Beleidscontext. Met het Klimaatakkoord van Parijs verbinden 195 partijen zich ertoe om de globale temperatuurstijging tot ruim onder 2°C te houden ten opzichte van het pre-industriële niveau, en om inspanningen te doen om de stijging te beperken tot 1,5°C. De ontwikkelde landen nemen hierbij het voortouw en verminderen hun broeikasgasemissies drastisch in de komende decennia. Zo engageerde de Europese Unie zich in 2009 al om haar uitstoot van broeikasgassen tegen 2050 met minstens 80% tot 95% te reduceren ten opzichte van 1990. Als tussentijdse doelstelling werd tegen 2030 een emissiereductie met 40% vooropgesteld t.o.v. 1990. In het licht van de meest recente wetenschappelijke gegevens en de noodzaak om wereldwijd de klimaatactie op te voeren, bekrachtigde de Europese Raad op 12 december 2019 de doelstelling van een klimaatneutrale EU in 2050, conform de doelstellingen van de Overeenkomst van Parijs. De Vlaamse regering ondersteunde op 21 februari 2020 deze doelstelling van een klimaatneutraal Europa in 2050. Conform de Europese verplichtingen en de Belgische afspraken daarover keurde de Vlaamse Regering op 9 december 2019 het Vlaams Energie- en Klimaatplan 2021-2030 goed, dat de krijtlijnen vastlegt voor het klimaatbeleid in de periode 2021-2030 in het Vlaamse Gewest. Volgens dit plan zullen in alle sectoren maatregelen moeten worden genomen. Bovenop het huidige reductiebeleid rond F-gassen voorziet het plan dan ook extra maatregelen om de uitstoot van gefluoreerde broeikasgassen (F-gassen) terug te dringen. Zo is onder meer voorzien dat samen met de distributiesector een Green Deal zal worden besproken met als doel om tegen 2030 de inzet van F-gassen als koelmiddel in deze sector tot een minimum te herleiden, zodat de F- gasuitstoot quasi nihil is. Volgens de meest recente cijfers bedroeg de uitstoot van F-gassen (in 2019) in het Vlaams Gewest ongeveer 3 Mton CO2-equivalenten. De prognose is dat een belangrijk deel van deze uitstoot, met name het aandeel van de chemische industrie, zeer sterk wordt gereduceerd vanaf 2020. Een belangrijke hoeveelheid F-gas-uitstoot (ongeveer 1,2 Mton CO2-equivalenten in 2019) is toe te schrijven aan het gebruik van F-gassen als koelmiddel1.
Beleidscontext. Het klimaat speelt in Zuid-Holland als deltaprovincie een belangrijke rol. Klimaatverandering is geen theorie meer, maar een reëel effect wat bij ongewijzigd beleid steeds meer nadelige effecten zal hebben op de kwaliteit van de leefomgeving. De afgelopen jaren is de kennis over de effecten van klimaatverandering sterk toegenomen. Desondanks zijn er nog steeds, deels inherente, onzekerheden en is de vertaling van generieke inzichten naar uitvoeringsgerichte kennis en toepassing onvoldoende. Bovenstaande betekent dat beleid op het gebied van (ruimtelijke)adaptatie gebaseerd moet zijn op een adaptieve benadering, waarbij nieuwe kennis tijdig tot aanpassing van de te volgen strategie leidt. Het bestaan van onzekerheden vraagt ook om een flexibele strategie, waardoor zowel het risico van over- als van onderinvestering wordt vermeden en de maatschappelijke kosten worden geminimaliseerd. In 2017 en 2018 werkt de provincie samen met andere partijen aan de concernopgave Adaptieve Delta met als ambitie in 2020 klimaatadaptatie breed te hebben verankerd in het provinciale beleid. In de uitwerking van de concernopgave volgt de provincie verschillende sporen: Extern bestuurlijk spoor: creëren van draagvlak en actiebereidheid bij Zuid-Hollandse partners, mede in het kader van de uitvoering van het landelijke Deltaplan Ruimtelijke Adaptatie (regionale adaptatiestrategieën, uitvoerings- en investeringsagenda’s). Intern spoor beleidsadaptatie: verbinden van klimaatadaptatie aan andere concernopgaven.
Beleidscontext. Binnen de kustplaatsen is ruimte voor ver- en nieuwbouw voor de bewoners en ontwikkeling van economische en toeristische activiteiten. Voorwaarde is wel dat hiermee de veiligheid van het achterland niet nadelig wordt beïnvloed en dit niet leidt tot een kostenverhoging van toekomstige versterkingswerken en beheer en onderhoud van de kust. De doelstellingen (d.w.z. van provincies, waterschappen, gemeenten en rijk samen) worden verwoord in het kader van het Deltaprogramma Kust. Het Deltaprogramma Kust versterkt de verbinding tussen veiligheid, aantrekkelijkheid en economische vitaliteit. De Kust voor Den Haag vormt een van de vijf proposities uit de ‘Stad in Transitie’ uit 2017 (Gemeente Den Haag, 0000x). Xxxxxx en haven hebben een grote aantrekkingskracht op bewoners, bedrijven en bezoekers. Ze bepalen in sterke mate het woon-, leef en vestigingsklimaat in Den Haag. De propositie Kust is een totaalprogramma van inspanningen en investeringen (fysiek en niet-fysiek), gericht op de strategische ligging aan zee, groei van werkgelegenheid en de kwaliteit en de kwaliteit van de woonomgeving. De huidige kering rondom de haven is op termijn te laag (zie Afbeelding 5). Met het opnemen van een profiel van vrije ruimte aansluitend op de haveningang is beoogd mogelijke ontwikkelingen te voorkomen die het realiseren van de voorgenomen verbetering onmogelijk maken of slechts mogelijk te maken via verwijdering of aanpassing van het medegebruik met grote financiële consequenties (Hoogheemraadschap van Delfland, 2014). Daarnaast staat in het huidige coalitieakkoord dat Den Haag de verlegging van de kering wil onderzoeken.
Beleidscontext. De Stad Gent streeft naar een tolerante samenleving, promoot actief gelijke kansen voor ie- dereen en bindt de strijd aan tegen discriminatie, ook op de arbeidsmarkt. Via haar aankoop- beleid wil de Stad ook haar aannemers, dienstverleners en leveranciers sensibiliseren en sti- muleren om actief bij te dragen tot een werkomgeving met gelijke kansen voor iedereen. Dit past tegelijk binnen de sociale pijler van het stedelijk beleid inzake duurzame overheidsop- drachten.
Beleidscontext. In het bestuursakkoord 2007-2012 engageert Stad Gent zich om naar een duurzame en klimaatneutrale stad te streven. Duurzaamheid kan zeer breed gaan. Hier wordt enkel ecologische duurzaamheid aangehaald, wat niet wegneemt dat duurzaamheid in bredere zin zeker meerwaarde heeft.
Beleidscontext. Nederland staat voor een aantal urgente opgaven zoals stikstofreductie, CO2-reductie, realisatie van de Kaderrichtlijn Water en herstel en verbetering van de biodiversiteit. Deze opgaven, die hieronder verder worden toegelicht, moeten vooral worden gerealiseerd in het landelijk gebied en hebben daarmee impact op de grondgebruikers, bedrijven en bewoners. Voor de oplossing van de genoemde opgaven in het landelijk gebied ligt de sleutel in belangrijke mate bij de agrarische sector. Het Rijk werkt toe naar een integrale aanpak van de opgaven in de vorm van een Nationaal Programma Landelijk gebied (hierna: NPLG), dat sturend zal zijn voor de toekomst van agrarische bedrijven in het landelijk gebied. De provincie vertaalt de doelen van het NPLG naar provinciale doelen en beleidskeuzes in het provinciaal omgevingsbeleid. Voor de realisatie hiervan kan de provincie verschillende instrumenten inzetten. De Subsidieregeling verplaatsing en beëindiging veehouderij Utrecht (hierna: de subsidieregeling) is een van de instrumenten waarmee de provincie uitvoering geeft aan het beleid voor het landelijk gebied en de hieruit voortvloeiende opgaven in de provincie Utrecht.
Beleidscontext. Zorgvuldig omgaan met de bodem en ondergrond is voor iedereen van belang. De bodem en ondergrond leveren immers veel functies, soms zonder dat we daar altijd bij stilstaan. De levering van deze functies staat echter steeds meer onder druk. Waar lokale bodemverontreiniging steeds meer onder controle is door decennialange sanering en preventie, neemt de diffuse verontreiniging van de bodem en het grondwater nog steeds toe (m.n. gewasbeschermingsmiddelen en geneesmiddelen). Door drukte bovengronds neemt ook de vraag naar benutting van de ondergrond nog steeds toe. Opslag en onttrekking van warmte, benutting van de bodem voor opslag van zoet water, het zijn functies van het bodem-grondwatersysteem waarvan het belang de komende jaren sterk zal toenemen. Klimaatverandering heeft, deels nog ongekende, effecten op grondwaterstanden en verzilting van zoetwatervoorraden. Onzorgvuldig gebruik van dit systeem gaat gepaard met hoge kosten op lange termijn. Gedetailleerde kennis is nodig om zorgvuldige afwegingen te kunnen maken over de wijze waarop en de mate waarin het systeem benut kan worden. Het belang van deze “ruimtelijke ordening” van de ondergrond neemt toe door mogelijke negatieve interferentie tussen verschillende benuttingsvormen. De energietransitie en klimaatverandering zijn hierbij drijvende krachten.
Beleidscontext. Zuid-Holland is een dichtbevolkte delta, met belangrijke economische clusters. Klimaatverandering, bodemdaling en de energietransitie zijn belangrijke uitdagingen om Zuid-Holland ook in de toekomst leefbaar en welvarend te laten zijn. Tegelijkertijd vervult Zuid-Holand al sinds jaar en dag een voortrekkersrol op het gebied van modern (klimaatadaptief) waterbeheer. De wereld komt in Zuid-Holland om te zien hoe leven in de delta ook in de toekomst mogelijk is. De in de vorige hoofdstukken beschreven thema’s kennen dan ook een belangrijke internationale dimensie. De provincie en Deltares willen, ieder vanuit hun eigen kracht, inspelen op en gebruik maken van de mogelijkheden die Europa en de wereld bieden. De provincie beschikt als regionale overheid over een Europees en internationaal netwerk en participeert, al dan niet in IPO-verband, in besluitvormingstrajecten over Europese regelgeving. In het bijzonder heeft de provincie bilaterale relaties met een aantal partneroverheden, waarbij water, klimaat en energie speerpunten zijn (regio’s Hebei (China), Lombardije (Italië)). Daarnaast participeert de provincie in diverse internationale netwerken van decentrale overheden, waarbij het CPMR-netwerk de meeste inhoudelijke raakvlakken kent. Als laatste is de provincie bestuurlijk vertegenwoordigd in het EIP-Water. Deltares heeft als gerenommeerd kennisinstituut een bloeiend netwerk opgebouwd, zowel op Europees als op mondiaal niveau. Deltares partcipeert in diverse Europese samenwerkings-verbanden, zoals WSSTP (Water Supply and Sanitation Technology Platform) en EURAQUA (zoet water). Ook mondiaal is Deltares in meerdere landen actief. De provincie en Deltares zullen procesafspraken maken over: Het benutten van EU-fondsen (Horizon 2020, EFRO) bij de uitwerking van de in hoofdstuk 2 beschreven inhoudelijke thema’s. Het betrekken van Deltares bij beleidsvorming rond het EIP-water. De inzet van Deltares, op verzoek van de provincie, als onderdeel van de verdere uitwerking van de bilaterale samenwerking met onze partners in China (Hebei en Shanghai) en Italië (Lombardije).