Gemeen verbintenissenrecht. 349. BEGRIP OPZEGGING. De opzegging1546 is een eenzijdige rechtshandeling waarbij een contractant aan zijn medecontractant ter kennis brengt dat hij besloten heeft een tussen hen bestaande overeenkomst, dadelijk of na verloop van tijd, ex nunc definitief te beëindigen.1547 Daaruit volgt dat voor de opzegging geen akkoord tussen de contractpartijen of een voorafgaande machtiging van de rechter vereist is. In tegenstelling tot de ontbinding vloeit de mogelijkheid om op te zeggen niet voort uit een tekortkoming van de andere contractpartij in de uitvoering van de overeenkomst.1548 Een overeenkomst van bepaalde duur is niet opzegbaar, behoudens andersluidende wettelijke regeling of conventioneel beding (supra nr. 298). Hierboven hebben we het conventioneel opzeggingsbeding in een contract van bepaalde duur besproken. Hierna volgt een uiteenzetting over de opzegging van een overeenkomst van onbepaalde duur. In het arbeidsrecht verwijst het algemene begrip ontslag (congé) naar de handeling waarbij een contractpartij aan de andere ter kennis brengt dat ze de arbeidsovereenkomst beëindigt.1549 Dat ontslag kan enerzijds regelmatig zijn, zoals de opzegging (préavis) en het ontslag om een dringende reden of anderzijds onregelmatig, zoals de 1546 Hierna gebruiken we het begrip opzegging enkel voor de eenzijdige opzegging, cf. R. VAN RANSBEECK, “De opzegging”, RW 1995-96, 346, nr. 10 e.v. Over de beëindiging met wederzijdse toestemming, supra nr. 262. 1548 Gent (12e k.) 6 april 2011, nr. 2009/AR/909, onuitg., 7: “Zowel (opdrachtgever) als (verdeler) kon van haar opzeggingsbevoegdheid gebruik maken, zelfs zonder dat daarvoor vereist was dat de medecontractant zich schuldig gemaakt had aan een wanprestatie (…)”; Gent (12e k.) 24 juni 2009, RABG 2011, 279, noot K. VAN DEN BROECK en T. BAEYENS en Gent 4 juni 2008, NJW 2009, 83, noot M. DAMBRE. Cf. S. STIJNS, De gerechtelijke en de buitengerechtelijke ontbinding van overeenkomsten, 53, nr. 19; E. TERRYN, Bedenktijden in het consumentenrecht, Antwerpen, Intersentia, 2008, 248, nr. 459; R. VAN RANSBEECK, “Opzegging” in Bijzondere overeenkomsten. Artikelsgewijze commentaar met overzicht van rechtspraak en rechtsleer, Mechelen, Kluwer, 2005, 2 en 4 en R. VAN RANSBEECK, “De opzegging”, RW 1995-96, 354, nr. 67. In het Nederlandse recht: M.W. DE HOON, Conflictbeheersing bij opzegging, Den Haag, BJu, 2005, 207-208. 1549 Cass. 19 mei 2008, JTT 2008, 394, noot; Cass. 14 oktober 2002, Arr.Cass. 2003, 2172; Cass. 18 december 1989, TSR ...
Gemeen verbintenissenrecht. 328. ALGEMENE TERMINOLOGISCHE OPMERKING: VERNIEUWING VS. VERLENGING. Behoudens andersluidende wettelijke bepaling kunnen de contractpartijen op een geldige wijze in het contract (of in een later beding) overeenkomen dat een overeenkomst van bepaalde duur na het verstrijken van de oorspronkelijke termijn voortgezet zal worden en wat de modaliteiten van die voortzetting zijn. Men gebruikt het begrip voortzetting als een algemene neutrale term. Een voortzetting kan bestaan uit een verlenging of een vernieuwing.1472 Er bestaat een terminologisch onderscheid tussen die beide begrippen.1473 Een verlenging (prorogation) betekent een verdere uitvoering van de bestaande overeenkomst.1474 Alle voorwaarden blijven in principe dezelfde, met uitzondering van de bepalingen over de oorspronkelijke termijn.1475 De contractpartijen verzaken met andere woorden aan de uitdovende tijdsbepaling die in het oorspronkelijke contract was opgenomen, zodat de overeenkomst verlengd is na het verstrijken van de oorspronkelijke termijn.1476 Een vernieuwing (reconduction of renouvellement) betekent dat de vroegere overeenkomst definitief is uitgedoofd door het verstrijken van de oorspronkelijke termijn en er een nieuwe overeenkomst tot stand komt, al dan niet voor eenzelfde duur als de oorspronkelijke overeenkomst. Het onderscheid tussen een verlenging en een vernieuwing is belangrijk omdat de rechtsgevolgen van de beide voortzettingswijzen verschillen, onder meer met betrekking tot het behoud van de zekerheden die verbonden zijn aan de oorspronkelijke overeenkomst en de bepaling van de wetgeving die (in de tijd) toepasselijk is om de geldigheid van de overeenkomst te bepalen.1477 1472 Cf. A. BÉNABENT, “La prolongation du contrat”, RDC 2004, 117 e.v. en F. VERMANDER, De eenzijdige opzegging, doctoraatsthesis Faculteit Rechtsgeleerdheid KU Leuven, onuitg., 2011, 347, nr. 554 e.v. 1473 I. CLAEYS en L. PHANG, “Van bepaalde duur naar onbepaalde duur en terug”, TPR 2008, 454, nr. 106 e.v.; L. CORNELIS, “De duur van het contract met opeenvolgende prestaties” in L. CORNELIS en F. GLANSDORFF e.a., Het contract met opeenvolgende prestaties, Brussel, Het Vlaams Pleitgenootschap bij de Balie te Brussel, 1991, 69- 70, nr. 23; B. KOHL, “La prorogation et la reconduction du contrat” in P. WÉRY (ed.), La fin du contrat, Luik, Ed. Formation Permanente CUP, 2001, 276, nr. 13 en F. VERMANDER, “Bedingen over de duur van het contract, zijn voortzetting en zijn opzegging” in S. STIJNS en K. VANDERSCHOT, Con...
Gemeen verbintenissenrecht. 339. UITDRUKKELIJKE VOORTZETTING IS GELDIG. In plaats van vóór het einde van de overeenkomst van bepaalde duur een beding van voortzetting te sluiten, kunnen de contractpartijen ook vóór het einde1518 op geldige wijze uitdrukkelijk een nieuwe overeenkomst van bepaalde duur sluiten die uitwerking heeft na het einde van de overeenkomst. In de oorspronkelijke overeenkomst kan men bepalen op welke wijze de nieuwe overeenkomst tot stand moet komen, bijvoorbeeld schriftelijk. Men neemt aan dat die opeenvolgende overeenkomsten telkens van bepaalde duur zijn, zelfs wanneer de contractpartijen gedurende vele jaren gelijkaardige opeenvolgende overeenkomsten van bepaalde duur sluiten.1519 Dat principe geldt enkel als er geen afwijkende bijzondere wetgeving van toepassing is. De contractpartijen kunnen in dezelfde zin ook vóór het einde1520 uitdrukkelijk overeenkomen om de overeenkomst te verlengen.