenoldeb. Mae'n rhaid i xxx Aelod sy'n mynychu cyfarfod x xxxx gadarnhau eu presenoldeb i'r Gwasanaethau Democrataidd cyn diwedd pob cyfarfod.
4.27 Gwahardd y Cyhoedd
Dim ond yn unol â'r Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15 y Cyfansoddiad hwn neu Reol 4.2929 (Aflonyddwch gan y Cyhoedd) y gellir gwahardd aelodau'r cyhoedd a'r wasg.
4.28 Ymddygiad Aelodau
4.28.1 Siarad mewn Cyfarfodydd
Pan fydd Aelod yn siarad yn y Cyngor Llawn rhaid iddo/iddi annerch y cyfarfod drwy'r Maer. Os bydd mwy nag un Aelod yn nodi eu bwriad i siarad, bydd y Maer yn gofyn i un siarad. Rhaid i Aelodau eraill aros yn dawel tra bod Aelod yn siarad oni bai eu bod yn dymuno gwneud pwynt o drefn neu bwynt o eglurhad personol.
4.28.2 Maer yn Siarad
Pan fydd y Maer yn siarad yn ystod dadl, rhaid i unrhyw Aelod sy’n siarad ar y pryd stopio.
4.28.3 Aelod i beidio â chael ei Glywed Ymhellach
Os bydd Aelod yn diystyru dyfarniad y Maer yn barhaus drwy ymddwyn yn amhriodol neu’n sarhaus neu’n rhwystro busnes yn fwriadol, caiff y Maer gynnig na ddylai’r Aelod gael ei glywed ymhellach. Os caiff ei eilio, bydd pleidlais ar y cynnig heb drafodaeth.
4.28.4 Aelod i Adael y Cyfarfod
Os bydd yr Aelod yn parhau i ymddwyn yn amhriodol ar ôl i gynnig o’r xxxx xxxx ei dderbyn, caiff y Maer gynnig xxxxx xx bod yr Aelod yn gadael y cyfarfod neu fod y cyfarfod yn cael ei ohirio am gyfnod penodol. Os caiff ei eilio, bydd pleidlais ar y cynnig heb drafodaeth.
4.28.5 Aflonyddwch Cyffredinol
Os oes aflonyddwch cyffredinol sy’n gwneud busnes trefnus yn amhosibl, gall y Maer ohirio’r cyfarfod am gyhyd ag y mae’n meddwl sy’n angenrheidiol.
4.29 Aflonyddwch gan y Cyhoedd
4.29.1 Symud Aelod o'r Cyhoedd
Os bydd aelod o'r cyhoedd yn torri ar draws gweithrediadau, bydd y Maer yn rhybuddio'r person xxx sylw. Os byddant yn parhau i xxxxx ar draws, bydd y Maer yn gorchymyn eu symud o'r ystafell gyfarfod neu eu symud o'r platfform ar-lein y maent yn ei ddefnyddio i gael mynediad i'r cyfarfod o leoliad arall.
4.29.2 Xxxxxx Xxxx o'r Ystafell Gyfarfod
Os bydd aflonyddwch cyffredinol mewn unrhyw ran o’r ystafell gyfarfod sy’n agored i’r cyhoedd, gall y Maer alw am glirio’r rhan honno.
4.29.3 Clirio'r Llwyfan Cyfarfodydd Ar-lein
Os oes aflonyddwch cyffredinol ar y platfform cyfarfod ar-lein, efallai y bydd y Maer yn galw am xxxx y platfform cyfarfod ar-lein dros dro.
4.30 Ffilmio a Defnyddio Cyfryngau Cymdeithasol yn ystod Cyfarfodydd
Ni chaniateir ffilmio ac ni anogir y defnydd o gyfryngau cymdeithasol yn ystod cyfarfodydd i sicrhau nad oes unrhyw aflonyddwch i ymddygiad y cyfarfod.
4.31 Darllediadau Electronig o Gyfarfodydd
Bydd cyfarfodydd cyffredin y Cyngor yn cael eu darlledu’n fyw yn electronig ar wefan y Cyngor fel bod aelodau’r cyhoedd nad ydynt yn bresennol yn y cyfarfod yn gallu gweld a chlywed y trafodion. Bydd copïau o’r cyfarfod ar gael am chwe mis ar ôl y cyfarfod.
4.32 Xxxx a Diwygio Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor
4.32.1 Xxxx
Gellir xxxx pob un o Reolau Gweithdrefnau’r Cyngor ac eithrio Rheol 4.19.5,
4.24.5 a4.25.2 drwy gynnig ar rybudd neu heb rybudd os yw o leiaf xxxxxx xxxx Aelodau'r Cyngor yn bresennol. Dim ond am gyfnod y cyfarfod y gellir ei
xxxx. Dim ond drwy gynnig ar rybudd y gellir xxxx Rheol 4.19.5 a rhaid i’r cynnig gael cefnogaeth o leiaf dwy ran o dair o’r Aelodau hynny sy’n bresennol ac yn pleidleisio.
4.32.2 Diwygiad
Bydd unrhyw gynnig i ychwanegu at, amrywio neu ddirymu Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor hyn, pan gaiff ei gynnig a'i eilio, yn cael ei ohirio heb drafodaeth tan gyfarfod cyffredin nesaf y Cyngor.
4.33 Cais i Bwyllgorau ac Is-bwyllgorau
Xxx xxxx Reolau Gweithdrefnau’r Cyngor yn berthnasol i gyfarfodydd y Cyngor Llawn. Nid yw'r un o'r rheolau yn berthnasol i gyfarfodydd y Cabinet. Dim ond Rheolau 4.122 i 4.155, 4.188 i 4.211, 4.23 i 4.33 (ond nid Rheol 4.28.1) sy'n berthnasol i gyfarfodydd pwyllgorau ac is-bwyllgorau.
ADRAN 5
5. Y CABINET
5.1 Cyflwyniad
Penodir y Cabinet i gyflawni xxxx swyddogaethau’r Cyngor nad ydynt yn gyfrifoldeb unrhyw ran arall o’r Cyngor, boed yn ôl y Gyfraith neu o xxx y Cyfansoddiad hwn.
5.2 Ffurf a Chyfansoddiad y Cabinet
Bydd y Cabinet yn cynnwys:
5.2.1 Arweinydd y Cyngor (yr “Arweinydd”); ac
5.2.2 o leiaf dau ond dim mwy na naw Cynghorydd arall a benodwyd i'r Cabinet gan yr Arweinydd yn amodol ar y darpariaethau a amlinellir yn 5.13.
5.3 Arweinydd
5.3.1 Etholiad
Bydd yr Arweinydd yn Gynghorydd a etholwyd i swydd Arweinydd gan y Cyngor.
5.3.2 Tymor y Swydd
Penodir yr Arweinydd yn flynyddol yng nghyfarfod blynyddol y Cyngor.
5.3.3 Rôl yr Arweinydd
Bydd yr Arweinydd yn cadeirio cyfarfodydd y Cabinet ac yn pennu portffolios Aelodau'r Cabinet. Ceir rhagor o wybodaeth yn Adran 6.
5.4 Dirprwy Arweinydd
5.4.1 Bydd yr Arweinydd yn penodi Dirprwy Arweinydd i weithredu fel Arweinydd yn absenoldeb yr Arweinydd a gall hefyd, os gwêl yn dda, ddiswyddo’r Dirprwy Arweinydd ar unrhyw adeg.
5.4.2 Gall y Dirprwy Arweinydd arfer xxxx swyddogaethau'r Arweinydd pan fo'r swydd yn wag neu lle mae'r Arweinydd yn absennol neu fel arall yn methu â gweithredu.
5.5 Aelodau Eraill y Cabinet
Bydd Aelodau eraill y Cabinet yn Gynghorwyr a etholwyd i swydd Aelod Cabinet gan yr Arweinydd. Bydd pob Aelod Cabinet yn dal y swydd tan:
5.5.1 ei fod/bod yn ymddiswyddo o'r swydd honno; neu
5.5.2 ei fod/bod yn cael ei dd/diswyddo o'r swydd honno gan yr Arweinydd ar unrhyw rybudd (os o gwbl) y mae'r Arweinydd yn ei ystyried yn briodol; neu
5.5.3 ei fod ef/hi yn peidio â bod yn Gynghorydd.
Gall yr Arweinydd ar unrhyw adeg benodi Aelod Cabinet i lenwi unrhyw leoedd gwag.
5.6 Dirprwyo Swyddogaethau
Gall yr Arweinydd arfer Swyddogaethau Gweithrediaeth ei hun neu fel arall gall wneud trefniadau i ddirprwyo cyfrifoldeb am eu cyflawni. Gall yr Arweinydd ddirprwyo Swyddogaethau Gweithrediaeth i:
5.6.1 y Cabinet yn ei gyfanrwydd;
5.6.2 Pwyllgor o'r Cabinet (yn cynnwys Aelodau gweithrediaeth yn unig);
5.6.3 Aelod Cabinet unigol;
5.6.4 cydbwyllgor;
5.6.5 awdurdod lleol arall neu weithrediaeth awdurdod lleol arall;
5.6.6 Swyddog dirprwyedig.
5.7 Cynorthwywyr i’r Weithrediaeth
5.7.1 Gall Cynghorwyr eraill, x xxxx i'w gilydd, gael eu dynodi gan yr Arweinydd yn Gynorthwywyr i'r Weithrediaeth. Ni fydd Cynghorwyr o’r fath yn:
(a) Aelod o’r Cabinet
(b) Cadeirydd ac Is-Gadeirydd y Cyngor
5.7.2 Ni fydd cynorthwywyr i'r Weithrediaeth yn cymryd rhan yn y broses o wneud Penderfyniadau Gweithrediaeth, ond gallan nhw weithio'n agos gydag Aelod Cabinet. Ni fydd ef/hi yn Aelod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu yn ymwneud â chyfrifoldebau penodol yr Aelod Cabinet y mae’n ei gynorthwyo neu unrhyw feysydd eraill y maent wedi’u neilltuo iddynt.
5.7.3 Gall Cynorthwy-ydd i'r Weithrediaeth gefnogi'r Aelod Cabinet drwy ddirprwyo tasgau fel y cytunwyd ar gyfer xx xxxx/xxxx cyfrifoldeb, gan gynnwys mynychu/cadeirio cyfarfodydd; siarad/agor digwyddiadau; darllen papurau a rhoi sylwadau arnynt; cyfarfod â Swyddogion; cytuno ar ddatganiadau/sylwadau i'r wasg a chynnal cyfweliad; cynrychioli'r Cyngor ar grwpiau priodol. Fodd bynnag, ni fydd gan Aelod Cynorthwyol i’r Weithrediaeth bwerau dirprwyedig ac ni fydd ganddo/ganddi yr hawl i bleidleisio yng Nghyfarfodydd y Cabinet neu Gyfarfodydd Pwyllgorau Cabinet nac yn dirprwyo ar ran yr Aelod Cabinet pan gaiff yr Aelod Cabinet ei alw i ymddangos mewn Pwyllgor Trosolwg a Chraffu.
5.7.4 Bydd gan gynorthwywyr i'r Weithrediaeth yr hawl i fynychu, a siarad mewn unrhyw gyfarfod o’r Cabinet neu bwyllgor o’r Cabinet.
5.8 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon
Bydd trafodion y Cabinet yn digwydd yn unol â Rheolau Gweithdrefnau’r Weithrediaeth yn Adran 5.10 isod.
5.9 Rheolau Gweithdrefnau’r Cabinet
5.10 Sut mae’r Cabinet yn Gweithredu?
Yn dilyn y cyfarfod blynyddol, bydd y Swyddog Monitro, mewn ymgynghoriad â’r Arweinydd, yn paratoi ac yn cyflwyno i’w gymeradwyo, Gynllun Dirprwyo i’r Cabinet yn nodi Swyddogaethau Gweithrediaeth a ddirprwywyd gan gynnwys, lle mae’r egwyddor wedi’i chymeradwyo fel rhan o Drefniadau Gweithrediaeth y Cyngor, awdurdod dirprwyedig pob Aelod o’r Cabinet, ac wedi hynny yn cadw hyn xxx adolygiad a chyflwyno diweddariadau i’r Cynllun fel y bo’n briodol. Yn ogystal, xxx xxx yr Arweinydd bwerau o xxx x.15(4) o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000 i gyflawni’n bersonol neu i drefnu i gyflawni o xxx bwerau dirprwyedig eraill unrhyw swyddogaethau Gweithrediaeth nad ydyn nhw wedi’u cynnwys yn y Cynllun Dirprwyo am y tro.
5.10.1 Is-ddirprwyo Swyddogaethau Gweithrediaeth
(a) Pan fo’r Cabinet, pwyllgor o’r Cabinet neu Aelod unigol o’r Cabinet yn gyfrifol am Weithrediad Goruchwyliol, maen nhw’n gallu dirprwyo ymhellach i drefniadau ar y xxx xxx i Swyddog.
(b) Oni bai bod yr Arweinydd yn cyfarwyddo fel arall, gall pwyllgor o’r Cabinet y dirprwywyd swyddogaethau xxxx xxx yr Arweinydd ddirprwyo ymhellach i Swyddog.
(c) Lle mae Swyddogaethau Gweithrediaeth wedi'u dirprwyo, nid yw'r ffaith honno yn xxxx cyflawni swyddogaethau dirprwyedig gan y person neu'r xxxxx a ddirprwyodd.
5.10.2 Gwrthdrawiad Buddiannau
(a) Lle mae gwrthdrawiad buddiannau gan yr Arweinydd, dylid ymdrin â hyn fel y nodir yng Nghod Ymddygiad y Cyngor ar gyfer Aelodau.
(b) Os oes gwrthdrawiad buddiannau gan unrhyw Aelod o’r Cabinet, dylid ymdrin â hyn fel y nodir yng Nghod Ymddygiad y Cyngor i Aelodau.
(c) Os yw ymarfer Gweithrediad Goruchwyliol wedi’i ddirprwyo i bwyllgor o’r Cabinet, Aelod unigol neu Swyddog, a phe bai gwrthdrawiad buddiannau yn codi, yna bydd y swyddogaeth yn cael ei harfer yn y lle cyntaf gan y person neu’r xxxxx a wnaeth y dirprwyo ac fel arall fel y nodir yng Nghod Ymddygiad y Cyngor ar gyfer Aelodau.
5.10.3 Cyfarfodydd Cabinet – Pryd a Ble?
Yr Arweinydd fydd yn penderfynu ar amlder ac amseriad cyfarfodydd y Cabinet. Bydd y Cabinet yn cyfarfod ym mhrif swyddfeydd y Cyngor neu leoliad arall. Mae trefniadau’r Cyngor ar gyfer cyfarfodydd aml-leoliad yn berthnasol i gyfarfodydd y Cabinet.
5.10.4 Cyfarfodydd Cabinet Cyhoeddus neu Breifat?
Bydd y Cabinet yn cynnal ei gyfarfodydd yn gyhoeddus, ac eithrio o xxx yr amgylchiadau a nodir yn y Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15, er enghraifft lle mae gwybodaeth gyfrinachol neu esempt yn cael ei thrafod.
5.10.5 Cworwm
(a) Y cworwm ar gyfer cyfarfod o’r Cabinet fydd chwarter cyfanswm nifer aelodau’r Cabinet neu dri, pa un bynnag yw’r mwyaf gan gynnwys yr Arweinydd neu’r Dirprwy Arweinydd.
(b) Y cworwm ar gyfer cyfarfod o bwyllgor o'r Cabinet fydd chwarter cyfanswm nifer Aelodau'r pwyllgor neu dri, p'un bynnag yw'r mwyaf.
5.10.6 Presenoldeb x Xxxx
(a) Ystyrir bod aelodau’n bresennol mewn cyfarfod o’r Cabinet neu bwyllgor o’r Cabinet lle maent yn mynychu’r cyfarfod hwnnw x xxxx yn unol â threfniadau’r Cyngor ar gyfer cyfarfodydd aml-leoliad cyn belled â’u bod yn gallu siarad a chael eu clywed gan, fynychwyr eraill yn y cyfarfod.
(b) At ddibenion adran 5.10.8, mae presenoldeb “drwy ddulliau x xxxx” yn golygu presenoldeb mewn lleoliad ffisegol gwahanol i rai cyfranogwyr eraill a chymryd rhan drwy lwyfan cyfarfod ar-lein.
5.10.7 Sut mae Penderfyniadau i'w Gwneud gan y Cabinet?
(a) Bydd Penderfyniadau Gweithrediaeth a wneir gan y Cabinet cyfan yn cael eu cymryd mewn cyfarfod a gynullir yn unol â'r Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15 y Cyfansoddiad hwn.
(b) Lle caiff Penderfyniadau Gweithrediaeth eu dirprwyo i bwyllgor o'r Cabinet, bydd y rheolau sy'n berthnasol i Benderfyniadau Gweithrediaeth a wneir ganddynt yr un fath â'r rhai sy'n berthnasol i'r rhai a wneir gan y Cabinet cyfan.
5.11 Sut mae Cyfarfodydd Cabinet yn cael eu Cynnal?
5.11.1 Pwy sy'n Llywyddu?
Bydd yr Arweinydd yn llywyddu unrhyw gyfarfod o’r Cabinet neu ei bwyllgorau y mae’n bresennol ynddo. Yn ei absenoldeb, y Dirprwy Arweinydd fydd yn llywyddu. Yn ei absenoldeb, yna bydd person a benodwyd i wneud hynny gan y rhai sy'n bresennol yn llywyddu.
5.11.2 Pwy all Fynychu?
Mae'r manylion hyn wedi'u nodi yn y Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15 y Cyfansoddiad hwn. Gweler hefyd Adran 3 mewn perthynas â chyfranogiad Aelodau mewn cyfarfodydd.
5.11.3 Pa Fusnes?
Ym mhob cyfarfod o’r Cabinet cynhelir y busnes a ganlyn:
(a) ystyried cofnodion y cyfarfod diwethaf;
(b) datganiadau o fuddiant, os oes rhai;
(c) materion a gyfeiriwyd at y Cabinet (boed gan Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu neu gan y Cyngor) i'w hailystyried gan y Cabinet yn unol â'r
darpariaethau a gynhwysir yn y Rheolau Gweithdrefnau Trosolwg a Chraffu neu Reolau Gweithdrefnau’r Gyllideb a'r Fframwaith Polisi a nodir yn Adrannau 7 a 16 y Cyfansoddiad hwn;
(d) ystyried adroddiadau gan Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu;
(e) ystyried adroddiadau gan Bwyllgorau’r Cabinet;
(f) adroddiadau gan Swyddogion yr Awdurdod.
5.11.4 Ymgynghori
Rhaid i xxx adroddiad i’r Cabinet gan unrhyw Aelod o’r Cabinet neu Swyddog ar gynigion sy’n ymwneud â’r Gyllideb a’r Fframwaith Polisi gynnwys manylion am natur a graddau’r ymgynghori a gynhaliwyd gyda rhanddeiliaid a’r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu a chanlyniad yr ymgynghori hwnnw. Bydd adroddiadau am faterion eraill yn nodi manylion a chanlyniad yr ymgynghori fel y bo'n briodol. Bydd lefel yr ymgynghori sydd xx xxxxx yn briodol i natur y mater xxx sylw.
5.11.5 Pwy all roi Xxxxxxx ar Agenda'r Cabinet?
(a) Bydd yr Arweinydd yn penderfynu ar amserlen cyfarfodydd y Cabinet. Xxxx xx/hi roi unrhyw fater ar agenda unrhyw gyfarfod Cabinet p’un a yw awdurdod wedi’i ddirprwyo ai peidio i’r Cabinet, pwyllgor ohono neu unrhyw Aelod neu Swyddog mewn perthynas â’r mater hwnnw.
(b) Gall unrhyw Aelod o'r Cabinet ofyn i'r Swyddog Monitro sicrhau bod eitem yn cael ei rhoi ar raglen cyfarfod nesaf y Cabinet i'w hystyried.
(c) Gall y Prif Weithredwr, y Swyddog Monitro a/neu’r Prif Swyddog Cyllid gynnwys eitem i’w hystyried ar raglen cyfarfod Cabinet a gall fynnu bod cyfarfod o’r fath yn cael ei gynnull yn unol â’u dyletswyddau statudol.
(d) Mewn amgylchiadau eraill, pan fo unrhyw ddau o’r Prif Weithredwr, y Prif Swyddog Cyllid a’r Swyddog Monitro o’r farn bod angen galw cyfarfod o’r Cabinet i ystyried mater xxxx xxxxx penderfyniad, xxxxxxx gynnwys eitem ar y cyd ar agenda cyfarfod Cabinet. Os nad oes cyfarfod i ymdrin â’r mater xxx sylw, xxx xxxx y person(au) sydd â hawl i gynnwys eitem ar yr agenda hefyd fynnu bod cyfarfod yn cael ei ystyried lle bydd y mater yn cael ei ystyried.
5.12 Aflonyddwch gan y Cyhoedd, Ffilmio a Defnyddio Cyfryngau Cymdeithasol
5.12.1 Mae darpariaethau Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor yn Adran 4.29 mewn perthynas ag aflonyddwch gan y cyhoedd yn berthnasol i gyfarfodydd y Cabinet.
5.12.2 Mae darpariaethau yn Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor yn Adran 4.30 mewn perthynas â ffilmio a defnyddio cyfryngau cymdeithasol yn berthnasol i gyfarfodydd y Cabinet.
5.13 Arweinwyr y Weithrediaeth ac Aelodau’r Weithrediaeth yn rhannu swydd
5.13.1 Gall unrhyw etholiad neu benodiad i'r Cabinet (gan gynnwys yr Arweinydd) gynnwys ethol dau neu fwy o Gynghorwyr i rannu swydd.
5.13.2 Lle xxx xxx Aelod xxx fwy wedi’u hethol neu eu penodi i rannu’r un swydd ar y Cabinet, uchafswm nifer aelodau’r Cabinet, gan gynnwys yr Arweinydd, fydd:
(a) 12, pan fo o leiaf ddau o'r aelodau wedi'u hethol neu eu penodi i rannu swydd; neu
(b) 13, pan fo o leiaf dri o’r aelodau wedi’u hethol neu eu penodi i rannu swydd.
5.13.3 Bydd gan aelodau'r Cabinet sy'n rhannu'r un swydd un bleidlais rhyngddynt mewn perthynas ag unrhyw fater y mae ganddynt hawl i bleidleisio arno oherwydd eu bod yn aelod o'r Cabinet.
5.13.4 Pan fydd mwy nag un o’r aelodau sy’n rhannu’r un swydd yn bresennol mewn unrhyw gyfarfod a bod yr aelodau hynny’n mynychu yn rhinwedd eu swydd fel aelod o’r Cabinet, maent gyda’i gilydd yn cyfrif fel un person yn unig at ddiben penderfynu a yw’r cyfarfod yn gworwm.
ADRAN 6
6. YR ARWEINYDD
6.1 Etholiad
6.1.1 Bydd yr Arweinydd yn cael ei ethol gan y Cyngor Llawn.
6.1.2 Bydd yr Arweinydd fel arfer yn cael ei ethol yn flynyddol yng nghyfarfod Blynyddol y Cyngor. Fodd bynnag, pan ddaw swydd yr Arweinydd yn wag, caiff yr Arweinydd ei ethol yng nghyfarfod nesaf y Cyngor Llawn.
6.2 Tymor y Swydd
Penodir yr Arweinydd yn flynyddol yng nghyfarfod blynyddol y Cyngor.
6.3 Ymddiswyddo, Diswyddo, Anghymhwyso ac Xxxx
6.3.1 Gall yr Arweinydd ymddiswyddo o’i swydd trwy ysgrifennu at y Maer.
6.3.2 Gellir diswyddo'r Arweinydd pan fo'r Cyngor yn gwneud penderfyniad i'w ddiswyddo yn unol â'r Rheolau isod.
6.3.3 Bydd yr Arweinydd yn peidio â bod yn Arweinydd os caiff ei wahardd neu ei ddiarddel fel Cynghorydd, neu, am resymau eraill, na all gyflawni rôl yr Arweinydd.
6.3.4 Bydd yr Arweinydd yn peidio â bod yn Arweinydd ar farwolaeth neu ar ôl dioddef unrhyw anabledd a fydd, xxx xx'n debygol o'i xxxx rhag ymgymryd â rôl yr Arweinydd am gyfnod o dri mis neu fwy.
6.4 Dirprwy Arweinydd
6.4.1 Penodiad
Gall yr Arweinydd ddynodi un o Aelodau'r Cabinet yn Ddirprwy Arweinydd.
6.4.2 Dyletswyddau'r Dirprwy Arweinydd
Gall y Dirprwy Arweinydd arfer xxxx swyddogaethau'r Arweinydd pan fo'r swydd yn wag neu lle mae'r Arweinydd yn absennol neu fel arall yn methu â gweithredu.
6.4.3 Symud o'r Swydd
Gall yr Arweinydd, os gwêl yn dda, ddiswyddo’r Dirprwy Arweinydd ar unrhyw adeg.
6.5 Swyddogaethau ac Awdurdod Dirprwyedig
6.5.1 Aelodaeth y Cabinet
Mae'r Arweinydd yn penodi ac yn diswyddo Aelodau'r Cabinet ar yr xxxx eu bod yn lleiafswm o ddau, ac uchafswm o naw, Aelod o'r Cabinet (heb gyfrif yr Arweinydd) ar unrhyw adeg. Gellir cynyddu’r nifer hwn yn unol ag adran 5.13.2(b) os bydd rhywun yn rhannu swydd i 13.
6.5.2 Rôl yr Arweinydd
Bydd yr Arweinydd yn cadeirio cyfarfodydd y Cabinet ac yn pennu portffolios Aelodau'r Cabinet.
6.5.3 Cynllun Dirprwyo'r Cabinet
Bydd y Swyddog Monitro, mewn ymgynghoriad â’r Arweinydd, yn paratoi ac yn cyflwyno i’w gymeradwyo, Gynllun Dirprwyo i’r Cabinet yn nodi Swyddogaethau Gweithrediaeth a ddirprwywyd gan gynnwys, lle mae’r egwyddor wedi’i chymeradwyo fel rhan o Drefniadau Gweithrediaeth y Cyngor, awdurdod dirprwyedig pob Aelod o’r Cabinet, ac wedi hynny yn cadw hyn xxx adolygiad a chyflwyno diweddariadau i’r Cynllun fel y bo’n briodol. Yn ogystal, xxx xxx yr Arweinydd bwerau o xxx xxxxx 15(4) o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000 i gyflawni’n bersonol neu i drefnu i gyflawni o xxx bwerau dirprwyedig eraill unrhyw Swyddogaethau Gweithrediaeth nad ydynt wedi’u cynnwys yn y Cynllun am y tro.
6.5.4 Cyfarfodydd y Cabinet
Yn amodol ar y gofyniad i gyhoeddi hysbysiad o xxx cyfarfod dri diwrnod clir cyn iddo gael ei gynnal, gall yr Arweinydd alw cyfarfodydd o’r Cabinet ar adegau ac mewn lleoedd fel ag y mae’n dymuno.
6.5.5 Cadeirio Cyfarfodydd Cabinet
Bydd yr Arweinydd yn cadeirio cyfarfodydd y Cabinet. Yn absenoldeb yr Arweinydd bydd y Dirprwy Arweinydd yn cadeirio. Os nad yw’r Dirprwy Arweinydd ar gael bydd y Cabinet yn penodi Aelod o’r Cabinet i Gadeirio’r cyfarfod drwy hysbysu’r Swyddog Priodol yn amodol ar gworwm.
6.5.6 Gweithredu fel un o Gynrychiolwyr y Cyngor ar y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus
(a) Bydd yr Arweinydd yn un o ddau gynrychiolydd y Cyngor yng nghyfarfodydd y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus.
(b) Gall yr Arweinydd ddynodi aelod arall o'r Cabinet i fynychu cyfarfod o'r Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus yn eu habsenoldeb. Bydd yr Arweinydd yn dynodi’r Dirprwy Arweinydd i fod yn bresennol yn ei absenoldeb oni bai nad yw’r Dirprwy Arweinydd ar gael ychwaith ac os felly bydd yr Arweinydd yn dynodi Aelod arall o’r Cabinet.
6.5.7 Gweithredu fel aelod Cyngor Cyd-bwyllgor Corfforedig De Ddwyrain Cymru
Yr Arweinydd fydd aelod Cyngor Cyd-bwyllgor Corfforedig De Ddwyrain Cymru. Lle na all yr Arweinydd gyflawni ei swyddogaethau mewn perthynas â'r Cyd-bwyllgor Corfforedig, bydd y Cyngor yn penodi aelod arall o'r Cabinet i gyflawni'r swyddogaethau hynny ar ran y Cyngor.
6.5.8 Penodi Cynrychiolwyr ar Gyrff Allanol
Xxx xxx yr Arweinydd yr awdurdod i benodi cynrychiolwyr y Cyngor ar gyrff allanol lle mae'r cyrff allanol hynny yn ymwneud â Swyddogaethau Gweithrediaeth y Cyngor.
ADRAN 7
7. PWYLLGORAU TROSOLWG A CHRAFFU
7.1 Cyflwyniad
7.1.1 Mae'n ofynnol yn ôl y gyfraith i'r Cyngor gyflawni rhai swyddogaethau trosolwg a chraffu. Mae'r swyddogaethau hyn yn rhan hanfodol o ddemocratiaeth leol. Dylai Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu fod yn bwyllgorau pwerus a all gyfrannu at ddatblygiad polisïau’r Cyngor a hefyd dwyn y Cabinet i gyfrif am ei benderfyniadau. Rhan allweddol arall o'r rôl trosolwg a chraffu yw adolygu polisïau presennol, ystyried cynigion ar gyfer polisïau newydd ac awgrymu polisïau newydd.
7.1.2 Dylid cynnal trosolwg a chraffu mewn ffordd adeiladol a dylai anelu at gyfrannu at ddarparu gwasanaethau effeithlon ac effeithiol sy'n bodloni anghenion a dyheadau trigolion lleol. Ni ddylai Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu osgoi'r angen i herio a chwestiynu penderfyniadau a gwneud beirniadaeth adeiladol.
7.2 Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu
Er mwyn cyflawni hyn, mae’r Cyngor wedi penodi pedwar Pwyllgor Trosolwg a Chraffu a fydd rhyngddynt yn:
7.2.1 adolygu neu graffu ar benderfyniadau a wnaed, neu gamau a gymerwyd, mewn cysylltiad â chyflawni unrhyw un o swyddogaethau’r Cyngor boed gan y Cabinet neu ran arall o’r Cyngor;
7.2.2 gwneud adroddiadau neu argymhellion i'r Cyngor neu'r Cabinet mewn cysylltiad â chyflawni unrhyw swyddogaethau;
7.2.3 ystyried unrhyw xxxxx xx’n effeithio ar ardal y Cyngor neu ei drigolion; ac
7.2.4 arfer yr hawl i alw i mewn ar gyfer ailystyried unrhyw benderfyniadau a wnaed ond nas gweithredwyd eto gan y Cabinet a Swyddogion.
7.3 Rôl, Cwmpas ac Aelodaeth
Disgrifir rôl, cwmpas ac Aelodaeth y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yn y tabl isod:
Pwyllgor ac Aelodaeth | Rôl a Chwmpas |
Y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol Deuddeg Cynghorydd Bwrdeistref Sirol (Ar gyfer ystyried materion Addysg i gynnwys 5 Cynrychiolydd Addysg). | • Ystyried y ddarpariaeth gwasanaeth, cynllunio, rheolaeth a pherfformiad sy'n ymwneud â pherfformiad corfforaethol a llywodraethu; • Ystyried polisïau, protocolau a chynlluniau sy'n ymwneud â pherfformiad corfforaethol a llywodraethu; • Cydlynu argymhellion pob Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ar y Strategaeth Ariannol Tymor Canolig drafft blynyddol, gan gynnwys y cynigion arbedion cyllidebol a sylwadau ar y broses ymgynghori; |
Pwyllgor ac Aelodaeth | Rôl a Chwmpas |
• Craffu perfformiad a monitro cyllideb yr xxxx Gyfarwyddiaethau wrth gyflawni'r blaenoriaethau corfforaethol; • Craffu'r Bartneriaeth Diogelwch Cymunedol a'i chyrff cyfansoddol o ran eu rolau diogelwch cymunedol yn unol â'r canllawiau Trosedd ac Anhrefn; • Ystyried Cynllun Corfforaethol y Cyngor a monitro cynnydd yn erbyn y Blaenoriaethau Corfforaethol; • Datblygu a gweithredu Blaenraglen Waith ar gyfer y Pwyllgor gan roi sylw i Flaenoriaethau Corfforaethol a Fframwaith Rheoli Risg y Cyngor a bod â throsolwg dros gydlynu'r Blaenraglenni Gwaith ar gyfer y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu. | |
Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Pwnc 1 (Thema Addysg ond nid yn gyfyngedig i hynny) Deuddeg Cynghorydd Bwrdeistref Sirol (Ar gyfer ystyried materion Addysg i gynnwys 5 Cynrychiolydd Addysg). | • Ystyried y ddarpariaeth gwasanaeth, cynllunio, rheolaeth a pherfformiad yn ymwneud â'r xxxx pwnc perthnasol a flaenoriaethwyd ac a ddyrannwyd gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol; • Ystyried polisïau, protocolau a chynlluniau yn ymwneud â'r xxxx pwnc perthnasol a flaenoriaethwyd ac a ddyrannwyd gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol; • Cyfrannu at y broses ymgynghori cyllideb flynyddol MTFS mewn perthynas â'r xxxx pwnc perthnasol; • Cynnig eitemau ar gyfer y Blaenraglen Waith gan roi ystyriaeth i Flaenoriaethau Corfforaethol a Fframwaith Rheoli Risg y Cyngor ac yn amodol ar oruchwyliaeth a chydlynu gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol. |
Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Pwnc 2 (Thema Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles ond nid yn gyfyngedig i hynny) Deuddeg Cynghorydd Bwrdeistref Sirol (Ar gyfer ystyried materion Addysg i gynnwys 5 Cynrychiolydd Addysg). | • Ystyried y ddarpariaeth gwasanaeth, cynllunio, rheolaeth a pherfformiad yn ymwneud â'r xxxx pwnc perthnasol a flaenoriaethwyd ac a ddyrannwyd gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol; • Ystyried polisïau, protocolau a chynlluniau yn ymwneud â'r xxxx pwnc perthnasol a flaenoriaethwyd ac a ddyrannwyd gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol; • Cyfrannu at y broses ymgynghori cyllideb flynyddol MTFS mewn perthynas â'r xxxx pwnc perthnasol; • Cynnig eitemau ar gyfer y Blaenraglen Waith gan roi ystyriaeth i Flaenoriaethau Corfforaethol a Fframwaith Rheoli Risg y Cyngor ac yn amodol ar oruchwyliaeth a |
Pwyllgor ac Aelodaeth | Rôl a Chwmpas |
chydlynu gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol. | |
Y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Testun 3 Deuddeg Cynghorydd Bwrdeistref Sirol (Ar gyfer ystyried materion Addysg i gynnwys 5 Cynrychiolydd Addysg). | • Ystyried y ddarpariaeth gwasanaeth, cynllunio, rheolaeth a pherfformiad yn ymwneud â'r xxxx pwnc perthnasol a flaenoriaethwyd ac a ddyrannwyd gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol; • Ystyried polisïau, protocolau a chynlluniau yn ymwneud â'r xxxx pwnc perthnasol a flaenoriaethwyd ac a ddyrannwyd gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol; • Cyfrannu at y broses ymgynghori cyllideb flynyddol MTFS mewn perthynas â'r xxxx pwnc perthnasol; • Cynnig eitemau ar gyfer y Blaenraglen Waith gan roi ystyriaeth i Flaenoriaethau Corfforaethol a Fframwaith Rheoli Risg y Cyngor ac yn amodol ar oruchwyliaeth a chydlynu gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol. |
7.4 Swyddogaethau Penodol
7.4.1 Datblygu ac Adolygu Polisi
Xxxx y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu:
(a) gynorthwyo'r Cyngor a'r Cabinet i ddatblygu ei Gyllideb a'i Fframwaith Polisi drwy ddadansoddiad manwl o faterion polisi;
(b) cynnal ymchwil, ymgynghori â'r gymuned ac ymgynghori arall wrth ddadansoddi materion polisi ac opsiynau posibl;
(c) holi Aelodau'r Cabinet a/neu Bwyllgorau a Phrif Swyddogion y Cyngor am eu barn ar faterion a chynigion sy'n effeithio ar yr ardal;
(d) cysylltu â sefydliadau allanol eraill sy'n gweithredu yn yr ardal, boed yn genedlaethol, yn rhanbarthol neu'n lleol, i sicrhau bod buddiannau pobl leol yn cael eu gwella drwy gydweithio; ac
(e) ystyried effaith polisïau i asesu a ydynt wedi gwneud gwahaniaeth.
7.4.2 Craffu
Xxxx y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu:
(a) adolygu a chraffu ar benderfyniadau a pherfformiad y Cabinet a/neu Bwyllgorau a Swyddogion y Cyngor mewn perthynas â phenderfyniadau unigol a thros amser;
(b) adolygu a chraffu ar berfformiad y Cyngor mewn perthynas â'i amcanion polisi, targedau perfformiad a/neu feysydd gwasanaeth penodol;
(c) holi Aelodau'r Cabinet a/neu Bwyllgorau a Phrif Swyddogion y Cyngor am eu penderfyniadau a'u perfformiad, boed yn gyffredinol o'u cymharu â chynlluniau gwasanaeth a thargedau dros gyfnod o amser, neu mewn perthynas â phenderfyniadau, mentrau neu brosiectau penodol;
(d) gwneud argymhellion i'r Cabinet a/neu'r Pwyllgor priodol a/neu'r Cyngor yn codi o ganlyniad y broses graffu;
(e) adolygu a chraffu ar berfformiad cyrff cyhoeddus eraill yn yr ardal a gwahodd adroddiadau ganddynt drwy ofyn iddynt annerch y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu a phobl leol am eu gweithgareddau a'u perfformiad; a
(f) holi a chasglu tystiolaeth oddi wrth unrhyw xxxxxx (gyda’i ganiatâd).
7.4.3 Cyd-bwyllgor Trosolwg a Chraffu Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Cwm Taf
Xxx xxx y Xxx-bwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol y swyddogaethau ychwanegol o oruchwylio gwaith y Bwrdd Gwasanaeth Cyhoeddus Rhanbarthol yn unol â Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015. Yn unol â gofynion Deddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, gan gymryd i ystyriaeth gofynion Adran 58 o Fesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011 a’r canllawiau statudol cysylltiedig, mae Cyd- bwyllgor Trosolwg a Chraffu wedi ei sefydlu sy’n cynnwys 5 Aelod Etholedig o Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu pob un o’r tri Awdurdod Lleol (Cynghorau Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr, Rhondda Cynon Taf a Merthyr Tudful) sydd wedi’u neilltuo i graffu gwaith y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus fel sy’n ofynnol gan Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015.
7.4.4 Nod cyffredinol y Cyd-bwyllgor Trosolwg a Chraffu yw craffu effeithiolrwydd cyffredinol Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Cwm Taf Morgannwg (y Bwrdd). Swyddogaethau statudol craidd y Cyd-Bwyllgor Trosolwg a Chraffu yw:-
•Cyflawni swyddogaethau mewn perthynas â’r Bwrdd sydd wedi’u gorfodi xxxx xxx Ddeddf Llesiant Cenedlaethau’r Dyfodol (Cymru) 2015, gan gynnwys yn benodol fel ymgynghorai statudol ar:
- Asesiad Llesiant y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus
- Cynllun Llesiant y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus, a;
- Derbyn Adroddiad Blynyddol yn manylu’r cynnydd a wnaed tuag at gyflawni amcanion Llesiant lleol yn y Cynllun Llesiant.
• Adolygu neu graffu’r penderfyniadau a wnaed neu’r camau a gymerwyd gan y Bwrdd;
• Adolygu neu graffu trefniadau llywodraethu’r Bwrdd;
• Gwneud adroddiadau neu argymhellion i’r Bwrdd o ran ei swyddogaethau neu drefniadau llywodraethu;
• Ystyried materion sy’n ymwneud â’r Bwrdd gan y bydd Gweinidogion Cymru efallai’n cyfeirio ato ac adrodd yn ôl i Weinidogion Cymru yn unol â hynny.
7.4.5 Yn ychwanegol i’r swyddogaethau hyn gall Trywydd Ymholi’r Cyd-bwyllgor Trosolwg a Chraffu gynnwys (ond heb fod yn gyfyngedig) i’r canlynol:
• Effeithiolrwydd yr Asesiad Llesiant;
• Effeithiolrwydd y Cynllun Llesiant;
• Effeithiolrwydd trefniadau mesur perfformiad;
• Lefel yr ymrwymiad gan bartneriaid unigol i waith y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus;
• Effeithiolrwydd y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus wrth gyfathrebu xx xxxxx, amcanion a chanlyniadau i’w randdeiliaid; a,
• Effeithiolrwydd y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus wrth fynd i’r afael â’r mater o gyllid cyfunol i ymdrin â blaenoriaethau.
7.4.6 Mae cylch gorchwyl y Cyd-bwyllgor Trosolwg a Chraffu yn cynnwys gweithgareddau Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus Cwm Taf Morgannwg fel partneriaeth yn unig ac nid yw’n cynnwys craffu ar sefydliadau partner unigol. Nid yw deddfwriaeth bresennol yn cynnwys unrhyw fater a allai gael ei ystyried gan Bwyllgor Trosedd ac Anhrefn Awdurdod (adrannau 19 a 20 o Ddeddf yr Heddlu a Chyfiawnder 2006) o raglenni gwaith yr xxxx bwyllgorau craffu, is- bwyllgorau a chyd-bwyllgorau trosolwg a chraffu eraill.
7.4.7 Caiff Trefniadau Aelodaeth, Cyfarfodydd ac Adrodd ar gyfer y Cyd-bwyllgor Trosolwg a Chraffu eu cynnal yn unol â’i Gylch Gorchwyl cymeradwy.
7.4.8 Adroddiad Blynyddol
Bydd yr Adroddiad Blynyddol Craffu yn cael ei ystyried a'i gymeradwyo gan y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol cyn cael ei adrodd i'r Cyngor Llawn ar eu gwaith gydag argymhellion ar gyfer y flwyddyn i ddod a dulliau gwaith diwygiedig os yn briodol.
7.5 Pennaeth Gwasanaethau Democrataidd
Un o rolau’r Pennaeth Gwasanaethau Democrataidd o xxx xxxxx 8 o’r Mesur yw hyrwyddo rôl Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu’r Cyngor a hyrwyddo cymorth ac arweiniad i Aelodau’r Cyngor a Swyddogion yn gyffredinol ynghylch swyddogaethau’r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu.
7.6 Pwy gaiff Eistedd ar Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu?
Gall pob Cynghorydd ac eithrio Aelodau'r Cabinet a Chynorthwywyr i'r Weithrediaeth fod yn Aelodau o'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu. Fodd bynnag, ni chaiff unrhyw Aelod ymwneud â chraffu ar benderfyniadau y mae wedi bod yn ymwneud yn uniongyrchol â hwy.
7.7 Aelodau Cyfetholedig
Bydd xxx xxx Pwyllgor Trosolwg a Chraffu hawl i argymell i’r Cyngor benodi nifer o bobl fel aelodau cyfetholedig heb bleidlais yn amodol ar na fydd nifer yr aelodau cyfetholedig ar y Pwyllgor yn fwy na thraean o gyfanswm aelodaeth y Pwyllgor. Wrth arfer cyfetholiad neu benderfynu a yw am arfer cyfetholiad, rhaid i’r Awdurdod, o xxx xxxxx 76 o’r Mesur,
roi sylw i ganllawiau a roddir gan Weinidogion Cymru a chydymffurfio â chyfarwyddiadau a roddir ganddynt.
Gall aelodaeth aelodau cyfetholedig fod ar gyfer:
(1) oes y Pwyllgor;
2) hyd nes y daw i xxx xxx y Cyngor, ar argymhelliad y Pwyllgor; neu
(3) at ddibenion adolygiad penodol neu ymarfer monitro perfformiad.
7.8 Cynrychiolwyr Addysg
Bydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu sy’n ystyried materion addysg yn cynnwys yn ei Aelodaeth gynrychiolwyr pleidleisio o ffydd grefyddol a rhiant lywodraethwyr, fel sy’n ofynnol yn ôl y gyfraith ac arweiniad gan Senedd Cymru:
(1) Un cynrychiolydd yr Eglwys yng Nghymru
(2) Un cynrychiolydd o'r Eglwys Gatholig Rufeinig
(3) Tri chynrychiolydd rhiant-lywodraethwyr (un o ysgol gynradd, un o ysgol uwchradd ac un o ysgol arbennig).
Bydd gan Aelod Cyfetholedig o Bwyllgor neu is-bwyllgor Trosolwg a Chraffu hawl i bleidleisio mewn cyfarfod o’r Pwyllgor neu is-bwyllgor ar unrhyw xxxxx xx’n ymwneud ag unrhyw swyddogaethau addysg sy’n gyfrifoldeb i’r Cabinet ac y mae’n rhaid ei benderfynu yn y cyfarfod; ond ni fydd ganddo hawl i bleidleisio fel arall.
7.9 Pwy sy’n Cadeirio?
Dilynir y trefniadau a gynhwysir yn adrannau 66-75 o Fesur Llywodraeth Leol (Cymru) 2011 ar gyfer penodi personau i gadeirio Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu.
7.10 Rôl y Cadeirydd a'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu
7.10.1 Bydd y Cadeiryddion yn cysylltu â'r Cabinet ac yn goruchwylio'r Rhaglen Waith ac yn nodi meysydd blaenoriaeth addas ar gyfer Craffu.
7.10.2 I grynhoi, felly, bydd y Cadeirydd yn:
(a) cyfarfod yn rheolaidd i fonitro Rhaglenni Gwaith;
(b) cysylltu â'r Cabinet ar faterion sy'n effeithio ar y Rhaglen Waith Craffu.
7.11 Rhaglen Waith
Ar ddechrau’r flwyddyn ddinesig gofynnir i xxx Pwyllgor Trosolwg a Chraffu nodi materion i’w hystyried yn ystod y flwyddyn, gan ddefnyddio meini prawf a bennwyd ymlaen llaw sy’n pwysleisio’r angen i ystyried materion fel effaith, risg, perfformiad, cyllideb a chanfyddiad cymunedol wrth nodi pynciau i'w hymchwilio. Bydd yr eitemau hyn yn cael eu cyflwyno i'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol i'w blaenoriaethu a'u dynodi i xxx Pwyllgor Trosolwg a Chraffu. Mae dealltwriaeth y bydd y Rhaglen Waith yn parhau'n hyblyg ac yn cael ei hailymweld ym mhob cyfarfod o'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol i ystyried yr xxxx eitemau posibl ac ail-flaenoriaethu gyda mewnbwn gan yr xxxx Bwyllgorau.
7.11.1 Bydd cyfarfodydd y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yn cael eu galw gan y Swyddog Monitro ac efallai y bydd gofyn i Gadeirydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu perthnasol neu unrhyw bum aelod o'r Pwyllgor wneud hynny.
7.11.2 Gellir galw cyfarfodydd arbennig x xxxx i'w gilydd er mwyn ymdrin ag achosion galw i mewn (Adran 7.23) pan fo Cadeirydd Pwyllgor Trosolwg a Chraffu a'r Swyddog Monitro yn cytuno ei bod yn angenrheidiol i'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu hwnnw ystyried y penderfyniad galw i mewn cyn cyfarfod nesaf y Pwyllgor.
7.12 Cydbwyllgorau Trosolwg a Chraffu
O xxx xxxxx 58 o’r Mesur, gellir gwneud rheoliadau i ganiatáu neu i’w gwneud yn ofynnol i ddau awdurdod lleol neu fwy benodi Cyd-bwyllgor Trosolwg a Chraffu. Mae hyn wedi’i nodi yn Rheoliadau Awdurdodau Lleol (Cyd-bwyllgorau Trosolwg a Chraffu) (Cymru) 2013.
7.13 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon
Bydd y Rheolau Gweithdrefnau Trosolwg a Chraffu yn berthnasol i gyfarfodydd y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu.
7.14 Xxxx fydd Nifer a Threfniadau Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu?
7.14.1 Bydd gan y Cyngor bedwar Pwyllgor Trosolwg a Chraffu a nodir yn y tabl yn Adran 7.3 a bydd yn penodi iddynt x xxxx i'w gilydd fel y gwêl yn briodol. Xxxx y Pwyllgorau benodi grwpiau llai i gynnal archwiliad manwl o bynciau penodol er mwyn adrodd yn ôl iddynt. Gellir penodi grwpiau o'r fath am gyfnod penodol a xxxx ddaw'r cyfnod hwnnw i ben, bydd y grwpiau yn peidio â bodoli.
7.14.2 Bydd cylch gorchwyl y gwahanol Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu fel y nodir yn y tabl yn Adran 7.3.
7.14.3 Bydd pob Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Pwnc yn cael ei gadeirio gan Gadeirydd a benodir o blith aelodaeth y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu hwnnw. Bydd Cadeirydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol yn cael ei benodi o un o Gadeiryddion y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu Pwnc yn unol â rheolau cydbwysedd gwleidyddol:
(a) bydd Aelodaeth drawsbleidiol o'r xxxx Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu;
(b) bydd y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yn ymgymryd â’r canlynol:
(i) ymchwilio neu adolygu mater penodol yn fanwl a heb oedi, gan adrodd ar eu casgliadau a gwneud unrhyw argymhellion i'r Cyngor neu'r Cabinet fel y bo'n briodol;
(ii) cynnal ymchwil, ymgynghori â'r gymuned (ac eraill) at ddibenion dadansoddi materion a datblygu lle y bo'n briodol; opsiynau posibl, trwy gysylltu â'r partneriaethau ardal/cymuned;
(iii) ystyried ac adrodd ar fecanweithiau i annog a gwella cyfranogiad cymunedol wrth ddatblygu opsiynau darparu gwasanaeth;
(iv) holi Aelodau'r Cabinet a Swyddogion am eu barn a'u gweithredoedd ar faterion a chynigion sy'n effeithio ar y Fwrdeistref Sirol;
(v) cysylltu â sefydliadau allanol eraill sy'n gweithredu yn yr ardal, boed yn genedlaethol, yn rhanbarthol neu'n lleol, i sicrhau bod buddiannau pobl leol yn cael eu gwella drwy gydweithio; a
(vi) holi a chasglu tystiolaeth gan unrhyw xxxxxx (gyda'i ganiatâd) wrth gynnal prosesau ymchwilio ac adrodd.
7.15 Cyfarfodydd y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu
Gall y Cyngor bennu cylch o gyfarfodydd ar gyfer y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu. Os na fydd y Cyngor yn pennu'r cylch, bydd pob Pwyllgor o'r fath yn pennu eu cylch cyfarfodydd eu hunain. Gall y Cadeirydd newid y dyddiad neu ganslo cyfarfodydd, neu alw cyfarfodydd ychwanegol yn ôl yr angen i ymdrin â rhaglen waith y Pwyllgor. Gall y Cadeirydd neu'r Swyddog Monitro alw cyfarfod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu, os yw'n ystyried bod hynny'n angenrheidiol neu'n briodol.
7.16 Cworwm
Y cworwm ar gyfer Pwyllgor Trosolwg a Chraffu fydd chwarter xxxx Aelodau'r Pwyllgor neu 3 Aelod pa un bynnag sydd fwyaf.
7.17 Eitemau ar yr Agenda
7.17.1 Bydd gan unrhyw Aelod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu penodol yr hawl i hysbysu'r Swyddog Monitro ei fod yn dymuno i eitem sy'n berthnasol i swyddogaethau'r Pwyllgor hwnnw gael ei chynnwys ar yr agenda ar gyfer y cyfarfod nesaf sydd ar gael. Dylid rhoi rhybudd o ddeg diwrnod gwaith o’r eitem i’r Swyddog Monitro ynghyd â digon o wybodaeth i alluogi’r Swyddog i roi gwybod am natur a diben yr eitem.
7.17.2 Ar ôl derbyn cais o'r fath, cyn belled â'i fod yn fater priodol i'w ystyried, bydd y Swyddog Monitro yn sicrhau ei fod yn cael ei gynnwys ar y rhaglen nesaf sydd ar gael.
7.17.3 Bydd Pwyllgor Trosolwg a Chraffu hefyd yn ymateb, cyn gynted ag y bydd eu rhaglen waith yn caniatáu, i geisiadau gan y Cyngor a/neu'r Cabinet i adolygu meysydd penodol o weithgarwch y Cyngor. Lle gwnânt hynny, bydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu penodol yn adrodd ar eu canfyddiadau ac unrhyw argymhellion yn ôl i'r Cabinet a/neu'r Cyngor. Bydd y Cyngor a/neu'r Cabinet yn ystyried adroddiad y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu o fewn mis o'i dderbyn.
7.18 Adolygu a Datblygu Polisi
7.18.1 Mae rôl y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu mewn perthynas â datblygu Cyllideb a Fframwaith Polisi’r Cyngor wedi’i nodi’n fanwl yn Rheolau Gweithdrefnau’r Gyllideb a’r Fframwaith Polisi yn Adran 15.
7.18.2 Mewn perthynas â datblygu dull y Cyngor o ymdrin â materion eraill nad ydynt yn rhan o'i Gyllideb a'i Fframwaith Polisi, gall Pwyllgor Trosolwg a Chraffu wneud cynigion i'r Cabinet ar gyfer datblygiadau i'r graddau y maent yn ymwneud â materion o fewn ei gylch gorchwyl.
7.18.3 Gall Pwyllgor Trosolwg a Chraffu gynnal ymchwiliadau ac ymchwilio i'r opsiynau sydd ar gael ar gyfer cyfeiriad datblygu polisi yn y dyfodol a gall benodi ymgynghorwyr ac aseswyr i'w cynorthwyo yn y broses hon. Maen nhw’n gallu mynd ar ymweliadau safle, cynnal arolygon cyhoeddus, cynnal cyfarfodydd cyhoeddus, comisiynu ymchwil a gwneud popeth arall y maent yn ei ystyried yn rhesymol angenrheidiol i lywio eu trafodaethau. Xxx xxxx iddyn nhw ofyn i dystion fod yn bresennol i'w annerch ar unrhyw xxxxx xxx sylw a gallan nhw dalu ffi a threuliau rhesymol i unrhyw ymgynghorwyr, aseswyr a thystion am wneud hynny.
7.19 Adroddiadau gan y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu
7.19.1 Bydd xxxx adroddiadau ffurfiol y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yn cael eu cyflwyno i’r Swyddog Monitro i’w hystyried gan y Cabinet (os yw’r cynigion yn gyson â’r Gyllideb a’r Fframwaith Polisi presennol), neu i’r Cyngor fel y bo’n briodol (ee os yw’r argymhelliad yn golygu y byddai angen gwyro oddi wrth y Gyllideb a'r Fframwaith Polisi y cytunwyd arnynt neu eu newid).
7.19.2 Os na all Pwyllgor Trosolwg a Chraffu gytuno ar un adroddiad terfynol unigol i'r Cyngor neu'r Cabinet fel y bo'n briodol, gellir paratoi un adroddiad lleiafrifol a'i gyflwyno i'w ystyried gan y Cyngor neu'r Cabinet gyda'r adroddiad mwyafrifol.
7.20 Hawliau Aelodau'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu i Ddogfennau
7.20.1 Yn ogystal â'u hawliau fel Cynghorwyr, xxx xxx Aelodau'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yr hawl ychwanegol i ddogfennau, ac i rybudd o gyfarfodydd fel y nodir yn y Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15 y Cyfansoddiad hwn.
7.20.2 Nid oes dim yn y paragraff hwn yn xxxx cyswllt manylach rhwng y Cabinet a'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu fel y bo'n briodol yn dibynnu ar y mater penodol xxx sylw.
7.21 Aelodau a Swyddogion yn Rhoi Cyfrif
7.21.1 Xxxx y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu graffu ac adolygu penderfyniadau a wnaed neu gamau a gymerwyd mewn cysylltiad â chyflawni unrhyw un o swyddogaethau'r Cyngor. Yn ogystal ag adolygu dogfennaeth, wrth gyflawni’r rôl Graffu, gall fynnu bod unrhyw Aelod o’r Cabinet, y Prif Weithredwr a/neu unrhyw uwch Swyddog yn bresennol ger ei fron i egluro mewn perthynas â materion o fewn eu cylch gwaith:
(a) unrhyw benderfyniad penodol neu gyfres o benderfyniadau;
(b) i xx xxxxxx y xxx'r camau a gymerwyd yn gweithredu polisi'r Cyngor; a/neu
(c) eu perfformiad
a dyletswydd y personau hynny yw bod yn bresennol os oes angen.
7.21.2 At y diben hwn, mae uwch Swyddog yn cynnwys unrhyw Brif Swyddog, dirprwy Brif Swyddog ac uwch Swyddog priodol arall. Lle bo pryderon ynghylch priodoldeb y Swyddog a ddylai fod yn bresennol, bydd y Prif Swyddog perthnasol yn trafod hyn gyda'r Cadeirydd neu'r Is-Gadeirydd Trosolwg a Chraffu priodol gyda'r bwriad o sicrhau consensws.
7.21.3 Pan fo angen i unrhyw Aelod neu Swyddog fynychu Pwyllgor Trosolwg a Chraffu o xxx y ddarpariaeth hon, bydd Cadeirydd y Pwyllgor hwnnw yn hysbysu'r Swyddog Monitro. Bydd y Swyddog Monitro yn hysbysu’r Aelod neu’r Swyddog, yn ysgrifenedig os oes angen, gan roi o leiaf bum diwrnod gwaith o rybudd o’r cyfarfod y mae’n ofynnol iddo xx xxx hi fod yn bresennol ynddo (oni chytunir fel arall). Bydd unrhyw hysbysiad yn nodi natur yr eitem y mae'n ofynnol iddo xx xxx hi fod yn bresennol ynddi i roi cyfrif ac a oes angen cynhyrchu unrhyw bapurau ar gyfer y Pwyllgor.
7.21.4 Lle bydd y cyfrif sydd i'w roi i Bwyllgor Trosolwg a Chraffu yn gofyn am gynhyrchu adroddiad, yna bydd yr Aelod neu'r Swyddog xxx sylw yn cael digon o rybudd i ganiatáu ar gyfer paratoi'r ddogfennaeth honno.
7.21.5 Mewn amgylchiadau eithriadol, pan na fydd yr Aelod neu'r Swyddog yn gallu bod yn bresennol ar y dyddiad gofynnol, yna bydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu mewn ymgynghoriad â'r Aelod neu'r Swyddog yn trefnu dyddiad arall ar gyfer presenoldeb.
7.22 Presenoldeb Eraill
Gall Pwyllgor Trosolwg a Chraffu wahodd pobl heblaw y bobl hynny y cyfeirir atynt ym mharagraff 7.211 uchod i’w annerch, i drafod materion o bryder lleol a/neu i ateb cwestiynau. Er enghraifft, efallai y bydd yn dymuno clywed gan drigolion, rhanddeiliaid ac Aelodau a Swyddogion mewn rhannau eraill o'r sector cyhoeddus a bydd yn gwahodd pobl o'r fath i fynychu.
7.23 Galw i Mewn
7.23.1 Rheolau
(a) Lle gwneir penderfyniad gan y Cabinet, Aelod unigol o’r Cabinet neu Bwyllgor o’r Cabinet neu o xxx drefniadau ar y cyd, bydd y penderfyniad yn cael ei gyhoeddi gan y Swyddog Monitro, gan gynnwys lle xx xxxx drwy ddulliau electronig, a bydd ar gael ym mhrif swyddfeydd y Cyngor cyn gynted ag y bo'n rhesymol ymarferol ar ôl ei wneud. Anfonir copïau o gofnodion pob penderfyniad o'r fath at xxx Aelod o'r Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu o fewn yr un amserlen, gan y xxxx xx'n gyfrifol am gyhoeddi'r penderfyniad.
(b) Bydd yr hysbysiad hwnnw’n nodi’r dyddiad y caiff ei gyhoeddi a bydd yn nodi y bydd y penderfyniad yn dod i rym ac y gellir ei weithredu wedyn, ymhen pum diwrnod gwaith clir ar ôl cyhoeddi’r penderfyniad, oni bai bod Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn ei wrthwynebu ac yn ei alw i mewn i'w adolygu.
(c) Yn ystod y cyfnod hwnnw bydd y Swyddog Monitro yn galw penderfyniad i mewn i’w graffu gan Bwyllgor Trosolwg a Chraffu os gofynnir am hynny yn y fformat penodedig gan unrhyw dri Aelod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu a Chadeirydd Craffu ac, yna bydd yn hysbysu’r penderfynwr o’r camau galw i
mewn. Bydd ef/hi yn galw cyfarfod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu ar ddyddiad y xxxx xx/hi benderfynu arno, lle bo’n bosibl ar ôl ymgynghori â’r xxxx Gadeiryddion Craffu, ac ymhob achos o fewn pum diwrnod gwaith clir o’r penderfyniad i alw i mewn (dim ond mewn amgylchiadau eithriadol y bydd y Cadeiryddion yn ystyried ymestyn y terfyn amser hwn).
(d) Ar ôl ystyried y penderfyniad, os yw'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn dal yn bryderus yn ei gylch, xxx xxxx ei gyfeirio'n ôl at y person neu'r xxxxx xx'n gwneud y penderfyniad i'w ailystyried, gan nodi'n ysgrifenedig natur ei bryderon. Os caiff ei gyfeirio at y penderfynwr fe fyddan nhw wedyn yn ailystyried o fewn saith diwrnod gwaith clir pellach, gan ddiwygio'r penderfyniad ai peidio, cyn mabwysiadu penderfyniad terfynol.
(e) Yn dilyn gwrthwynebiad i’r penderfyniad, os nad yw Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn cyfarfod o fewn y cyfnod a nodir uchod, neu’n cyfarfod ond nad yw’n cyfeirio’r mater yn ôl at y person neu’r xxxxx xx’n gwneud y penderfyniad, bydd y penderfyniad yn dod i rym ar ddyddiad cyfarfod y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu, neu ddyddiad dod i ben y cyfnod pellach hwnnw o bum niwrnod gwaith (neu gyfnod estynedig y cytunwyd arno), p’un bynnag yw’r cynharaf.
(f) Er mwyn sicrhau nad yw’r trefniadau galw i mewn yn cael eu camddefnyddio, nac yn achosi oedi afresymol, xxx xxxx cyfyngiadau i'w gosod ar eu defnydd. Dyma nhw:
(i) dim ond cyfanswm o chwe phenderfyniad y flwyddyn y gall Pwyllgor Trosolwg a Chraffu eu galw i mewn;
(ii) xxx xxxxx tri Aelod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu a Chadeirydd er mwyn i benderfyniad gael ei alw i mewn;
(iii) unwaith y bydd Aelod wedi llofnodi cais am alw penderfyniad i mewn o xxx y paragraff hwn, ni chaiff wneud hynny eto hyd nes y bydd y cyfnod o dri mis wedi dod i ben;
(iv) Ni chaiff unrhyw Aelod Cyfetholedig Addysg ofyn i benderfyniad gael ei alw i mewn.
(g) Gall y Swyddog Monitro roi feto ar unrhyw gais am alw penderfyniad i mewn os yw’n disgyn y tu xxxxx i gylch gorchwyl y cynllun hwn a/neu:
(i) Nid yw'n glir pa benderfyniad sy'n cael ei alw i mewn;
(ii) Mae'r penderfyniad wedi'i eithrio rhag cael ei alw i mewn oherwydd y darpariaethau xxxx a amlinellir isod;
(iii) Nid yw'r cais galw i mewn yn darparu digon o wybodaeth i alluogi Aelodau'r Pwyllgor Craffu neu'r penderfynwr i baratoi'n ddigonol ar gyfer y cyfarfod galw i mewn;
(iv) Mae'r penderfyniad sy'n cael ei alw i mewn, neu'r un penderfyniad yn fras, wedi'i alw i mewn yn ystod y chwe mis diwethaf;
(v) Mae'r cais am alw i mewn yn ddibwys neu heb deilyngdod digonol.
Ac eithrio mewn amgylchiadau eithriadol, rhaid i xxx Aelod sy’n gwneud cais i xxxxx xxxx ei alw i mewn fod yn bresennol yn y cyfarfod lle mae’r mater yn cael ei ystyried.
7.23.2 Galw i Mewn a Natur Frys
(a) Ni fydd y weithdrefn galw i mewn a nodir uchod yn berthnasol pan fo’r penderfyniad a wneir gan y Cabinet, Pwyllgor y Cabinet, Aelod Cabinet neu Swyddog yn un xxxx xx nad yw’n destun galw i mewn posibl. Bydd penderfyniad yn un xxxx xx ni fydd yn destun galw i mewn os byddai unrhyw oedi sy’n debygol o gael ei achosi gan y broses galw i mewn, er enghraifft, yn niweidio xxxx y Cyngor neu fudd y cyhoedd yn ddifrifol. Bydd y cofnod o’r penderfyniad, a’r hysbysiad sy’n ei wneud yn gyhoeddus, yn nodi a yw’r penderfyniad, xx xxxx y person neu’r xxxxx xx’n gwneud y penderfyniad, yn un xxxx, xx felly nad yw’n destun galw i mewn. Ceisir ymgynghori â xxxx Gadeiryddion y Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu i gytuno bod y penderfyniad a gynigir yn rhesymol o xxx yr xxxx amgylchiadau ac iddo gael ei drin fel mater o frys. Mae cytundeb un Cadeirydd yn ddigon i drin y mater fel un xxxx. Yn absenoldeb yr xxxx Gadeiryddion bydd angen caniatâd y Xxxx xxx’r Dirprwy Faer. Yn absenoldeb y ddau, dylai fod angen caniatâd y Prif Weithredwr neu ei enwebai. Rhaid adrodd ar benderfyniadau a wneir fel mater o frys yng nghyfarfod nesaf y Cyngor sydd ar gael, ynghyd â'r rhesymau dros y xxxx.
(b) Bydd gweithrediad y darpariaethau sy'n ymwneud â galw i mewn a natur frys yn cael ei fonitro'n flynyddol a chyflwynir adroddiad i'r Cyngor gyda chynigion i'w hadolygu os oes angen.
7.24 Chwip Plaid
Os yw Aelod o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu yn destun chwip plaid mewn perthynas â mater sydd i’w ystyried ganddo, rhaid i’r Aelod hwnnw ddatgan bodolaeth y chwip a’i natur cyn i’r trafodaethau ar y mater ddechrau. Bydd y datganiad, a manylion y trefniadau chwipio, yn cael eu cofnodi yng nghofnodion y cyfarfod.
7.25 Y Weithdrefn yng Nghyfarfodydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu
7.25.1 Bydd Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn ystyried y busnes a ganlyn:
(a) cofnodion y cyfarfod diwethaf;
(b) datganiadau o fuddiant;
(c) ystyried unrhyw fater a gyfeiriwyd at y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu hwnnw am benderfyniad mewn perthynas â galw penderfyniad i mewn;
(d) ymatebion y Cabinet i adroddiadau'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu hwnnw;
(e) y busnes a nodir fel arall ar yr agenda ar gyfer y cyfarfod.
Bydd y Rheolau Gweithdrefnau mewn Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yr un fath â Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor ac eithrio y gall Cadeirydd y cyfarfod ganiatáu llacio rheolau’r ddadl er mwyn galluogi cyfraniad llawn gan y rhai sy’n mynychu’r cyfarfod boed yn Aelodau o Bwyllgor Trosolwg a Chraffu neu mewn unrhyw swyddogaeth arall sy'n caniatáu iddynt gyfrannu at xxxxx y cyfarfod.
7.25.2 Gall Pwyllgor Trosolwg a Chraffu ofyn i bobl ddod i roi tystiolaeth neu ateb cwestiynau am unrhyw eitemau ar eu hagenda. Dylid cynnal cyfarfodydd yn unol â’r egwyddorion a ganlyn:
(a) bod y busnes yn cael ei gynnal yn deg a bod xxxx Aelodau'r Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn cael cyfle i ofyn cwestiynau i'r rhai sy'n bresennol, ac i gyfrannu a siarad;
(b) bod y rhai sy'n cynorthwyo drwy roi tystiolaeth yn cael eu trin â pharch a chwrteisi;
(c) bod y busnes yn cael ei gynnal mor effeithlon â phosibl.
7.25.3 Yn dilyn unrhyw ymchwiliad neu adolygiad, bydd Pwyllgor Trosolwg a Chraffu yn paratoi adroddiad, i'w gyflwyno i'r Cabinet a/neu'r Cyngor fel y bo'n briodol a bydd yn gwneud ei adroddiad a'i ganfyddiadau yn gyhoeddus.
7.26 Materion o fewn Cylch Gwaith mwy nag un Pwyllgor Trosolwg a Chraffu
Pan fydd mater i'w ystyried gan Bwyllgor Trosolwg a Chraffu hefyd yn dod o fewn cylch gwaith un neu fwy o Bwyllgorau eraill, bydd y Cadeiryddion priodol yn penderfynu pa Bwyllgor fydd yn ei ystyried neu, os na fyddant yn cytuno, gan Gadeirydd y Pwyllgor Trosolwg a Chraffu Corfforaethol.
8. Y PWYLLGOR SAFONAU Cyfansoddiad
8.1 Aelodaeth
Mae'r Pwyllgor Safonau yn cynnwys wyth Aelod. Mae ei Aelodaeth yn cynnwys:
8.1.1 Pum Aelod “annibynnol”, nad ydynt xxxxx xx’n Gynghorydd nac yn Swyddog neu’n briod i Gynghorydd neu Swyddog o’r Cyngor hwn neu unrhyw Awdurdod perthnasol arall fel y’i diffinnir gan Ddeddf Llywodraeth Leol 2000, a benodwyd yn unol â’r weithdrefn a nodir yn Rheoliadau Pwyllgorau Safonau (Cymru) 2001 (fel y'i diwygiwyd);
8.1.2 Dau Gynghorydd heblaw yr Arweinydd a dim mwy nag un Aelod o'r Weithrediaeth; ac
8.1.3 Un Aelod Cyngor Cymuned.
8.2 Tymor y Swydd
8.2.1 Penodir Aelodau Annibynnol am gyfnod o ddim llai na phedair a dim mwy na chwe blynedd a gellir eu hailbenodi am dymor olynol.
8.2.2 Bydd aelodau awdurdodau lleol sy'n Aelodau o'r Pwyllgor Safonau yn cael cyfnod yn y swydd tan yr etholiad llywodraeth leol arferol nesaf ar ôl eu penodi. Gellid eu hailbenodi am un tymor arall yn olynol.
8.3 Cworwm
Ni fydd cworwm mewn cyfarfod o’r Pwyllgor Safonau oni bai:
8.3.1 bod o leiaf dri Aelod, gan gynnwys y Cadeirydd, yn bresennol; a
8.3.2 mae o leiaf xxxxxx yr Aelodau sy'n bresennol (gan gynnwys y Cadeirydd) yn Aelodau Annibynnol.
8.4 Pleidleisio
Bydd gan Aelodau Annibynnol ac Aelodau Cyngor Cymuned hawl i bleidleisio mewn cyfarfodydd.
8.5 Cadeirio’r Pwyllgor
8.5.1 Dim ond Aelod Annibynnol o'r Pwyllgor Safonau all fod yn Gadeirydd.
8.5.2 Bydd y Cadeirydd a’r Is-Gadeirydd yn cael eu hethol gan Aelodau’r Pwyllgor Safonau am ba un bynnag yw’r cyfnod byrraf o:
(i) dim llai na phedair blynedd neu ddim mwy na chwe blynedd; neu
(ii) hyd nes y daw tymor swydd yr Aelod Annibynnol i ben.
8.6 Rôl a Swyddogaeth
Bydd gan y Pwyllgor Safonau y rolau a’r swyddogaethau a ganlyn:
8.6.1 hyrwyddo a chynnal safonau uchel o ymddygiad gan Gynghorwyr ac Aelodau cyfetholedig yr Awdurdod;
8.6.2 cynorthwyo’r Cynghorwyr a’r Aelodau cyfetholedig i gadw at God Ymddygiad yr Aelodau;
8.6.3 cynghori’r Cyngor ar fabwysiadu neu adolygu Cod Ymddygiad yr Aelodau;
8.6.4 monitro gweithrediad Cod Ymddygiad yr Aelodau;
8.6.5 cynghori, hyfforddi neu drefnu i hyfforddi Cynghorwyr ac Aelodau cyfetholedig ar faterion yn ymwneud â Chod Ymddygiad yr Aelodau;
8.6.6 monitro gweithrediad Polisi Chwythu’r Chwiban y Cyngor;
8.6.7 caniatáu gollyngiadau o’r gwaharddiadau a gynhwysir yng Nghod Ymddygiad yr Aelodau yn unol â’r Rheoliadau;
8.6.8 Ystyried adroddiadau a gyflwynwyd gan Ombwdsmon Cyhoeddus Cymru a Swyddog Monitro’r Cyngor;
8.6.9 monitro cydymffurfiaeth arweinwyr grwpiau gwleidyddol ar y Cyngor â'u dyletswyddau i hyrwyddo a chynnal safonau uchel o ymddygiad gan aelodau'r grŵp;
8.6.10 Cynghori, hyfforddi neu drefnu i hyfforddi arweinwyr grwpiau gwleidyddol ar y Cyngor ar faterion fel yr amlinellir yn 8.6.9.
8.7 Adroddiad Blynyddol
8.7.1 Cyn gynted â phosibl ar ôl diwedd pob blwyddyn ariannol, rhaid i'r Pwyllgor Safonau wneud adroddiad blynyddol i'r Cyngor.
8.7.2 Rhaid i’r adroddiad blynyddol gynnwys: -
(a) disgrifiad o sut mae'r Pwyllgor Safonau wedi cyflawni ei swyddogaethau;
(d) crynodeb o unrhyw hysbysiadau a roddwyd i'r Pwyllgor Safonau o xxx Bennod 4 o Ran 4 o Ddeddf Llywodraeth Leol 2000;
(e) asesiad y Pwyllgor Safonau o’r graddau y mae arweinwyr grwpiau gwleidyddol ar y Cyngor wedi cydymffurfio â’u dyletswyddau i hybu a chynnal safonau uchel o ymddygiad gan aelodau o’u grŵp ac i gydweithio â’r Pwyllgor Safonau wrth weithredu swyddogaethau’r Pwyllgor Safonau;
(f) unrhyw argymhellion y mae’r Pwyllgor Safonau yn ystyried ei bod yn briodol eu gwneud i’r Cyngor ynghylch unrhyw xxxxx xx’n dod o fewn swyddogaethau’r Pwyllgor.
8.8 Rhaglen Waith
Bydd y Pwyllgor yn paratoi rhaglen waith, a fydd yn cael ei hadolygu a'i chymeradwyo gan y Pwyllgor.
8.9 Cyd-bwyllgor Safonau
Gall y Cyngor sefydlu pwyllgor safonau ar y cyd ag un neu fwy o awdurdodau lleol er mwyn cyflawni swyddogaethau statudol y Pwyllgor Safonau.
8.10 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon
8.10.1 Bydd Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor yn Adran 4 yn berthnasol i gyfarfodydd Aelodau'r Pwyllgor Safonau.
8.10.2 Wrth ystyried ymddygiad Cynghorwyr unigol, bydd y gweithdrefnau a amlinellir yn Atodiad 3 Adran 19 yn berthnasol.
ADRAN 9
9.1 Pwyllgorau Rheoleiddio a Phwyllgorau Eraill
Bydd y Cyngor yn penodi'r Pwyllgorau i gyflawni'r swyddogaethau a nodir yn Adran 14 y cyfansoddiad hwn.
9.2 Y Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio
9.2.1 Bydd y Cyngor yn penodi Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio i gyflawni'r swyddogaethau a ddisgrifir yn Adran 14 y Cyfansoddiad hwn ac yn unol ag adrannau 81-87 o'r Mesur.
9.2.2 Bydd y Pwyllgor yn cynnwys dwy ran o dair o Gynghorwyr ac un rhan o dair o aelodau nad ydynt yn Aelod o'r Cyngor (aelodau lleyg). Ni chaiff mwy nag un aelod o’r Pwyllgor fod yn aelod o’r Cabinet (ni chaiff yr Aelod Cabinet fod yn Arweinydd) nac yn Gynorthwyydd i’r Weithrediaeth, er efallai na fydd gan y Pwyllgor unrhyw Aelodau Cabinet na Chynorthwywyr i’r Weithrediaeth ymhlith ei aelodaeth.
9.2.3 Bydd y Cyngor yn penodi Aelodau i'r Pwyllgor Archwilio yn unol â rheolau cydbwysedd gwleidyddol.
9.2.4 Mae Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio a'r Is-Gadeirydd yn cael eu penodi ganddo. Rhaid i'r sawl a benodir yn Gadeirydd y Pwyllgor Archwilio fod yn aelod lleyg. Ni chaiff y sawl a benodir yn Ddirprwy Gadeirydd fod yn Aelod o’r Cabinet nac yn Gynorthwyydd i’r Weithrediaeth.
9.2.5 Bydd cyfarfod o'r Pwyllgor Archwilio yn cael ei gadeirio:
(a) gan Gadeirydd y Pwyllgor Archwilio, neu
(b) os yw Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio yn absennol, gan y Dirprwy Gadeirydd.
(c) Os yw Cadeirydd y Pwyllgor Archwilio a’r Dirprwy Gadeirydd yn absennol, gall y Pwyllgor benodi aelod o’r Pwyllgor nad yw’n aelod o Gabinet y Cyngor, nac yn Gynorthwyydd i’r Cabinet, i gadeirio’r cyfarfod.
9.2.6 Gall aelodau'r Pwyllgor Archwilio bleidleisio ar unrhyw fater o'r Pwyllgor.
9.3 Y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd
9.3.1 Bydd y Cyngor yn penodi Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd i gyflawni'r swyddogaethau a ddisgrifir yn Adran 14 y Cyfansoddiad hwn.
9.3.2 Bydd y Pwyllgor yn cynnwys Aelodau sy'n Gynghorwyr ond dim mwy nag un Aelod o'r Cabinet (ni chaiff yr Aelod Cabinet fod yn Arweinydd).
9.3.3 Bydd y Cyngor yn penodi Aelodau i'r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yn unol â rheolau cydbwysedd gwleidyddol.
9.3.4 Penodir Cadeirydd y Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd gan y Cyngor Llawn ac ni chaiff fod yn Aelod Cabinet.
9.4 Pwyllgorau ac Is-bwyllgorau Eraill
9.4.1 Bydd y Cyngor yn penodi Pwyllgorau eraill y mae'n eu hystyried yn briodol i gyflawni ei swyddogaethau. Bydd y rhain yn cynnwys Pwyllgor Rheoli Datblygu a Phwyllgor Trwyddedu.
9.4.2 Gall unrhyw Bwyllgor a benodir gan y Cyngor ar unrhyw adeg benodi Is- bwyllgorau a phaneli ychwanegol drwy gydol y flwyddyn. Bydd y cylch gorchwyl a'r pwerau a ddirprwyir iddynt yn eglur ac o fewn cylch gorchwyl y Pwyllgorau penodi.
9.5 Rheolau Gweithdrefnau a Dadleuon
9.5.1 Bydd Rheolau Gweithdrefnau’r Cyngor yn Adran 4 yn berthnasol, ac eithrio fel y nodir ym mharagraff 9.5.2 isod.
9.5.2 Ni fydd cworwm mewn cyfarfod o'r Pwyllgor Rheoli Datblygu oni bai bod o leiaf xxxxxx cyfanswm aelodau'r Pwyllgor, wedi'i dalgrynnu i'r rhif cyfan agosaf, yn bresennol.
ADRAN 10
10.1 Cyflwyniad
Mae nifer o amgylchiadau lle xxx xxx y Cyngor neu’r Cabinet yr hawl i gyflawni rhai swyddogaethau ar y cyd ag awdurdod lleol arall.
10.2 Trefniadau i Hyrwyddo Lles
Er mwyn hyrwyddo lles economaidd, cymdeithasol neu amgylcheddol ei ardal, gall y Cabinet:
10.2.1 gwneud trefniadau neu gytundebau ag unrhyw xxxxxx xxx gorff;
10.2.2 cydweithredu, neu hwyluso neu gydlynu gweithgareddau unrhyw xxxxxx xxx gorff; ac
10.2.3 arfer ar ran y person neu'r xxxxx hwnnw unrhyw swyddogaethau sydd gan y person neu'r xxxxx hwnnw.
10.3 Trefniadau ar y Cyd
10.3.1 Gall y Cyngor sefydlu trefniadau ar y cyd ag un neu fwy o awdurdodau lleol a/neu eu swyddogion gweithredol i arfer swyddogaethau nad ydynt yn Swyddogaethau Gweithrediaeth mewn unrhyw un o'r awdurdodau sy'n cymryd rhan, neu gynghori'r Cyngor. Gall trefniadau o’r fath olygu penodi cydbwyllgor gyda’r awdurdodau lleol eraill hyn.
10.3.2 Gall y Cabinet sefydlu trefniadau ar y cyd ag un neu fwy o awdurdodau lleol i arfer swyddogaethau sy'n Swyddogaethau Gweithrediaeth. Gall trefniadau o’r fath olygu penodi cydbwyllgorau gyda’r awdurdodau lleol eraill hyn. Ac eithrio fel y nodir isod, neu fel y caniateir xxx xx'n ofynnol gan y Gyfraith, ni chaiff y Cabinet ond penodi Aelodau Cabinet i gydbwyllgorau o'r xxxx xx nid oes angen i'r Aelodau hynny adlewyrchu cyfansoddiad gwleidyddol y Cyngor yn ei gyfanrwydd.
10.3.3 Gall y Cabinet benodi Aelodau i Gydbwyllgor o'r tu xxxxx i'r Cabinet lle xxx xxx y Cydbwyllgor swyddogaethau ar gyfer rhan yn unig o ardal y Cyngor a bod yr ardal honno'n llai xx xxx ran o bump o'r awdurdod lleol hwnnw, yn ôl ardal neu boblogaeth. Mewn achosion o'r fath, gall y Cabinet benodi i'r Cyd- bwyllgor unrhyw Gynghorydd sy'n Aelod xxxx xxxxx etholiadol o fewn yr ardal. Nid yw gofynion cydbwysedd gwleidyddol yn berthnasol i benodiadau o'r fath.
10.3.4 Wrth ystyried a ddylid sefydlu cydbwyllgor, bydd y Cyngor a'r Cabinet yn ystyried unrhyw ganllawiau a gyhoeddir gan Weinidogion Cymru ynghylch sefydlu cydbwyllgorau ac o xxx ba amgylchiadau y mae'n briodol gwneud hynny.
10.4 Mynediad i Wybodaeth
10.4.1 Mae'r Rheolau Gweithdrefnau Mynediad at Wybodaeth yn Adran 15 yn berthnasol.
10.4.2 Os xx xxxx Aelodau Cyd-bwyllgor yn Aelodau o'r Cabinet ym mhob un o'r awdurdodau sy'n cymryd rhan, yna mae ei drefn mynediad at wybodaeth yr un fath â'r hyn sy'n berthnasol i'r Cabinet.
10.4.3 Os yw'r Cyd-bwyllgor yn cynnwys Aelodau nad ydynt ar Gabinet unrhyw awdurdod cyfranogol, yna bydd y Rheolau Mynediad at Wybodaeth yn rhan VA o Ddeddf Llywodraeth Xxxx 1972 (fel y'i diwygiwyd) yn berthnasol.
10.5 Dirprwyo i ac o Awdurdodau Lleol Eraill
10.5.1 Gall y Cyngor ddirprwyo Swyddogaethau Nad ydynt yn Rhai Gweithrediaeth i awdurdod lleol arall neu, os yw'r swyddogaethau hynny'n gyfrifoldeb i weithrediaeth awdurdod lleol arall, i'r weithrediaeth honno.
10.5.2 Gall y Cabinet ddirprwyo Swyddogaethau Gweithrediaeth i awdurdod lleol arall neu weithrediaeth awdurdod lleol arall o xxx xxx amgylchiadau.
10.5.3 Mae'r penderfyniad a ddylid derbyn dirprwyaeth o'r fath gan awdurdod lleol arall ai peidio yn cael ei gadw i'r Cyngor Llawn.
10.6 Contractio Xxxxx
Xxxx y Cyngor (mewn perthynas â Swyddogaethau nad ydynt Rhai Gweithrediaeth) a’r Cabinet (mewn perthynas â Swyddogaethau Gweithrediaeth) gontractio xxxxx x xxxxx xxx sefydliad arall swyddogaethau:
10.6.1 y gellir xx xxxxx gan Swyddog ac sy'n destun gorchymyn o xxx xxxxx 70 o Ddeddf Dadreoleiddio a Chontractio Xxxxx 1994; xxx
10.6.2 o xxx drefniadau contractio lle mae’r Contractwr yn gweithredu fel Asiant y Cyngor o xxx egwyddorion contractio arferol, ar yr xxxx nad yw penderfyniad dewisol y Cyngor yn cael ei ddirprwyo.
ADRAN 11
11.1 Cyflwyniad
Gellir sefydlu cydbwyllgorau corfforedig: -
11.1.1 ar anogaeth Gweinidogion Cymru, i ymgymryd â swyddogaethau trafnidiaeth, cynllunio strategol, datblygu economaidd a/neu wella addysg y Cyngor; neu
11.1.2 ar anogaeth y Cyngor, i ymgymryd ag unrhyw un o swyddogaethau’r Cyngor.
11.2 Cydbwyllgorau Corfforedig
11.2.1 Gall y Cyngor, ar y cyd ag un neu fwy o awdurdodau lleol eraill wneud cais cydbwyllgor i Weinidogion Cymru, yn gofyn iddynt ystyried gwneud rheoliadau o xxx xxxxx 72 o Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 i sefydlu cydbwyllgor corfforedig i arfer un o swyddogaethau’r awdurdodau hynny neu’r swyddogaeth llesiant economaidd mewn perthynas â phrif feysydd yr awdurdodau hynny.
11.2.2 Ni fydd y Cyngor yn gwneud cais o’r fath oni bai a hyd nes y bydd wedi ymgynghori â’r canlynol: -
(a) pobl leol yn ardal y Cyngor;
(b) cynghorau cymuned yn ardal y Cyngor;
(c) y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus;
(d) pob undeb llafur a gydnabyddir (o fewn ystyr Deddf Undebau Llafur a Chysylltiadau Llafur (Cydgrynhoi) 1992) gan y Cyngor; ac
(e) unrhyw bersonau eraill y mae'r Cyngor yn eu hystyried yn briodol.
11.2.3 Caiff y Cyngor, ar y cyd â phob awdurdod lleol arall ar gyfer y prif ardaloedd mewn ardal cyd-bwyllgor corfforedig, wneud cais i Weinidogion Cymru yn gofyn iddynt ystyried gwneud rheoliadau o xxx xxxxx 80 o Ddeddf Llywodraeth Leol ac Etholiadau (Cymru) 2021 i ddiwygio neu ddirymu rheoliadau cydbwyllgorau sy'n sefydlu cyd-bwyllgor corfforedig y mae'r Cyngor yn aelod ohono.
11.2.4 Ni chaiff y Cyngor arfer y pŵer yn adran 11.2.3 i ofyn i Weinidogion Cymru ddiwygio rheoliadau cydbwyllgorau corfforaethol er mwyn hepgor neu addasu swyddogaeth sy'n ymwneud â swyddogaethau trafnidiaeth, cynllunio strategol, datblygu economaidd neu wella addysg y Cyngor.
ADRAN 12
12.1 Strwythur Rheoli
12.1.1 Cyffredinol
Gall y Cyngor Llawn gyflogi unrhyw staff (y cyfeirir atynt fel Swyddogion) y mae'n eu hystyried yn angenrheidiol i gyflawni ei swyddogaethau.
12.1.2 Prif Swyddogion
Bydd y Cyngor Llawn yn cyflogi personau ar gyfer y swyddi canlynol, a fydd yn Brif Swyddogion dynodedig, sy’n cynnwys personau sy’n gweithredu dros dro yn y swydd honno:
Swydd | Swyddogaethau a Meysydd Cyfrifoldeb |
Prif Weithredwr | • Rheolaeth gorfforaethol gyffredinol a chyfrifoldeb gweithredol gan gynnwys cyfrifoldeb rheoli cyffredinol xxxx xxx Swyddog. • Prif gynghorydd i'r Cyngor ar bolisi cyffredinol. • Darparu cyngor proffesiynol a diduedd i'r xxxx bartïon yn y broses gwneud penderfyniadau i'r Cabinet, i Bwyllgorau Trosolwg a Chraffu, y Cyngor Llawn a Phwyllgorau eraill). • Ynghyd â’r Swyddog Monitro, cyfrifoldeb am system o gadw cofnodion ar gyfer xxxx benderfyniadau’r Awdurdod (gweithrediaeth neu fel arall). • • Cynrychioli'r Cyngor ar bartneriaeth a chyrff allanol (fel sy'n ofynnol gan statud neu'r Cyngor). • Gwasanaeth i'r Cyngor cyfan, ar sail wleidyddol niwtral. |
Cyfarwyddwr Corfforaethol Cymunedau | Rheolaeth a chyfrifoldeb cyffredinol am gymryd y rôl arweiniol mewn datblygu strategaeth a pholisi mewn perthynas â sicrhau cydlyniad gwasanaeth effeithiol yn y gwasanaethau canlynol: adfywio a datblygu, gwasanaethau cymdogaeth. |
Cyfarwyddwr Corfforaethol Addysg a Chymorth i Deuluoedd | Rheolaeth a chyfrifoldeb cyffredinol am gymryd y rôl arweiniol mewn datblygu strategaeth a pholisi mewn perthynas â sicrhau cydlyniad gwasanaeth effeithiol yn y gwasanaethau canlynol: cymorth i deuluoedd, dysgu. |
Cyfarwyddwr Corfforaethol Gwasanaethau Cymdeithasol a Llesiant a | Rheolaeth a chyfrifoldeb cyffredinol am gymryd y rôl arweiniol mewn datblygu strategaeth a pholisi mewn perthynas â sicrhau cydlyniad gwasanaeth effeithiol yn y gwasanaethau canlynol: lles, diogelu. |
Swydd | Swyddogaethau a Meysydd Cyfrifoldeb |
Chyfarwyddwr Gwasanaethau Cymdeithasol | |
Prif Swyddog - Gwasanaethau Cyfreithiol a Rheoleiddiol, Adnoddau Dynol a Pholisi Corfforaethol | Gwasanaethau Cyfreithiol a Democrataidd, Gwasanaethau Cymorth i Aelodau, Gwasanaethau Democrataidd, Cofrestryddion, Gwasanaethau Rheoliadol a Rennir, Pridiannau Tir. Cysylltiadau Gweithwyr, Datblygiad Sefydliadol a Gweithwyr, Iechyd a Diogelwch, Cyfle Cyfartal. Polisi Corfforaethol. |
12.1.3 Prif Weithredwr, Swyddog Monitro a Phrif Swyddog Cyllid Bydd y Cyngor yn dynodi’r swyddi canlynol fel y dangosir:
Swydd | Dynodiad |
Prif Weithredwr | Prif Weithredwr |
Prif Swyddog – Gwasanaethau Cyfreithiol a Rheoleiddiol, Adnoddau Dynol a Pholisi Corfforaethol. | Swyddog Monitro |
Prif Swyddog – Cyllid, Perfformiad a Newid | Prif Swyddog Cyllid / Swyddog Adran 151 |
Rheolwr Gwasanaethau Democrataidd | Pennaeth Gwasanaethau Democrataidd |
Bydd gan swyddi o'r fath y swyddogaethau a ddisgrifir yn Adrannau 12.2 i 12.5.
12.2 Swyddogaethau’r Prif Weithredwr
12.2.1 Cyflawni Swyddogaethau gan y Cyngor
(a) Xxx Xxxxx 4 o Ddeddf Llywodraeth Leol a Thai 1989 yn gosod dyletswydd ar awdurdodau i ddynodi un o'u swyddogion yn Brif Weithredwr. Bydd y Prif Weithredwr yn adrodd i'r Cyngor Llawn ar y modd y mae cyflawni swyddogaethau'r Cyngor yn cael ei gydlynu, nifer a graddau’r Staff sydd eu xxxxxx i gyflawni swyddogaethau, trefniadaeth staff yr awdurdod a phenodi a rheoli staff yr awdurdod yn briodol.
(b) Rhaid i’r Prif Weithredwr gadw’r materion canlynol xxx sylw:
(i) y modd y mae'r Cyngor yn cydgysylltu ei swyddogaethau gwahanol
(ii) trefniadau’r cyngor mewn perthynas â—
(A) cynllunio ariannol,
(B) rheoli asedau, a
(C) rheoli risg;
(iii) nifer a graddau'r staff sydd eu xxxxxx ar y Cyngor i gyflawni ei swyddogaethau;
(iv) trefniadaeth staff y Cyngor;
(v) penodi staff y Cyngor; ac
(vi) y trefniadau ar gyfer rheoli staff y Cyngor (gan gynnwys trefniadau hyfforddi a datblygu).
12.2.2 Os yw'r Prif Weithredwr yn ystyried ei bod yn briodol gwneud hynny, mae'n rhaid iddo gyflwyno adroddiad i'r Cyngor Llawn yn nodi ei ddull o ymdrin â'r materion hyn. Cyn gynted â phosibl ar ôl paratoi adroddiad, rhaid i'r Prif Weithredwr drefnu i adroddiad gael ei anfon at xxx Aelod o'r Cyngor.
12.2.3 Gweithredu fel un o Gynrychiolwyr y Cyngor ar y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus
Bydd y Prif Weithredwr yn un o ddau gynrychiolydd y Cyngor yng nghyfarfodydd y Bwrdd Gwasanaethau Cyhoeddus.
12.2.4 Cyfyngiadau ar Swyddogaethau
Ni chaiff y Prif Weithredwr fod yn Swyddog Monitro nac yn Bennaeth Gwasanaethau Democrataidd ond gall ddal swydd y Prif Swyddog Cyllid os yw’n gyfrifydd cymwys.
12.3 Swyddogaethau’r Swyddog Monitro
Mae'r rhain wedi'u nodi yn adran 5 o Ddeddf Llywodraeth Leol a Thai 1989 fel y'i diwygiwyd.
12.3.1 Xxxxxx y Cyfansoddiad
Bydd y Swyddog Monitro yn cadw fersiwn gyfredol o'r Cyfansoddiad ac yn sicrhau ei fod ar gael yn xxxx i'r Aelodau, y staff a'r cyhoedd ymgynghori ag ef.
12.3.2 Sicrhau Cyfreithlondeb a Thegwch Wrth Wneud Penderfyniadau
Ar ôl ymgynghori â’r Prif Weithredwr a’r Prif Swyddog Cyllid, bydd y Swyddog Monitro yn adrodd i’r Cyngor Llawn neu’r Cabinet mewn perthynas ag unrhyw Swyddogaeth os yw’n ystyried y byddai unrhyw gynnig, penderfyniad neu hepgoriad yn arwain at anghyfreithlondeb neu os yw unrhyw benderfyniad neu hepgoriad wedi arwain at gamweinyddu. Xxxxxxx adroddiad o'r fath fydd xxxx y cynnig neu'r penderfyniad rhag cael ei weithredu hyd nes y bydd yr adroddiad wedi'i ystyried.
12.3.3 Cefnogi'r Pwyllgor Safonau
Bydd y Swyddog Monitro yn cyfrannu at hyrwyddo a chynnal safonau uchel o ymddygiad trwy ddarparu cefnogaeth i'r Pwyllgor Safonau.
12.3.4 Derbyn Adroddiadau
Bydd y Swyddog Monitro yn derbyn ac yn gweithredu ar adroddiadau a wneir gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru a phenderfyniadau’r tribiwnlysoedd achos.
12.3.5 Cynnal Ymchwiliadau
Bydd y Swyddog Monitro yn cynnal ymchwiliadau i faterion a gyfeiriwyd gan Ombwdsmon Gwasanaethau Cyhoeddus Cymru ac yn gwneud adroddiadau neu argymhellion yn eu cylch i'r Pwyllgor Safonau.
12.3.6 Swyddog Priodol ar gyfer Mynediad i Wybodaeth
Bydd y Swyddog Monitro yn sicrhau bod penderfyniadau’r Pwyllgor Gwaith, ynghyd â’r rhesymau dros y penderfyniadau hynny ac adroddiadau Swyddogion perthnasol a phapurau cefndir ar gael i’r cyhoedd cyn gynted â phosibl.
12.3.7 Cynghori a yw penderfyniadau'r Cabinet o fewn y Gyllideb a'r Fframwaith Polisi
Bydd y Swyddog Monitro, ar y cyd â'r Prif Swyddog Cyllid, yn cynghori a yw penderfyniadau'r Cabinet yn unol â'r Gyllideb a'r Fframwaith Polisi.
12.3.8 Darparu Cyngor
Bydd y Swyddog Monitro yn rhoi cyngor i'r Cynghorwyr ar gwmpas pwerau ac awdurdod i wneud penderfyniadau, camweinyddu, amhriodoldeb ariannol, uniondeb a materion yn ymwneud â'r Gyllideb a'r Fframwaith Polisi.
12.3.9 Cyfyngiadau ar Swyddi
Ni all y Swyddog Monitro fod yn Brif Swyddog Cyllid nac yn Brif Weithredwr.
12.4 Swyddogaethau'r Prif Swyddog Cyllid
Mae’r rhain wedi’u nodi yn adran 6 o Ddeddf Llywodraeth Leol a Thai 1989.
12.4.1 Sicrhau Cyfreithlondeb a Darbodaeth Ariannol Wrth Wneud Penderfyniadau
Ar ôl ymgynghori â’r Prif Weithredwr a’r Swyddog Monitro, bydd y Prif Swyddog Cyllid yn adrodd i’r Cyngor Llawn neu’r Cabinet mewn perthynas â Gweithrediad Goruchwyliol ac archwilydd allanol y Cyngor os yw’n ystyried bod unrhyw gynnig, penderfyniad neu ddull gweithred yn golygu mynd i wariant anghyfreithlon, neu’n anghyfreithlon ac yn debygol o achosi colled neu ddiffyg neu os yw’r Cyngor ar fin cofnodi eitem cyfrif yn anghyfreithlon.
12.4.2 Gweinyddu Materion Ariannol
Bydd y Prif Swyddog Cyllid yn gyfrifol am weinyddu materion ariannol y Cyngor.
12.4.3 Cyfrannu at Reolaeth Gorfforaethol
Bydd y Prif Swyddog Cyllid yn cyfrannu at reolaeth gorfforaethol y Cyngor, yn enwedig trwy ddarparu cyngor ariannol proffesiynol.
12.4.4 Darparu Cyngor
Bydd y Prif Swyddog Cyllid yn rhoi cyngor i xxx Cynghorydd ar gwmpas pwerau ac awdurdod i wneud penderfyniadau, camweinyddu, amhriodoldeb ariannol, cywirdeb a’r Gyllideb a’r Fframwaith Polisi a bydd yn cefnogi ac yn cynghori Cynghorwyr a Swyddogion yn eu rolau priodol.
12.4.5 Rhoi Gwybodaeth Ariannol
Bydd y Prif Swyddog Cyllid yn darparu gwybodaeth ariannol i'r cyfryngau, aelodau'r cyhoedd a'r gymuned.
12.4.6 Cynghori a yw penderfyniadau'r Cabinet o fewn y Gyllideb a'r Fframwaith Polisi
Bydd y Prif Swyddog Cyllid, ar y cyd â'r Swyddog Monitro, yn cynghori a yw penderfyniadau'r Cabinet yn unol â'r Gyllideb a'r Fframwaith Polisi.
12.4.7 Cyfyngiadau ar Swyddi
(a) Ni all y Prif Swyddog Cyllid fod yn Swyddog Monitro nac yn Bennaeth Gwasanaethau Democrataidd.
(b) Rhaid i’r Prif Swyddog Cyllid fod yn aelod o un neu fwy o’r cyrff proffesiynol a ganlyn:-
(i) Sefydliad Cyfrifwyr Siartredig Cymru a Lloegr;
(ii) Cymdeithas Siartredig y Cyfrifwyr Ardystiedig;
(iii) Sefydliad Siartredig Cyllid Cyhoeddus a Chyfrifyddiaeth;
(iv) Sefydliad Siartredig y Cyfrifwyr Rheoli; neu
(v) unrhyw gorff arall o gyfrifwyr a sefydlwyd yn y Deyrnas Unedig ac sydd am y tro wedi’i gymeradwyo gan Weinidogion Cymru at y diben hwn.
12.5 Swyddogaethau Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd
Mae'r rhain wedi'u nodi yn adran 9 o'r Mesur. Swyddogaethau Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd yw:
12.5.2 darparu cefnogaeth a chyngor i bwyllgorau'r Awdurdod (ac eithrio'r pwyllgorau a grybwyllir ym mharagraff 12.5.5) ac aelodau'r pwyllgorau hynny, yn amodol ar baragraff 12.5.10;
12.5.3 rhoi cymorth a chyngor i unrhyw gydbwyllgor y mae awdurdod lleol yn gyfrifol am ei drefnu ac i aelodau'r pwyllgor hwnnw, yn amodol ar baragraff 12.5.10;
12.5.4 hyrwyddo rôl Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu’r Awdurdod;
12.5.5 darparu cymorth a chyngor i:
(a) Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu’r Awdurdod ac aelodau’r Pwyllgorau hynny; a
(b) Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd yr Awdurdod ac aelodau’r pwyllgor hwnnw;
(c) darparu cefnogaeth a chyngor mewn perthynas â swyddogaethau Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu’r Awdurdod i xxx un o’r canlynol:
(i) aelodau'r Awdurdod;
(ii) aelodau o weithrediaeth yr Awdurdod;
(iii) swyddogion yr Awdurdod;
12.5.7 gwneud adroddiadau ac argymhellion mewn perthynas ag unrhyw un o’r canlynol:
(a) nifer a graddau'r staff sydd eu xxxxxx i gyflawni swyddogaethau gwasanaethau democrataidd;
(b) penodi staff i gyflawni swyddogaethau gwasanaethau democrataidd;
(c) trefniadaeth a rheolaeth briodol o staff sy'n cyflawni swyddogaethau gwasanaethau democrataidd;
12.5.8 swyddogaethau eraill y gellir eu pennu gan y gyfraith.
12.5.9 Cyfyngiadau ar Swyddi
Ni all Pennaeth y Gwasanaethau Democrataidd fod yn Brif Weithredwr nac yn Brif Swyddog Cyllid.
Trosolwg a Chraffu neu’r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd).
12.6 Dyletswydd i Ddarparu Adnoddau Digonol i'r Prif Weithredwr, Swyddog Monitro, Prif Swyddog Cyllid a Phennaeth y Gwasanaethau Democrataidd
Bydd y Cyngor yn darparu i’r Prif Weithredwr, y Swyddog Monitro, y Prif Swyddog Cyllid a Phennaeth y Gwasanaethau Democrataidd â’r cyfryw Swyddogion, llety ac adnoddau eraill sydd yn eu barn hwy yn ddigonol i ganiatáu i’w dyletswyddau gael eu cyflawni.
12.7 Ymddygiad
Bydd swyddogion yn cydymffurfio â Chod Ymddygiad y Swyddogion a’r Protocol ar Gysylltiadau Swyddogion/Aelodau a nodir yn y Cyfansoddiad hwn.
12.8 Cyflogaeth
Bydd recriwtio, dewis a diswyddo Swyddogion yn cydymffurfio â'r Rheolau Cyflogi Swyddogion a nodir isod.
12.9 Rheolau Gweithdrefnau Cyflogi Swyddogion
1. Dehongli
(1) Mae “Prif Swyddog” yn golygu: Prif Weithredwr
Cyfarwyddwr Corfforaethol – Addysg a Chymorth i Deuluoedd Cyfarwyddwr Corfforaethol – Cymunedau
Cyfarwyddwr Corfforaethol – Gwasanaethau Cymdeithasol a Lles Cyfreithiwr i’r Cyngor a Swyddog Monitro;
Prif Swyddog Cyllid / Swyddog Adran 151.
(1) Bydd yr Awdurdod yn llunio datganiad yn ei gwneud yn ofynnol i unrhyw ymgeisydd am benodiad fel swyddog ddatgan yn ysgrifenedig a yw’n rhiant, nain xxx xxxx, partner, plentyn, llysblentyn, plentyn mabwysiedig, xxxxx, brawd, chwaer, ewythr, modryb, nai. xxx xxxx Cynghorydd neu swyddog presennol yr Awdurdod; neu xxxxxxx personau o'r fath;
(a) Ni fydd unrhyw ymgeisydd sy’n perthyn i Gynghorydd neu swyddog yn cael ei benodi heb awdurdod y Prif Swyddog perthnasol neu swyddog a enwebir ganddo/ganddi.
(2) Ceisio cefnogaeth ar gyfer penodiad: -
(a) Yn amodol ar is-baragraff (c) isod, bydd yr Awdurdod yn diarddel unrhyw ymgeisydd sy’n ceisio’n uniongyrchol neu’n anuniongyrchol am gefnogaeth unrhyw Gynghorydd ar gyfer unrhyw benodiad gyda’r Awdurdod. Bydd cynnwys yr is-baragraff hwn yn cael ei gynnwys mewn unrhyw wybodaeth recriwtio;
(b) Yn amodol ar is-baragraff (c) isod, ni fydd unrhyw Gynghorydd yn ceisio cefnogaeth i unrhyw xxxxxx ar gyfer unrhyw benodiad gyda'r Awdurdod;
(c) Ni fydd dim yn is-baragraffau (a) a (b) uchod yn xxxx Cynghorydd rhag rhoi geirda ysgrifenedig ar gyfer ymgeisydd i'w gyflwyno xxxx xxxxx am benodiad.
(1) Rhaid i’r Awdurdod gymryd y camau a nodir yn is-baragraff (2) pan fo’n bwriadu penodi Prif Swyddog, a xxxx fo’r tâl y mae’n bwriadu xx xxxx i’r Prif Swyddog yn £100,000 neu fwy y flwyddyn;
(2) Y camau yw:
(a) llunio datganiad sy’n pennu-
(i) dyletswyddau'r swyddog o xxx sylw, ac
(ii) unrhyw gymwysterau neu rinweddau sydd i'w ceisio yn y person sydd i'w benodi;
(b) gwneud trefniadau i’r swydd gael ei hysbysebu’n gyhoeddus mewn modd sy’n debygol o’i dwyn i sylw personau sy’n gymwys i wneud cais amdani; a
(c) gwneud trefniadau i xxxx o’r datganiad a grybwyllir ym mharagraff (a) gael ei anfon at unrhyw xxxxxx ar gais.
(3) Pan fo is-baragraff (1) yn gymwys, nid yw’n ofynnol i’r Awdurdod gymryd y camau a nodir yn is-baragraff (2)(b) os yw’n bwriadu penodi’r prif swyddog am gyfnod nad yw’n hwy na 12 mis.
(4) (a) .Pan fo swydd wedi’i hysbysebu fel y darperir ym mharagraff 2(b), rhaid i’r Awdurdod-
(i) cyfweld pob ymgeisydd cymwys ar gyfer y swydd, neu
(ii) dewis rhestr fer o ymgeiswyr cymwys o'r fath a chyfweld y rhai sydd ar y rhestr fer.
(b) Lle nad oes unrhyw xxxxxx cymwys wedi gwneud cais, neu os bydd yr Awdurdod yn penderfynu ail-hysbysebu'r penodiad, gall yr Awdurdod wneud trefniadau pellach ar gyfer hysbysebu yn unol â pharagraff 2(b).
4. Penodi Prif Swyddogion a Phenaethiaid Gwasanaeth
(1) Bydd yr Awdurdod yn penodi Prif Swyddogion, Penaethiaid a Gwasanaethau a Phennaeth y Gwasanaethau Democrataidd.
(2) Pan fo pwyllgor, is-bwyllgor neu swyddog yn cyflawni, ar ran yr Awdurdod, swyddogaeth penodi swyddog a ddynodwyd yn Brif Weithredwr, rhaid i’r Awdurdod gymeradwyo’r penodiad hwnnw cyn y cynigir penodiad. Rhaid i'r pŵer i gymeradwyo penodiad y Prif Weithredwr gael xx xxxxx gan yr Awdurdod ei hun ac felly nid yw adran 101 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (trefniadau ar gyfer cyflawni swyddogaethau gan awdurdodau lleol) yn gymwys i arfer y pŵer hwnnw.
(3) Pan fo pwyllgor neu is-bwyllgor o’r Awdurdod yn cyflawni, ar ran yr awdurdod, swyddogaeth penodi Prif Swyddog, Dirprwy Brif Swyddog, Pennaeth Gwasanaeth neu Bennaeth Gwasanaethau Democrataidd –
(a) rhaid i o leiaf un aelod o'r weithrediaeth fod yn aelod o'r pwyllgor neu'r is-bwyllgor hwnnw; a
(b) nid yw mwy xx xxxxxx aelodau'r pwyllgor neu'r is-bwyllgor hwnnw i fod yn aelodau o weithrediaeth yr Awdurdod.
(4) Rhaid i'r Awdurdod benderfynu ar lefel, ac unrhyw newid yn lefel y tâl sydd i'w dalu i Brif Swyddog.
5. Penodi Cynorthwywyr i Grwpiau Gwleidyddol
Penodir cynorthwywyr i grwpiau gwleidyddol yn unol â dymuniadau'r grwpiau gwleidyddol xxx sylw.
6. Penodi Swyddogion heblaw Prif Swyddogion a Phenaethiaid Gwasanaeth
Rhaid i swyddogaeth penodi aelodau o staff yr Awdurdod, ac eithrio Prif Swyddogion, Dirprwy Brif Swyddogion, Penaethiaid Gwasanaeth a Phennaeth Gwasanaethau Democrataidd, gael ei chyflawni, ar ran yr Awdurdod, gan y swyddog a ddynodwyd yn Brif Weithredwr neu gan swyddog a enwebwyd gan y Prif Weithredwr.
Nid oes dim yn y paragraff uchod yn xxxx person rhag gwasanaethu fel aelod o unrhyw bwyllgor neu is-bwyllgor a sefydlwyd gan yr Awdurdod i ystyried xxxx gan xxxxxx arall yn erbyn unrhyw benderfyniad yn ymwneud â phenodi’r person arall hwnnw yn aelod o staff yr Awdurdod
(1) Prif Swyddogion a Phenaethiaid Gwasanaeth
(a) Rhaid i'r Awdurdod gyflawni camau disgyblu yn erbyn a diswyddo Prif Swyddogion, Dirprwy Brif Swyddogion, Penaethiaid Gwasanaeth, a Phennaeth Gwasanaethau Democrataidd.
(b) Pan fo pwyllgor, is-bwyllgor neu swyddog yn cyflawni, ar ran yr Awdurdod, y swyddogaeth o ddiswyddo swyddog a ddynodwyd yn Brif Weithredwr, rhaid i’r Awdurdod gymeradwyo’r diswyddiad hwnnw cyn rhoi hysbysiad diswyddo. Rhaid i'r pŵer i gymeradwyo diswyddo'r Prif Weithredwr gael xx xxxxx gan yr Awdurdod ei hun ac felly nid yw adran 101 o Ddeddf Llywodraeth Leol 1972 (trefniadau ar gyfer cyflawni swyddogaethau gan awdurdodau lleol) yn berthnasol i arfer y pŵer hwnnw.
(c) Pan fo pwyllgor neu is-bwyllgor o’r Awdurdod yn cyflawni, ar ran yr awdurdod, y swyddogaeth o ddiswyddo Prif Swyddogion, Dirprwy Brif Swyddog, Penaethiaid Gwasanaeth neu Bennaeth y Gwasanaethau Democrataidd -
(i) rhaid i o leiaf un aelod o'r weithrediaeth fod yn aelod o'r pwyllgor neu'r is-bwyllgor hwnnw; a
(ii) nid yw mwy xx xxxxxx aelodau'r pwyllgor neu'r is-bwyllgor hwnnw i fod yn aelodau o weithrediaeth yr Awdurdod.
(2) Prif Weithredwr, Swyddog Monitro a Phrif Swyddog Cyllid
(a) Ni ellid cymryd camau disgyblu (ac eithrio camau y mae paragraff (c) yn berthnasol iddynt) mewn perthynas â’r Prif Weithredwr, neu ei Swyddog Monitro, ei Brif Swyddog Cyllid, ei Bennaeth Gwasanaethau Democrataidd neu unrhyw swyddog arall y cyfeirir ato ym mharagraff (b) gan yr Awdurdod, neu gan bwyllgor, is-bwyllgor, cyd-bwyllgor y mae’r Awdurdod yn cael ei gynrychioli xxxx xxx unrhyw xxxxxx arall sy’n gweithredu ar ran yr Awdurdod, ac eithrio yn unol ag argymhelliad mewn adroddiad a wneir gan xxxxxx annibynnol dynodedig o xxx reoliad 9 o Reoliadau Awdurdodau Lleol (Rheolau Sefydlog) (Cymru) 2006 (ymchwiliad i gamymddwyn honedig).
(b) Swyddog y cynigir camau disgyblu mewn perthynas ag ef-
(i) os oedd y swyddog, ond ar adeg y camau disgyblu arfaethedig nad xx xxxxxxx, yn swyddog y cyfeirir ato yn (a) ac;
(ii) os oedd y camymddwyn honedig neu, yn ôl yr achos, y rheswm dros y cynnig i ddiswyddo, wedi digwydd yn ystod y cyfnod pan oedd y swyddog yn swyddog y cyfeirir ato ym mharagraff (a).
(c) Y weithred y mae'r paragraff hwn yn gymwys iddo yw xxxx y swyddog dros dro er mwyn ymchwilio i'r camymddwyn honedig a achosodd y weithred; ar yr xxxx bod ataliad o’r fath ar gyflog llawn a’i fod yn terfynu heb fod yn hwyrach na diwedd dau fis sy’n dechrau ar y diwrnod y daw’r ataliad dros dro i rym.
(3) Swyddogion heblaw Prif Swyddogion, Penaethiaid Gwasanaeth a Phennaeth y Gwasanaethau Democrataidd
Rhaid i’r swyddogaeth o ddiswyddo, a chymryd camau disgyblu yn erbyn aelod o staff yr Awdurdod heblaw Prif Swyddogion, Dirprwy Brif Swyddogion, Penaethiaid Gwasanaeth a Phennaeth y Gwasanaethau Democrataidd gael ei chyflawni, ar ran yr Awdurdod, gan y swyddog a ddynodir fel y Prif Weithredwr neu gan swyddog a enwebwyd gan y Prif Weithredwr.
(b) Nid yw paragraff (a) yn gymwys i ddiswyddo, neu gamau disgyblu yn erbyn, swyddog y bwriedir cymryd camau disgyblu mewn perthynas ag ef-
(i) a oedd, ond ar adeg y camau disgyblu arfaethedig nad xx xxxxxxx, yn Brif Swyddog, yn Ddirprwy Brif Swyddog, yn Bennaeth y Gwasanaethau Democrataidd, a (ii) lle mae’r camymddwyn honedig, neu, yn ôl yr achos, y rheswm dros y cynnig i ddiswyddo wedi digwydd yn ystod y cyfnod pan oedd y swyddog yn swyddog y cyfeirir ato yn (i).
(c) Nid oes dim ym mharagraff (a) yn xxxx person rhag gwasanaethu fel aelod o unrhyw bwyllgor neu is-bwyllgor a sefydlwyd gan yr Awdurdod perthnasol i ystyried xxxx gan aelod o staff yr Awdurdod perthnasol yn erbyn unrhyw benderfyniad ynghylch diswyddo, neu gymryd camau disgyblu yn erbyn yr aelod hwnnw o staff.
(1) Pan fo’n ymddangos i’r Awdurdod fod honiad o gamymddwyn a allai arwain at gamau disgyblu wedi’i wneud yn erbyn swyddog perthnasol, rhaid i’r awdurdod benodi pwyllgor (“pwyllgor ymchwilio”) i ystyried y camymddwyn honedig. Mae ‘swyddog perthnasol’ at y diben hwn yn–
(a) y Prif Weithredwr;
(b) ei Swyddog Monitro, neu
(c) ei Brif Swyddog Cyllid,
(d) ei Bennaeth Gwasanaethau Democrataidd neu
(e) swyddog a oedd, ond ar yr adeg y penodir y pwyllgor ymchwilio nid xx xxxxxxx, yn swyddog y cyfeirir ato yn is-baragraffau (a) i (d) pan ddigwyddodd y camymddwyn honedig yn ystod y cyfnod pan oedd y swyddog yn swyddog y cyfeirir ato yn yr is-baragraffau hynny.
(2) Rhaid i’r pwyllgor ymchwilio:
(a) cynnwys o leiaf 3 aelod o'r Awdurdod
(b) bod yn wleidyddol gytbwys yn unol ag adran 15 o Ddeddf Llywodraeth Leol a Thai 1989; a rhaid iddo, o fewn 1 mis o'i benodiad, ystyried yr honiad o gamymddwyn a phenderfynu a ddylid ymchwilio ymhellach iddo.
(3) Er mwyn ystyried yr honiad o gamymddwyn, gall y pwyllgor ymchwilio:
(a) gwneud unrhyw ymholiadau i'r swyddog perthnasol neu i unrhyw xxxxxx arall y mae'n barnu ei fod yn briodol;
(b) gofyn i’r swyddog perthnasol neu i unrhyw xxxxxx arall y mae’n barnu ei fod yn briodol i ddarparu iddo unrhyw wybodaeth, esboniad neu ddogfennau y mae’n barnu eu bod yn angenrheidiol o fewn terfyn amser penodedig; a
(c) derbyn sylwadau ysgrifenedig neu xxxxx xxxx wrth y swyddog perthnasol neu unrhyw xxxxxx arall y mae’n barnu ei fod yn briodol.
(4) Os yw'n ymddangos i'r pwyllgor ymchwilio y dylid ymchwilio ymhellach i honiad o gamymddwyn gan y swyddog perthnasol, rhaid iddo benodi person ("y person annibynnol dynodedig") at ddiben paragraff 7(2)(a).
(5) O ran y person annibynnol dynodedig a benodir -
(a) rhaid iddo fod yn xxxxxx y cytunir arno rhwng yr Awdurdod a'r swyddog perthnasol o fewn 1 mis i'r dyddiad y cododd y gofyniad i benodi'r person annibynnol dynodedig; neu
(b) os nad oes cytundeb o’r fath, rhaid iddo fod yn xxxxxx a enwebir at y diben gan Weinidogion Cymru.
(6) Gall y person annibynnol dynodedig-
(a) gyfarwyddo-
(i) bod yr Awdurdod yn terfynu unrhyw ataliad dros dro ar y swyddog perthnasol;
(ii) bod unrhyw ataliad o’r fath i barhau ar ôl i’r cyfnod y cyfeirir ato ym mharagraff 7(2)(b) ddod i ben;
(iii) bod y telerau y mae unrhyw ataliad o'r fath wedi digwydd o danynt i'w hamrywio yn unol â'r cyfarwyddyd; neu
(iv) na ddylai unrhyw gamau (boed gan yr Awdurdod neu unrhyw bwyllgor, is- bwyllgor neu swyddog sy’n gweithredu ar ran yr awdurdod) gymryd camau disgyblu neu gamau disgyblu pellach yn erbyn y swyddog perthnasol, ac eithrio camau a gymerwyd yn bresennol, xxx xxxx chytundeb y person annibynnol dynodedig, i’w cymryd cyn i adroddiad gael ei wneud o xxx is-baragraff (d);
(b) archwilio unrhyw ddogfennau sy’n ymwneud ag ymddygiad y swyddog perthnasol sydd ym meddiant yr awdurdod, neu y xxx xxx yr Awdurdod bŵer i awdurdodi’r person annibynnol dynodedig i’w harchwilio;
(c) ei gwneud yn ofynnol i unrhyw aelod neu aelod o staff yr Awdurdod ateb cwestiynau
ynghylch ymddygiad y swyddog perthnasol;
(d) rhaid iddo gyflwyno adroddiad i’r Awdurdod–
(i) yn datgan barn a yw'r dystiolaeth a gafwyd (ac, os felly, i xx xxxxxx) yn cefnogi unrhyw honiad o gamymddwyn yn erbyn y swyddog perthnasol; ac
(ii) argymell unrhyw gamau disgyblu sy'n ymddangos yn briodol i'r Awdurdod eu cymryd yn erbyn y swyddog perthnasol, a
(e) rhaid iddo heb fod yn hwyrach na’r amser y gwneir yr adroddiad o xxx is-baragraff d), anfon copi o’r adroddiad at y swyddog perthnasol.
(7) Yn ddarostyngedig i baragraff (8), rhaid i’r swyddog perthnasol a’r Awdurdod, ar ôl ymgynghori â’r person annibynnol dynodedig, geisio cytuno ar amserlen y mae’r person annibynnol dynodedig i gynnal yr ymchwiliad oddi mewn iddi.
(8) Os nad oes cytundeb o xxx baragraff (7), rhaid i’r person annibynnol dynodedig osod amserlen sy’n briodol xx xxxx y person hwnnw ar gyfer cynnal yr ymchwiliad.
(9) Rhaid i'r Awdurdod ystyried yr adroddiad a baratowyd o xxx baragraff (6) (d) o fewn 1 mis ar ôl cael yr adroddiad hwnnw.
(10) Rhaid i'r Awdurdod dalu tâl rhesymol i xxxxxx annibynnol dynodedig a benodir gan y pwyllgor ymchwilio ac unrhyw gostau sy’n codi wrth gyflawni swyddogaethau o xxx y rheoliad hwn neu mewn cysylltiad â hynny.
ADRAN 13
13. CONTRACTAU CYLLID A MATERION CYFREITHIOL
13.1 Rheolaeth Ariannol
Bydd materion ariannol y Cyngor yn cael eu rheoli yn unol â’r rheolau ariannol a nodir yn Adran 17 y Cyfansoddiad hwn.
13.2 Contractau
Bydd pob contract a wneir gan y Cyngor yn cydymffurfio â'r Rheolau Gweithdrefnau Contractau a nodir yn Adran 18 y Cyfansoddiad hwn.
13.3 Achosion Cyfreithiol
13.3.1 Mae’r Swyddog Monitro wedi’i awdurdodi i gychwyn, amddiffyn, cymryd rhan mewn neu setlo unrhyw achos cyfreithiol a chymryd yr xxxx gamau angenrheidiol mewn unrhyw achos lle xxx xxxxx gweithredu o’r fath i roi effaith i benderfyniadau’r Cyngor neu mewn unrhyw achos lle mae’r Swyddog Monitro yn ystyried bod angen gweithredu o'r fath i ddiogelu buddiannau'r Cyngor.
13.3.2 Xxx xxx y Swyddog Monitro bwerau dirprwyedig i awdurdodi Swyddogion i ymddangos yn y llys ar ran y Cyngor.
13.4 Dilysu Dogfennau
13.4.1 Lle bo unrhyw ddogfen yn angenrheidiol ar gyfer unrhyw weithdrefn gyfreithiol neu achosion ar ran y Cyngor, caiff ei llofnodi gan y Swyddog Monitro neu xxxxxx arall a awdurdodwyd ganddo/ganddi, oni bai bod unrhyw ddeddfiad neu fel arall yn awdurdodi neu’n mynnu, neu fod y Cyngor wedi rhoi awdurdod angenrheidiol i ryw xxxxxx arall.
13.4.2 Rhaid i xxx contract nad yw'n fwy na £500,000 mewn swm neu xxxxx fod yn ysgrifenedig ar ffurf a gymeradwyir gan y Swyddog Monitro, a’r ffurf fydd Ffurflen Tendr. Yn amodol ar Reolau Gweithdrefnau Contractau, rhaid i gontractau o'r xxxx xxxx eu llofnodi gan y Prif Swyddog Priodol neu gan swyddog ysgrifenedig sydd wedi'i awdurdodi i gymeradwyo ar ran y Prif Swyddog Priodol.
13.4.3 Yn ogystal ag unrhyw xxxxxx arall y gellir ei awdurdodi trwy benderfyniad y Cyngor, y Swyddog Priodol at ddibenion dilysu dogfennau o xxx y Deddfau Llywodraeth Leol fydd:
(a) y Prif Weithredwr;
(b) y Swyddog Monitro;
(c) unrhyw Brif Swyddog o'r Cyngor sy'n ymwneud â'r mater y mae'r ddogfen yn ymwneud ag ef; neu,
(d) unrhyw Swyddog a awdurdodwyd yn ysgrifenedig gan y cyfryw Brif Swyddog.
13.5 Sêl Gyffredin y Cyngor
13.5.1 Sêl Gyffredin
(a) Cedwir Sêl Gyffredin y Cyngor mewn man diogel yng ngofal y Swyddog Monitro.
(b) Bydd penderfyniad gan y Cyngor, gan gynnwys penderfyniadau xxx bwerau dirprwyedig, yn ddigon o awdurdod i selio unrhyw ddogfen sy'n angenrheidiol i weithredu'r penderfyniad.
13.5.2 Selio a Chwblhau Dogfennau
(a) Bydd gan y Swyddog Monitro awdurdod i osod y Sêl Gyffredin a chwblhau unrhyw weithred neu ddogfen o xxx Sêl.
(b) Bydd gan y Swyddog Monitro yr awdurdod i gwblhau unrhyw weithred neu ddogfen nad yw'n ofynnol yn ôl y gyfraith i fod xxx sêl sy'n angenrheidiol i weithredu penderfyniadau'r Cyngor.
(c) Gall y person a enwir ddirprwyo'r swyddogaeth hon ymhellach.
13.5.3 Cofnod o Selio Dogfennau
Bydd unrhyw gofnod o selio pob gweithred neu ddogfen y gosodwyd y Sêl Gyffredin arni yn cael ei wneud gan y Swyddog Monitro a'i rifo'n olynol mewn llyfr sydd i'w ddarparu at y diben hwnnw.
ADRAN 14
14. CYFRIFOLDEB AM SWYDDOGAETHAU - CRYNODEB
Pwrpas yr Adran hon o'r Cyfansoddiad yw nodi pwy sy'n gyfrifol am wneud y gwahanol benderfyniadau yn y Cyngor.
14.1 Pwy all fod yn Benderfynwyr?
6 Cynghorydd y Fwrdeistref Sirol, gan gynnwys Cadeirydd ac Is-gadeirydd y Pwyllgor Datblygu Rheolaeth a 4 aelod a enwebwyd gan y Pwyllgor hwnnw (ynghyd ag un arsylwr o xxx un o'r canlynol: Cymdeithas y Cerddwyr, Cymdeithas Ceffylau Prydain; ac Ysgrifennydd Llwybrau Troed).
14.2 Egwyddorion Gwneud Penderfyniadau
Bydd xxxx benderfyniadau’r Cyngor yn cael eu gwneud yn unol â’r egwyddorion canlynol:
14.2.1 yn gymesur (hy rhaid i'r weithred fod yn gymesur â'r canlyniad dymunol);
14.2.2 ystyriaeth ddyledus a chael cyngor proffesiynol gan Swyddogion;
14.2.3 parch at hawliau dynol;
14.2.4 rhagdybiaeth o blaid bod yn agored;
14.2.5 eglurder nodau a chanlyniadau dymunol;
14.2.6 ystyried unrhyw opsiynau amgen; a
14.2.7 rhoi a chofnodi rhesymau dros y penderfyniad a chofnodi'r rhesymau hyn yn briodol.
14.3 Mae swyddogaethau’n perthyn i’r categorïau canlynol:
14.3.1 Swyddogaethau’r Cyngor Llawn
14.3.2 Swyddogaethau heb fod yn Rhai Gweithrediaeth
Mae'r rhain yn swyddogaethau nad ydynt, yn ôl y gyfraith, yn gyfrifoldeb y Cabinet. Mewn rhai achosion, dim ond cyfarfod y Cyngor Llawn all wneud y penderfyniad. Mewn achosion eraill, gall y Cyngor ddirprwyo'r cyfrifoldeb am wneud y penderfyniad i Bwyllgor neu Swyddog.
14.3.3 Swyddogaethau Dewis Lleol
Xxx xxxx swyddogaethau y gall y Cyngor eu trin fel rhai sy’n gyfrifoldeb y Cabinet (yn gyfan gwbl neu’n rhannol) neu fel rhai heb fod yn rhai gweithrediaeth, yn ôl ei ddisgresiwn;
14.3.4 Swyddogaethau Gweithrediaeth
Mae pob swyddogaeth arall yn Swyddogaethau Gweithrediaeth.
14.4 Cyrff Eraill
14.4.1 Cyrff Ymgynghorol
Gall y Cyngor a/neu'r Arweinydd hefyd sefydlu Pwyllgorau Ymgynghorol a Chydbwyllgorau Ymgynghorol.
14.4.2 Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu
Mae Pwyllgorau Trosolwg a Chraffu yn gyfrifol am y swyddogaeth trosolwg a chraffu. Ni allant arfer swyddogaethau eraill a gwneud penderfyniadau.
14.4.3 Dirprwyo i Swyddogion
Cyhoeddir pob achos o ddirprwyo i swyddogion yn y Cynllun Dirprwyo Swyddogaethau, sydd ar gael ar wefan y Cyngor.
14.5 Pwy sy'n Penderfynu – Swyddogaethau nad ydynt yn Rhai Gweithrediaeth?
14.5.1 Gall y Cyngor benderfynu a ddylid dirprwyo Swyddogaethau nad ydynt yn Rhai Gweithrediaeth i bwyllgor, is-bwyllgor, Swyddog dirprwyedig neu gydbwyllgor.
14.5.2 Pan fo Swyddogaeth nad yw’n Weithrediad Goruchwyliol wedi'i dirprwyo i bwyllgor, gall y pwyllgor ddirprwyo ymhellach i is-bwyllgor neu Swyddog dirprwyedig.
14.5.3 Pan fo Swyddogaeth nad yw’n Weithrediad Goruchwyliol wedi'i dirprwyo i is- bwyllgor, gall yr is-bwyllgor ddirprwyo ymhellach i Swyddog dirprwyedig.
14.6 Pwy sy'n Penderfynu – Swyddogaethau Gweithrediaeth?
Gall yr Arweinydd benderfynu a ddylid dirprwyo Swyddogaethau Gweithrediaeth i bwyllgor o’r Cabinet, Aelod Cabinet unigol, Swyddog dirprwyedig neu gydbwyllgor.
14.7 Dileu Dirprwyo
14.7.1 Pan fo swyddogaeth wedi'i dirprwyo, xxxx x xxxxx a ddirprwyodd y swyddogaeth dynnu'r dirprwyo yn ôl yn gyffredinol neu mewn unrhyw achos penodol, a chaiff arfer y swyddogaeth ei hun.
14.7.2 Lle mae swyddogaeth wedi'i dirprwyo, nid yw'n ofynnol i'r penderfynwr arfer y dirprwyo a chaiff gyfeirio unrhyw fater penodol at y xxxxx a wnaeth y dirprwyo neu unrhyw gorff arall sydd â'r pŵer i arfer y swyddogaeth.
14.8 Pwy all Arfer Dirprwyo i Swyddogion?
Lle mae swyddogaeth wedi’i dirprwyo i Swyddog(ion) (“Swyddog(ion) dirprwyedig”), gellir gwneud y penderfyniad yn enw (ond nid o reidrwydd yn bersonol gan) Swyddog(ion) dirprwyedig o’r fath (“Swyddog(ion) awdurdodedig )”) yn unol â threfniadau a wneir x xxxx i'w gilydd gan y cyfryw Swyddog(ion) dirprwyedig at y diben hwn. Gall y Swyddog
sydd â phwerau dirprwyedig ddirprwyo i drydydd parti dim ond os rhoddir pwerau dirprwyedig i’r Swyddog hwnnw “ddirprwyo” yn achos y penderfyniad hwnnw.
Swyddogaethau heb fod yn Rhai Gweithrediaeth
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
Panel Xxxx | Cadeirydd a/neu Is-Gadeirydd ynghyd ag un neu ddau o Gynghorwyr y Fwrdeistref Sirol a ddewisir ar sail rota o banel o ddeg Cynghorydd Bwrdeistref Sirol. | Gwrando a phenderfynu ar xxxx o xxx bolisïau a gweithdrefnau canlynol y Cyngor: • Disgyblu; • Cwyno; • Rheoli Absenoldeb; • Urddas yn y Gwaith; • Gallu; • Diswyddo ac Adleoli |
Pwyllgor Penodiadau | Mae’r Pwyllgor Penodiadau yn cynnwys 8 cynrychiolydd o blith Aelodau Etholedig: • Arweinydd (Cadeirydd) • Dirprwy Arweinydd • Aelod Cabinet (o'r portffolio perthnasol i'r swydd) • 2 x Aelod Annibynnol o Gyngor Bwrdeistref Sirol Pen-y-bont ar Ogwr • 2 x Aelod o'r Gynghrair Ddemocrataidd 1 x Aelod Llafur | 1. Ymgymryd â phroses penodi swyddogion JNC (heblaw y Prif Weithredwr). 2. Ymgymryd â’r broses o benodi Prif Weithredwr ac argymell i’r Cyngor llawn ymgeisydd/ymgeiswyr y gellid eu penodi. Caniateir eilyddion yn lle aelodau o’r Pwyllgor Penodi ond dim ond ar gyfer y cyfan o’r broses benodi. 3. Hwyluso Panel Penderfyniadau’r JNC a Xxxxxx Xxxx y JNC. Bydd gan y rhain 3 aelod, gyda’r Arweinydd neu’r Dirprwy Arweinydd yn cadeirio’r panel gyda chefnogaeth 2 aelod arall o’r pwyllgor. Ni chaniateir eilyddion ar gyfer y Paneli JNC a rhaid i’r aelodaeth ddod o blith aelodaeth wreiddiol y Pwyllgor Penodi. |
Pwyllgor Llywodraethu ac Archwilio | 8 Cynghorydd Bwrdeistref Sirol a 4 Aelod Lleyg | • Adolygu a chraffu ar faterion ariannol y Cyngor a chyflwyno adroddiadau ac argymhellion mewn perthynas â hwy. • Adolygu a chraffu ar briodoldeb trefniadau’r Cyngor ar gyfer rheoli risg, rheolaeth fewnol, |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
sicrhau gwerth am arian a llywodraethiant corfforaethol a chyflwyno adroddiadau ac argymhellion mewn perthynas â hwy. • Ystyried yr adroddiad ar yr asesiad risg blynyddol, unrhyw adroddiadau interim a’r Polisi Rheoli Risg Corfforaethol. • Goruchwylio trefniadau’r Cyngor ar gyfer archwilio mewnol ac allanol (gan gynnwys perfformiad darparwyr allanol gwaith archwilio mewnol) ac adolygu ei ddatganiadau ariannol. • Cymeradwyo’r Siarter Archwilio Mewnol. • Cymeradwyo’r cynllun archwilio mewnol sy’n seiliedig ar risg a chymeradwyo newidiadau interim arwyddocaol yn y cynllun archwilio mewnol sy’n seiliedig ar risg. • Cyfrannu at y Rhaglen Sicrhau Ansawdd a Gwella ac yn benodol at waith allanol i asesu ansawdd yr archwilio mewnol sy’n digwydd o leiaf unwaith xxx xxx mlynedd. • Ystyried a chymeradwyo adroddiad blynyddol a barn y Pennaeth Archwilio Mewnol, crynodeb o’r gwaith archwilio mewnol (gwirioneddol ac arfaethedig) a lefel y sicrwydd y xxxx xx roi ynghylch trefniadau’r Cyngor ar gyfer llywodraethiant corfforaethol. • Ystyried a chymeradwyo adroddiadau’r Archwilwyr Mewnol ynghylch digonolrwydd y rheolaeth fewnol. • Ystyried a chymeradwyo adroddiadau sy’n ymdrin â rheolaeth a pherfformiad darparwyr gwasanaethau archwilio mewnol. • Ystyried adroddiadau Archwilio Mewnol ar argymhellion y cytunwyd arnynt ond na |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
chawsant eu rhoi ar waith o fewn cyfnod rhesymol a chymeradwyo xxxxx xxxxx angenrheidiol. • Nodi materion o’r Adroddiad Gwella Blynyddol gan Archwilio Cymru. • Nodi meysydd i’w hystyried gan yr Archwilwyr Mewnol ac Allanol. • Bod yn gyfrifol am sicrhau craffu effeithiol o’r swyddogaeth a pholisïau Rheoli Trysorlys, yn unol â’r Datganiad Trysorlys a’r Dangosyddion Rheoli Trysorlys. • Cynnal trosolwg ar Gyfansoddiad y Cyngor mewn perthynas â Rheolau Gweithdrefnau Contractau a Chyllid. • Adolygu unrhyw fater a gyfeirir ato gan y Prif Weithredwr, y Swyddog Monitro a’r Swyddog Adran 151. • Monitro Strategaeth Gwrth- dwyll a Llwgrwobrwyo’r Cyngor, Xxxxxx Xxxx Gwyngalchu Arian a Pholisi Osgoi Trethi. • Adolygu a chymeradwyo Datganiad Blynyddol y Cyngor ar Lywodraethiant a’r Cod Llywodraethiant Corfforaethol. • Asesu cydymffurfedd y Cyngor â’r safonau a’r rheolau y mae wedi’u cyhoeddi ei hun a safonau a rheolau eraill sydd wedi’u cyhoeddi. • Adolygu a chymeradwyo’r Datganiad Blynyddol ar y Cyfrifon. Yn benodol, ystyried a oes polisïau cyfrifydda priodol wedi’u dilyn ac a oes pryderon yn codi o’r datganiadau ariannol neu o’r archwiliad y xxx xxxxx tynnu sylw Cyngor atynt. • Ystyried a chymeradwyo adroddiad yr Archwilydd Allanol mewn perthynas â’r |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
rhai sy’n gyfrifol am lywodraethiant ar faterion sy’n codi o archwilio’r cyfrifon. • Adolygu ac ystyried adroddiadau gan yr Archwilydd Allanol ar berfformiad, cywirdeb ariannol a llywodraethiant corfforaethol y Cyngor a rhoi cyfle ar gyfer trafodaeth uniongyrchol â’r archwilydd amdanynt. • Derbyn adroddiadau’r Rheoleiddwyr Allanol fel y bo’n briodol. • Mynychu sesiynau hyfforddi perthnasol yn unol â’r rhaglen Hyfforddi Aelodau, ee rheoli’r Drysorfa. • Adolygu ac asesu gallu’r Cyngor i ymdrin â chwynion yn effeithiol. • Gwneud adroddiadau ac argymhellion mewn perthynas â gallu'r cyngor i ymdrin â chwynion yn effeithiol. • Adolygu adroddiad hunanasesu drafft y Cyngor ar ei berfformiad a gwneud argymhellion ar gyfer newidiadau i’r casgliadau, pe bernid bod hynny’n angenrheidiol; Derbyn adroddiad hunanasesu’r Cyngor mewn perthynas â blwyddyn ariannol cyn gynted ag y bo’n rhesymol ymarferol ar ôl diwedd y flwyddyn ariannol honno; • O leiaf unwaith yn ystod y cyfnod rhwng dau etholiad cyffredin olynol i ethol cynghorwyr i’r Cyngor, ystyried yr adroddiad asesu perfformiad y panel sy’n barnu i xx xxxxxx xxx’r Cyngor yn diwallu ei ofynion perfformiad. • Derbyn ac adolygu ymateb drafft y Cyngor i adroddiad asesiad perfformiad y panel |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
ac, os bernir bod angen, gwneud argymhellion ar gyfer newidiadau i’r datganiadau a wnaed yn yr ymateb drafft. • Ystyried y fframwaith sicrwydd, yn cynnwys partneriaethau a threfniadau cydweithio; • Cefnogi fframwaith moesegol y Cyngor | ||
Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd | 11 o Gynghorwyr Bwrdeistref Sirol | 1. Dynodi swyddog yn Bennaeth Gwasanaethau Democrataidd. 2. Adolygu pa mor ddigonol yw’r ddarpariaeth ar gyfer staff, llety ac adnoddau eraill i gyflawni swyddogaethau’r gwasanaethau democrataidd, a 3. Cyflwyno adroddiadau ac argymhellion i’r Cyngor, o leiaf xxx blwyddyn, mewn perthynas â’r ddarpariaeth honno. 4. Ar gais y Cyngor, adolygu unrhyw xxxxx xx’n berthnasol i’r cymorth a’r cyngor sydd ar gael i aelodau’r Cyngor, a thelerau ac amodau swyddi’r aelodau hynny. 5. Cyflwyno adroddiadau ac argymhellion i’r Cyngor yn dilyn adolygiad. |
Is-bwyllgor Gwasanaethau Democrataidd | 3 o Gynghorwyr Bwrdeistref Sirol sy’n aelodau o’r Pwyllgor Gwasanaethau Democrataidd | Panel a gyfansoddir o xxx Reoliadau Absenoldeb Teuluol ar gyfer Aelodau Awdurdodau Lleol (Cymru) 2013 a) Penderfynu ar xxxx a wneir gan Aelod ynghylch canslo absenoldeb teuluol gan yr Awdurdod b) Caiff yr Is-bwyllgor gadarnhau penderfyniad a wnaed neu wneud ei benderfyniad ei hun |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
ynghylch hawl yr Aelod i gael cyfnod o absenoldeb teuluol yn unol â Rheoliadau 2013. c) Penderfynu ar xxxx a wneir gan Aelod sydd ar absenoldeb mamolaeth neu absenoldeb rhiant ynghylch penderfyniad a wnaed gan gadeirydd yr awdurdod ynghylch a ddylai’r Aelod fod yn bresennol mewn unrhyw gyfarfod neu gyflawni unrhyw ddyletswydd; d) Caiff yr Is-bwyllgor gadarnhau penderfyniad cadeirydd yr awdurdod neu wneud ei benderfyniad ei hun ynghylch a ddylai’r Aelod fod yn bresennol mewn unrhyw gyfarfod neu gyflawni unrhyw ddyletswydd; e) Bydd penderfyniad yr Is- bwyllgor yn derfynol. | ||
Pwyllgor Rheoli Datblygu | 18 o Gynghorwyr Bwrdeistref Sirol | 1. Gwneud argymhellion i’r Cyngor mewn perthynas â Cheisiadau Gwyro y mae’r Pwyllgor o blaid eu cymeradwyo a Cheisiadau sy’n cyd-fynd â pholisi’r Cyngor y mae’r Pwyllgor o blaid eu gwrthod; 2. Penderfynu ar geisiadau am ganiatâd cynllunio gan gynnwys ceisiadau gan y Cyngor am ganiatâd cynllunio tybiedig heblaw Ceisiadau Gwyro y mae’r Pwyllgor o blaid eu cymeradwyo a Cheisiadau sy’n cyd-fynd â pholisi’r Cyngor y mae’r Pwyllgor o blaid eu gwrthod; |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
3. Ymdrin â phob mater sy’n ymwneud â’r rheoliadau mewn grym am y tro sy’n llywodraethu rheolaeth hysbysebion xxx xx’n codi o danynt; 4. Rhoi awdurdod i gyflwyno hysbysiadau ac i wneud gorchmynion yn unol â’r pwerau a roddwyd i’r Cyngor fel awdurdod cynllunio lleol gan Rannau III, IV, VI, VII, VIII a XIII o Ddeddf Cynllunio (Adeiladau Rhestredig ac Ardaloedd Cadwraeth) 1990; 5. Cyflawni swyddogaethau’r Cyngor yn unol â Rhan I, Penodau II, III, IV a VI, Xxxx XX, Adrannau 72-75, Rhan III a Xxxx XX o Ddeddf Cynllunio (Adeiladau Rhestredig ac Ardaloedd Cadwraeth) 1990; 6. Cyflawni swyddogaethau’r Cyngor yn unol â Deddf Cynllunio (Sylweddau Peryglus) 1990; 7. Ymdrin â phob mater sy’n ymwneud â’r rheoliadau sydd mewn grym am y tro sy’n llywodraethu Safleoedd Cadwraeth Natur Ewropeaidd xxx xx’n codi o danyn nhw; 8. Cyflawni swyddogaethau’r Cyngor o xxx y Rheoliadau Adeiladu; 9. Bod yn gyfrifol am y canlynol: a) Gwneud Gorchmynion Cadw Coed; b) Cadarnhau Gorchmynion Cadw Coed nad oes |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
gwrthwynebiadau neu sylwadau yn bodoli mewn perthynas â hwy; c) Penderfynu ar xxx cais am ganiatâd o xxx Orchmynion Cadw Coed a gadarnhawyd; d) Cyflwyno sylwadau ynghylch trwyddedau cwympo coed y mae Cyfoeth Naturiol Cymru yn cynnig eu caniatáu; e) Penderfynu ar geisiadau o xxx y Cynllun Grantiau Coetir; 10. Cymeradwyo briffiau dylunio a nodiadau cyfarwyddyd sy’n ymwneud â rheoli datblygu; 11. Derbyn tendrau ynglŷn â gwneud gwaith, cyflawni gwasanaethau neu gyflenwi nwyddau neu ddeunyddiau mewn cysylltiad xx xxxxx swyddogaethau’r Pwyllgor; 12. Arfer y swyddogaethau hynny sy’n ymwneud â chynllunio gwlad a thref a rheoli datblygu a bennir: (a) Yng ngholofn (1) o Atodlen 1 i Reoliadau Trefniadau Gweithrediaeth Awdurdodau Lleol (Swyddogaethau a Chyfrifoldebau) (Cymru) 2001; a Yn Rheoliadau 2(2), 2(3) neu 2(4) o’r Rheoliadau hynny; sydd heb eu pennu ym mharagraffau 1 i 11 uchod, oni bai bod y cyfrifoldeb dros arfer unrhyw un neu ragor o’r swyddogaethau hynny wedi’i ddirprwyo gan y Cyngor i unrhyw bwyllgor, is-bwyllgor panel neu gorff arall. | ||
Is-bwyllgor Hawliau Tramwy | • 6 Cynghorydd y Fwrdeistref | 1. Cymeradwyo gwneud ceisiadau am orchmynion |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
Sirol, gan gynnwys Cadeirydd ac Is-gadeirydd y Pwyllgor Datblygu Rheolaeth a 4 aelod a enwebwyd gan y Pwyllgor hwnnw (ynghyd ag un arsylwr o xxx un o'r canlynol: Cymdeithas y Cerddwyr, Cymdeithas Ceffylau Prydain; ac Ysgrifennydd Llwybrau Troed). | sy’n ymwneud â hawliau tramwy yn unol ag unrhyw ddarpariaeth a geir yn y deddfiad a ganlyn (neu unrhyw addasiad, ailddeddfiad neu ddiwygiad statudol arno) a cheisiadau am eu gwneud, eu haddasu neu eu diwygio): Deddf Cynllunio Gwlad a Thref 1990; 2. Cadarnhau, pan fo gan y Cyngor bŵer i wneud hynny, unrhyw Orchymyn arfaethedig a wnaed yn unol â pharagraff 1 uchod nad oes gwrthwynebiadau xxxx xxx y cafodd unrhyw wrthwynebiadau a wnaed mewn perthynas ag ef eu tynnu’n ôl; 3. Pan nad oes gan y Cyngor bŵer i benderfynu ar unrhyw Orchymyn arfaethedig, cyfeirio’r Gorchymyn arfaethedig at unrhyw gorff penderfynu (ee Cynulliad Cenedlaethol Cymru, Llys yr Ynadon neu’r Llys Sirol) fel y bo’n briodol o xxx yr amgylchiadau. | |
Y Pwyllgor Trwyddedu | 14 o Gynghorwyr Bwrdeistref Sirol | Penderfynu o dro i dro ar unrhyw amodau safonol sy’n gymwys i’r trwyddedau, y caniatâd a’r cydsyniadau a ganlyn ac ar bolisïau manwl sy’n llywodraethu rhoi’r rhain; pennu swm y ffioedd sydd i’w codi o dro i dro mewn perthynas â’r trwyddedau, y caniatâd a’r cydsyniadau hynny; a phenderfynu ar wrthwynebiadau mewn perthynas â diwygiadau arfaethedig yn y ffioedd: a) Trwyddedau Cerbydau Hacni a Cherbydau Hurio Preifat, Trwyddedau Gyrwyr a |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
Thrwyddedau Gweithredwyr; b) Trwyddedau Cychod Pleser; c) Trwyddedau a Chydsyniadau Masnachu yn y Stryd; d) Sefydliadau Rhyw; e) Casgliadau Stryd; f) Casgliadau o Dŷ i Dŷ; g) Deddf Diogelwch Meysydd Chwaraeon 1975 a Deddf Diogelwch rhag Tân a Diogelwch Mannau Chwaraeon 1987. h) Adran 26(1)(bb) o Ddeddf Priodas 1949, (fel y’i diwygiwyd) Rhagnodi canllawiau, amodau neu gyfyngiadau sy’n llywodraethu caniatáu ceisiadau am Drwyddedau Cerbydau Hacni a Thrwyddedau Cerbydau Hurio Preifat gan swyddogion y Cyngor o xxx y pŵer sydd wedi’i ddirprwyo iddynt; Penderfynu dynodi unrhyw stryd yn y Fwrdeistref Sirol o xxx y darpariaethau ar fasnachu yn y stryd a geir yn Atodlen 4 o Ddeddf Llywodraeth Leol (Darpariaethau Amrywiol) 1982 ac ymdrin ag unrhyw xxxxx xx’n codi ohoni, gan |
Xxxxx xx’n Aelod | Aelodaeth | Swyddogaethau |
gynnwys materion ynglŷn â thrwyddedau a chydsyniadau. | ||
Yr Is-bwyllgor Trwyddedu | Dau Banel yn eistedd ar sail rota, ill dau’n cynnwys saith o gynghorwyr bwrdeistref sirol, ac yn cael ei gadeirio gan Gadeirydd ac Is-gadeirydd y Pwyllgor Trwyddedu | Gwrando a phenderfynu ar geisiadau ac ymdrin â phob mater manwl (gan gynnwys xxxx a dirymu trwyddedau) sy’n ymwneud â’r canlynol: a. Trwyddedau Cerbydau Hacni a Cherbydau Hurio Preifat, Trwyddedau Gyrwyr a Thrwyddedau Gweithredwyr; |
b. Trwyddedau Cychod Pleser; | ||
c. Trwyddedau a Chydsyniadau Masnachu yn y Stryd; | ||
d. Sefydliadau Rhyw; | ||
e. Casgliadau Stryd; | ||
f. Casgliadau o Dŷ i Dŷ; | ||
Penderfynu ar unrhyw faterion o ran y Cwrs Ymwybyddiaeth Gyrwyr ar gyfer Gyrwyr Cerbydau Hacni a Cherbydau Hurio Preifat, gan gynnwys codi unrhyw daliadau y bernir eu bod yn briodol. | ||
Penderfynu ar yr xxxx geisiadau mewn perthynas â meysydd dynodedig ac eisteddleoedd a meysydd sy’n cael eu rheoli o xxx Ddeddf Diogelwch Meysydd Chwaraeon 1975 a Deddf Diogelwch rhag Tân a Diogelwch Mannau Chwaraeon 1987. | ||
Gwrando a phenderfynu ar geisiadau am ganiatáu neu |